Niet alleen Workum met haar superieure spek van slager Blom, maar sowieso heeft Friesland me altijd getrokken; de kern van deze interesse ligt waarschijnlijk in de mij onbekende grootvader Jan ten Brink, de enige van mijn grootouders die ik niet heb gekend omdat hij al stierf toen mijn moeder nog maar een kind was; 9 jaar was zij pas.
Woensdag ben ik ondanks de zomerstorm Francis naar de WVT boekenmarkt gefietst om enkele kilo's boeken aan te schaffen. Dan kijk ik wat rond en kom altijd wel wat tegen dat ik (vaak weer) eens wil lezen. Afgezien van een kookboek over de Hongaarse keuken waren dat vooral een stel geschiedenisboeken; twee van de pen van Geert Mak en het boek over de sloppen van de 19e eeuw van Auke van der Woud en nog een stel. Ben al een beetje begonnen met lezen en direct weer gefascineerd door "Hoe god verdween uit Jorwerd", een dichtbij de mensen geschreven geschiedenisboek zoals Geert Mak dat voortreffelijk kan. En daar kom ik de onderbouwing van de "vlucht" van mijn Friese voorouders naar het westen, naar Amsterdam tegen.
Jorwerd en waarschijnlijk het hele Friese platteland verkeerde rond 1858 in haar optimale staat. Een verslag van de dorpsonderwijzer is daar duidelijk over. Daarna, aldus Geert Mak ging het eigenlijk alleen maar bergafwaarts. In 1878 liep het echt af met de landbouw door de import van goedkoop graan uit Rusland en Amerika en van lieverlee duikelde de hele landbouw naar beneden. Tijdens deze crisis, die duurde tot pakweg 1895 trokken veel Friezen weg naar de grote steden, de industriële centra. Van die ellende schrijft overigens Auke van der Woud; ga ik ook herlezen. Met die genoemde uittocht is mijn familie, althans het Friese deel daarvan meegezogen.
Ik beschik over een zeer uitgebreid overzicht van mijn voorouders en daarmee de lotgevallen van Jan ten Brink. En ja hoor, de familiaire wortels liggen in Balk (Frl), vanaf 1675 reeds. En mijn overgrootvader, Johannes Jurjens ten Brink ook; bij de verhuisadressen staat dat hij in Amsterdam woonde vanaf ongeveer 1880, op de Da Costakade 82 om precies te zijn en vanaf 1893 in de Kinkerstraat 75. Hij had dus al vroeg door dat zijn toekomst ergens anders lag dan op het platteland van Friesland; de ellende moest toen nog echt toeslaan. Ze hebben dan ook niet in de sloppen gewoond als beschreven door Auke.
Mijn grootvader Jan ten Brink is in Amsterdam geboren in 1884. Dus inderdaad zijn mijn Friese voorouders in die tijd los geraakt van de Friese bodem.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten