Het is fascinerend om te zien hoe in een complex systeem meerwaarde ontstaat door samenwerking van systemen. Volgens mij zijn in het begin der tijden hierdoor de voorstadia van het leven ontstaan bij het afkoelen van het sterrenplasma en zijn eukaryoten ontstaan uit de nauwe samenwerking van prokaryoten en de menselijke beschaving door samenwerking van de mens met andere soorten. Deze heb ik apart beschreven in deze blog.
Maar hoe kan dit misschien verder gaan? De mens heeft zich haar eigen leefomgeving geschapen waarin een steeds belangrijker deel wordt ingevuld door de techniek. De techniek begint in toenemende mate een eigen dynamiek te verkrijgen door de koppeling van systemen. De logistieke systemen zoals die van UPS als beschreven in het boek van Thomas L. Friedman: "The world is flat", in Nederlandse vertaling: "De aarde is plat" zijn fascinerend in hun aard. Dit boek is overigens om verschillende redenen bijzonder lezenswaardig. Productie van toegesneden apparaten wordt op bestelling uitgevoerd alsof het een levend organisme betreft. De informatie wordt via Internet wereldwijd gedistribueerd als in de zenuwbanen van een organisme. De aanvoer van elementen wordt via ingenieuze transportsystemen nauwkeurig afgestemd en geregeld. De productie van alle deelsystemen wordt nauwkeurig afgestemd. De vergelijking met hoe het gaat in een biologisch organisme dringt zich op. En deze systemen staan feitelijk nog maar in de kinderschoenen en zullen zich nog veel verder gaan ontwikkelen. Daar waar het creatief proces nu nog vaak door mensen wordt gedaan, wordt ook dat overgenomen door computers; een ontwikkeling die verder door zal zetten tot een onafhankelijk systeem is ontstaan op wereldschaal. Heel veel processen vinden nu al plaats met sturing via internet; op enig moment ontstaat een situatie waarin Internet en alle techniek die via Internet wordt aangestuurd een vorm van leven emergeert.
Waar deze systemen over enkele decennia of eeuwen toe gaan leiden kun je slechts naar gissen en over de gevolgen speculeren, maar enkele fantasiën zijn voor de hand. Er ontstaat een techniek die lijkt op een nieuwe fase van leven, maar dan op een veel grotere schaal dan die van biologische individuën. Een mondiaal samenhangend complex van ontwikkeling, productie en sturing zal opgang maken en het is vooralsnog de vraag in hoeverre de mens daarin op den duur nog sturend kan optreden. Het is natuurlijk pure speculatie, maar het ligt voor de hand te veronderstellen dat deze nieuwe vorm van mechanisch/electronisch leven net als de mens op onderzoek uit gaat binnen zijn/haar mogelijkheden en interplanetair onderzoek gaat doen. Tenslotte zijn elektronische apparaten, hoe complex ook, beter uitgerust om langdurig in een winterslaap op reis te gaan dan wij mensen met ons kwetsbaar biologisch lijf.
Nog verdere speculatie betreft de ontwikkeling van deze interplanetaire expansie. Wellicht leidt dit tot nog grotere macht over de natuurlijke, fysische processen, zelfs over processen op de schaal van planeten en zonnen. Als dit zou kunnen zijn, heeft het dan misschien niet al elders in het universum plaatsgevonden en kunnen we er misschien al iets van aanschouwen als eenvoudige maar wel denkende soort. Zouden de Quasers, de volstrekt onbegrepen stellaire systemen misschien de vuurtorens van deze evolutionaire ontwikkeling zijn?
