Mijn studiekeuze

Dit schrijfsel is het vervolg op de eerdere twee die ik produceerde naar aanleiding van het bekijken van de serie "Kijken in de ziel" waarbij een aantal prominente NLse wetenschappers aan een gestructureerd interview deelnamen en tal van aspecten van het wetenschapper zijn aan de orde kwamen. Wat is er nu bepalend geweest voor mijn studiekeuze? Was het toch mijn vader die ooit "iets" met scheikunde had gedaan? Was het mijn affiniteit met het vak scheikunde op de HBS?Was het wel mijn ware liefde dit vak? Ik weet het niet. Achteraf ben ik van mening dat ik in de wieg was gelegd als medicus, minder misschien als behandelaar maar meer als laboratoriumarts, experimentele pathologie, of een niet bestaande richting als diagnosticus, tweede graads verwijzer. Nou ja, ik begin maar ergens. Op de lagere school ontstond de gedachte om advocaat te worden; een beroep waar ik kennelijk in die tijd enige notie van had en die een bijzondere klank voor mij had. Maar de grootste invloed op mij zijn toch wel een tweetal boeken: "leerboek der dierkunde", een middelbare school boek dat ik zo rond mijn 8e verjaardag verkreeg van mijn tante, Alda, de 10 jaar jongere zuster van mijn vader. Dat boek heb ik verslonden; ging over gewervelden; de bloedsomloop van koudbloedige dieren en van de warmbloedige; de overeenkomsten tussen de skeletten van de meest uiteenlopende zoogdieren van walvissen tot vleermuizen; die variatie op het zelfde thema. Het tweede boek was het boek: het leven der mieren van Raignier. Fascinerend hoe een diersoort zich in allerlei richting had geëvolueerd; onderlinge afhankelijkheid; parasitisme; broedroof. Vooral het zelf ooit hebben van een mierenkolonie in een gipsnest was een jeugdwens die ik overigens zo'n 10 jaar geleden ook daadwerkelijk in vervulling heb gekregen. Mijn enorme interesse in biologie, in de natuur was gewekt; hoorde echt bij mij. Zie ik grappig genoeg ook terug in enkele van mijn (klein)kinderen. Ik mocht als kind ook graag zwerven in de natuur; 'smorgens vroeg veren van vogels zoeken en verzamelen in een doos totdat de inhoud begon te bewegen van de mottenlarven. Met een door mijn moeder gemaakt visnetje vissen. Later eendeneieren zoeken en nestjes van andere vogels. De natuur is voor mij altijd een fascinatie gebleven. Van grote invloed was het oude laboratoriumpje van mijn vader. Ergens voor de oorlog had de hoofdonderwijzer van de MULO hem een plaats bezorgd in een laboratorium bij de Hemweg in Zaandam. Hij zou chemisch analist worden. Mijn grootvader was borstelfabrikant, een éénpitter met een grote werkschuur met opslagruimte. Ergens achter was een klein duister, inmiddels door spinnenwebben en dode vliegen overwoekerd hoekje met geheimzinnige potjes, reageerbuisjes. Daar mocht ik beslist niet aankomen. Maar toen ik een jaar of 9 was heeft mijn vader die hele zooi meegenomen naar Amsterdam waar wij toen woonden. Hij liet dingen zien; kleurveranderingen. Hij had ook een boek: "Jongens en scheikunde", - ja ja sexisme was bon ton in die tijd?! - dat boek heb ik verslonden. De spulletjes werden aan mij overgedragen denk ik, dat weet ik niet meer zo precies, maar in ieder geval begon ik "proefjes te doen". Met mijn toenmalige vriend Fred van Manen vonden we een knalblauwe kleurstof uit: "Pruisisch blauw", met ijzersulfaat meen ik. Wij noemden het GAM, Gerardus Antonius Merardus was de geboortenaam van Fred dus werd het GAM. Later is hij naar Australië geëmigreerd; ben hem helaas helemaal uit het oog verloren. Vader had het over fenolftaleïne,een indicator die een kleuromslag gaf wanneer iets van zuur naar basisch werd getitreerd; fascinerend. Met het boek "Jongens en scheikunde" in de hand kocht ik bij de drogist op de Slotermeerlaan chemicaliën; de allervriendelijkste man was bereid om voor zo'n jongetje voor 15 cent ijzersulfaat, kopersulfaat, ijzerchloride, magnesiumsulfaat, mangaansulfaat, kaliumpermanganaat af te wegen. En daarmee ging ik dan thuis experimenteren. Oplossen, mengen en kijken wat er gebeurde. Ik vond het geweldig. Na afloop van het experimenteren gooide ik de restanten door het dakraam zodat het in de goot terecht kwam?! Milieu gedachten had je toen nog niet; nu verbaas ik me daar over inderdaad. Het resultaat was vooral dat ik toen zeker wist dat ik scheikunde zou gaan studeren. Er kwam een einde aan het laboratorium toen ik een keer natriumhydroxide, caustic soda had gemorst. Niet alleen de verf op de trap loste erin op, maar op de vinger van mijn moeder die dacht "wat is dat nou?" bij het zien van de druppels die ontstonden met het hygroscopisch, sterk bijtende spul, ontstond een blaar. Ik had toen ook nog een klein broertje dat rondkropp. Dat betekende het einde; mijn moeder flikkerde alles in een kist met andere ouwe zooi van mijn vader en zette het bij de vuilnis. Maar mijn wens om ooit scheikunde te gaan studeren bleef rechtop. Met mijn latere vriend Bram ging ik eropuit in de natuur; we gingen samen naar het lyceum en waren beiden goed in de exacte vakken. Pas in de derde klas kwam scheikunde op het lesrooster. Ik was er best goed in maar vond het helemaal geen leuk vak eigenlijk; de wiskunde en de natuurkunde spraken me veel meer aan. Maar mijn besluit stond vast. Bij het eindexamen HBS-B was er ook weinig waarom ik mijn keuze zou betreuren; een 10 voor scheikunde. Maar dat viel me tegen op de Universiteit. Het eerste jaar kregen we vooral een soort wiskunde waar ik de vinger niet achter kon krijgen. En iedere middag practicum wat ik wel ontzettend leuk vond en waar ik ook redelijk goed in was. Ik ploeterde door het kandidaats en had uiteindelijk een half jaar vertraging opgelopen; ik was bepaald geen briljante student. Er waren ook vakgebieden waar ik eigenlijk niets van begreep; thermodynamica, delen van de organische chemie, fysische chemie.Wat mij wel heel erg aansprak waren de vakken biologie; fysiologie en natuurlijk de biochemie. Het doctoraal gedeelte deed ik dan ook met biochemie als hoofdvak. En daarin ben ik dan ook afgestudeerd met microbiologie als eerste bijvak en chemische fysiologie als tweede bijvak. Die laatste keuze heeft verder mijn loopbaan in gang gezet.