Huizen bouwen voor de werknemers

Het echtpaar van Marken te Delft Agnetavillapark

Vandaag de tweede cursus in het kader van de HoVo cursus moderne stedenbouw in NL. De docent heeft gekozen voor een thematische aanpak met de geschiedenis als leidraad. Na een algemene inleiding, vorige week kwamen we nu aan de fabrieksstad. De fabriek, grootschalige industriële produktie in grote gebouwen waar veel mensen aan het werk moeten; zo was de situatie en daar hebben industriëlen op ingespeeld en daarvan deed onze voortreffelijke docent, Paul Kurstjens verslag van.
Met verbazing en bewondering heb ik van de activiteiten van verschillende van deze mannetjesputters mogen horen. Godin, een fabrikant van bijzondere kachels heeft in Guise in een soort integrale aanpak van wonen, werken, recreëren, onderwijs een hele aparte wereld geschapen voor zijn werkers. Het geheel dat waar het het wonen betreft aandoet als een groot museaal bouwwerk, verwarmd met restwarmte van een zwembad en voorzienend in relatief luxueuze woningen; kindercreche, school voor de kinderen, theater (geen kerk!), studiebeurzen voor de bollebozen; een "vader" voor zijn mensen. Misschien wat benauwend, maar vergeleken met wat je toch verder eind 19e, begin 20e eeuw aantrof een arbeidersparadijsje.
In NL ook een bewonderenswaardige aanpak in Delft rond de gist en spiritusfabriek van de heer en mevrouw van Marken. Een mooi villapark voor de arbeiders, nog steeds bewoond: het Agnetapark; zal ik eens gaan bekijken bij gelegenheid; heb ik jaren gewerkt en heb geen idee hoe het eruit ziet laat staan hoe het tot stand is gekomen. De docent noemde ook het Snoeck van Loosenpark in Enkhuizen, mij bekend omdat broer Jan mij erop heeft gewezen. Ik mag daar zo af en toe graag een gerookt palinkje of twee verschalken op een bankje tussen het lover; zeer fraai plekje!
Verder werd het tuinstadmodel behandeld. Voorbeeld in NL Heyplaat in Rotterdam, tot stand gekomen rond de RDM op grond van Pernis, heden R'dam. Maar toch echt als klapstuk Eindhoven dat met meer recht Philipshoven had mogen heten. Ongelooflijk wat die industrie tot stand heeft kunnen brengen. Neem ik mijn petje voor af. En dat begon ook maar met broer Gerard die graag met techniek zat te klooien. Dankzij de commerciële aanpak van broer Anton is het bedrijf uitgegroeid tot wat het ooit was.

Terug naar Oegstgeest

Mijn allereerste herinnering betreft een "rijwiel met hulpmotor". Als peutertje zat ik voorop de fiets bij mijn jonge vader - hij heeft mij op zijn sterfbed nog gezegd op welke weg dat was geweest - en we werden gepasseerd door een tandem met hulpmotor. Wat de berijders echter niet door hadden was dat het tankje achterop het voertuigje kennelijk lekte en in brand was gevlogen. Die vlammen maakten op mij als kleintje zodanig grote indruk dat ik het zelfs nu nog voor me zie.
Een rijwiel met hulpmotor; in de wet was destijds, om de kracht van de motor te beperken ingevoerd dat de cilinderinhoud niet meer dan 50 cc mocht bedragen. Die ouwe solex die als echte hulpmotor op je voorwiel geplaatst kon worden was daar een pruttelend voorbeeld van. Mijn Berini M24 eveneens; had weinig kracht maar kon verschrikkelijk hard rijden. Zo'n brommer was ook niet zo zwaar. Maar de techniek schreed voort en met 50 cc kon je kennelijk steeds krachtiger motoren produceren.
Vandaag was ik met Huib aan de wandel; een rondwandeling vanuit Leiden CS. Het begon voor mij met een zodanige vertraging met de stoptrein dat ik de zeer ruime aansluiting met de trein naar Leiden niet eens haalde. Na drie vergeefse pogingen om hem te bereiken belde Huib uiteindelijk zelf maar toen hij zag dat ik gebeld had en niet op het afgesproken tijdstip verscheen. Hij was behoorlijk verkild, maar gelukkig scheen het zonnetje en door aan de sunny side van the street te wandelen warmden we lekker op. Direct weer stevig aan de klets liepen we door Oegstgeest, de plaats waar "ons Jan" zo sappig over heeft geschreven en waar ik in vele jaren niet was geweest, if ever. Op een minuscuul natuurgebiedje stond het eerste koffiebankje en lekker in het zonnetje maakten we daar gebruik van. Ik had verzuimd om wat lekkers mee te nemen maar dat mocht de pret niet drukken; de koffie was als vanouds.
We liepen en kletsten verder totdat het geluid van iets vallends ons deed opschrikken. Wij konden niet direct zien wat het was maar iets verderop om de hoek lag of beter gezegd, zat een jonge vrouw, een meisje nog op de weg met naast zich zo'n enorm monster van een scooter; ze was door de gladdigheid kennelijk gevallen. In die paar seconden die verlopen waren stond er al een leeftijdsgenoot van ons bij haar om hulp te bieden. Door het gekerm van het meisje dacht ik dat er heel wat aan de hand was en wilde direct via 112 hulp inroepen. Maar Huib noch ik wisten zelfs maar in welke plaats we op dat moment waren. Maar ik dacht eigenlijk al direct dat het wel meeviel en dat het meer de schrik was. Er kwam nog iemand die hulp bood en verder het hulpcircuit ter hand nam; hij wist tenminste waar we ons bevonden. Ik nam het zware voertuig samen met de andere meneer onder onze hoede; zo zwaar dat het nauwelijks was op te beuren. Met veel moeite hebben we het tegen een boom kunnen zetten; zo'n kreng weegt wel zo'n honderd kilo minstens, schat ik; als je daarmee een aanrijding veroorzaakt met een fietser of persoon komt die er slecht van af vrees ik. Ongelooflijk dat je daarmee op een fietspad mag rijden. Ik gaf het meisje de sleutel van het voertuig en haar tasje dat aan de scooter vast zat en we liepen verder.
We kwamen in Warmond; een fraai dorp, rustig en landelijk zo onder de rook van Leiden. Uiteindelijk liepen we "Terug naar Oegstgeest", de plaats waarvan Wolkers in zijn boek iets opmerkte over de twee keer "st" in de plaatsnaam, onderstreept op het bestemmingsbord van de tram. Ik naam daar afscheid van Huib; de wandelingen van de afgelopen week eisten hun tol; ik begon af te taaien en kon hier de bus naar station Leiden nemen. Huib liep verder.

En weer 19 kilometer Maarten van Rossum

Eef met een ouderwetse bezem

We zijn onze schade, opgelopen door de val van Roos enkele weken geleden waardoor we niet konden wandelen inmiddels ruim aan het inhalen. Vorige week donderdag, zaterdag en vandaag weer een etappe; dit keer van Dalfsen naar Heino, het station waar we ook zaterdag zijn geëindigd. Het was schitterend weer; misschien een beetje fris, maar prima wandelweer. En wat is ons land toch mooi in de wintertijd, ach, eigenlijk in alle seizoenen, als het maar niet regent.
We waren vlot in Dalfsen; overstap naar Arriva in Zwolle, maar de aansluiting was prima. Om half elf stapten we uit; Roos had het boekje dus we konden direct aan de wandel. De GPS had er wat meer moeite mee; kon geen satellieten vinden, maar uiteindelijk deed die ook mee.
Prachtige landelijke omgeving waar een geweldige rust vanuit gaat; stilte die slechts twee keer verbroken werd door die verdomde rotbladblazers - zelfs hier in zo'n landelijke, bosrijke omgeving?! - je loopt een kwartier in die herrie als je een beetje pecht hebt zo ver dringt dat rot geluid door zeker als het verder stil is.
In een laantje kwamen we een meneer tegen die heel ouderwets met een grote hark en een kruiwagen bladeren bij elkaar harkte. Voor de afwerking had hij nog zo'n takkenbezem; zie je nooit meer; daar veegden vroeger de straatvegers in Amsterdam hun wijk mee aan; zo'n hoge kar waarin ze dan het vuil deden met een grote schep die een boer nu nog gebruikt om stront te scheppen.
Roos maakte een foto van mij met bezem. De meneer waarschuwde me nog dat je er zo mee weg kon vliegen; een heksenbezem!
Onderweg liepen we tegen een leuke gelegenheid om wat te nuttigen: Herberg De witte gans. We gingen de menukaart eens bestuderen; de zaak was uiteraard gesloten op de maandagmorgen, maar een zeer vriendelijke dame deed de deur voor ons open. Ik weet niet meer precies hoe ze het vroeg maar het kwam erop neer dat Roos daar fijn even naar het toilet kon. Dat is toch anders een frisse bedoening voor de dames in de winterbuitenlucht; heel attent dus. We gaan er een keer lunchen; als je via Dalfsen reist kom je precies met lunchtijd aan.
Uiteindelijk kwamen we via een paar prachtige landgoederen weer bij de wetering waar we zaterdag ook het MvR pad hadden onderbroken om de trein in Heino te nemen. De terugweg en de vertrektijd van de trein waren ons bekend. We aten nog even ons brood op een bankje in de zon en liepen naar het station. In de trein hebben we nog wat zitten slapen; je wordt ontzettend rozig van zo'n winterwandeling..

Concert in het Rijksmuseum

Sinds kort ben ik "Vriend van het Rijksmuseum" en ook donateur bij de "Vereniging Rembrandt". Daarom heb ik nu drie verschillende entreebewijzen voor het Rijksmuseum. Dat is natuurlijk niet de reden; het gaat mij erom dat ik binnen mijn vermogen de kunst wil steunen zonder daar nu een reusachtig vermogen voor kwijt te zijn. Het Rijksmuseum doet trouwens best wel veel voor zijn "Vrienden" (Gek woord geworden door Facebook waarbij je "vrienden" kunt hebben die je helemaal niet kent?!) . Zo kun je de enorme rijen omzeilen bij de garderobe; voor de vrienden is een aparte balie. Maar ook bij de regelmatig georganiseerde concerten krijgen de vrienden voorrang. En zo was ik hedenmiddag bij een prachtig concert dat werd gepresenteerd door het Rijks. Een ensemble van studenten van het conservatorium van Amsterdam brachten 17e eeuwse religieuze muziek ten gehore op copiën van antieke instrumenten. Ik heb ontzettend genoten van het concert. Na afloop was er nog de mogelijkheid om met de conservator de afdeling van oude instrumenten van het Rijks te bekijken waarbij hij toelichting zou geven. Daar heb ik geen gebruik van gemaakt; ik wilde gewoon naar huis. Maar een volgende keer zal ik dat zeker wel doen. 

Uitgesproken wandelweer

Op het koffieplekje onderweg

Het is misschien wel koud, maar dat is voor wandelaars geen reden om niet naar buiten te gaan. Ook vandaag hebben we een etappe van het Maarten van Rossempad gelopen, de etappe van Zwolle via Windesheim naar Heino. Een verrassende etappe die ons leidde over de IJsseldijk die er prachtig bij lag zo met dat mistige weer. Het was windstil, dus geen probleem dat we bovenop de dijk liepen.
Geheel onverwacht was er zelfs een plekje waar we koffie hadden kunnen zetten ware het niet dat we die in de thermoskan bij ons hadden. We hebben daar van onze koffie genoten en er een lekkere stroopwafel bij genomen die daar te koop stond. Roos flikte het zelfs om water te tappen uit de kraan waar een ijspegel aan hing. Natuurlijk had ik gezegd dat alles bevroren was, maar doortastend als ze is ging ze voor haar gelijk ... en terecht! Het water was natuurlijk ijskoud, maar kwam goed te pas want ik had mijn waterflesje helemaal vergeten mee te nemen.

Een stevig beschreven beuk. Zie 1934 op zijn stam.

Verder kwamen we door de Havezathe Windesheim omringd door een schitterend oud bos met beukenbomen die zwaar bewerkt waren in het verleden door lieden die hun naam en vaak ook een datum achterlieten. Wel leuk om die oude data daar tegen te komen; breed gegroeide letters. De bomen hadden er niet onder te lijden zo te zien; sommige waren kennelijk favoriet en zaten onder de oude teksten.

We liepen door; de GPS route week sterk af van het oude boekje dat Roos had meegenomen. Er had een ruilverkaveling plaatsgevonden waarbij de fietser/wandelaar, maar ook de natuur verwend was! Voorheen ontoegankelijk boerenland was nu doorsneden met fietspaden en zelfs een bankje en een natuurvoorziening.
Uiteindelijk besloten we om af te slaan naar het station van de wereldplaats Heino. Vlak voordat we dat zouden bereiken zagen we nog een bordje met "honing te koop" en natuurlijk kon ik het niet laten om twee potjes mee naar huis te nemen; lekker voor in het rozijnen/notenbrood!

In gepeins verzonken als in de romantiek

Was een fijne dag om zo met z'n tweetjes door ons mooie land te wandelen. Wellicht gaan we maandag weer; het weer blijft voorlopig mooi. Dat wordt dan de etappe van Dalfsen naar Heino; is praktischer vanwege het twee-vervoersmaatschappijen probleem voor ons met de 16 uur grens. Als we om 9 uur vertrekken naar Zwolle dan kunnen we daar inchecken voor Arriva naar Dalfsen en in Heino kunnen we direct inchecken bij NS hebben we vandaag gezien. Grappig spoortje trouwens; het is kennelijk inmiddels geëlektrificeerd, maar het wordt nog met dieseltreinen gereden.

Gevonden voorwerpen

We moesten naar Amersfoort voor de HoVo cursus. Ruim op tijd was ik op het station. Ik ging op een bankje zitten en zag dat iemand daar zijn handschoenen had laten liggen. Ze waren gebruikt om op te zitten zodat hij - het waren oude, versleten glacé herenhandschoenen - geen koude kont zou krijgen. Ach, waarom niet dacht ik en stopte ze in m'n rugzak; wie weet kan ik ze nog wel gebriken.
Vandaag weer een college over de Peloponnesos in het kader van de HoVo cursus. Vorige week had ik helaas moeten verzuimen omdat ik ziek was, maar vandaag zat ik weer ijverig aantekeningen te maken. Dat is ook wel nodig; ik merk dat het volgen van de lessen ontzettend leuk is maar dat je op mijn leeftijd de spreekwoordelijke gang van het woord via het ene oor in en het andere weer uit zult moeten toegeven. Maar het genoegen van het bijwonen maakt deelname absoluut tot een feestje.
Als ik goed terug denk aan deze les heb ik er van overgehouden dat koning Nestor een geweldige ouwehoer was die zijn gasten eindeloos aan de praat hield over zijn oude heldendaden. Maar ook dat het paleis van de oude Nestor prachtig is opgegraven en dat het bad waarin Telemachos werd gebaad, als beschreven in de Odysseia is terug gevonden. Van dat bad ging een foto rond en dat vond ik toch wel heel imposant om te zien. Maar ik hoorde ook dat de pythia, de priesteres van het orakel van Delphi hooguit een jaar meeging; dan waren ze versleten door het inademen van de halucinerende dampen die ze in moesten ademen om onder invloed te komen. Uit hun gebrabbel werd dan door andere priesters het orakel vastgesteld. Wat je daar bij voor moet stellen blijft toch wel iets mysterieus. Daar in Delphi gebeurede het toch wel allemaal; belangrijke beslissingen hingen af van de orakels dus die lieden die de orakels produceerden moesten wel van alle markten thuis zijn en ook nog in staat zijn om hun boodschappen te "verpakken". Heel bijzonder allemaal.

Zelfs binnen het Teylers museum werden we geteisterd door de herrie van die verrekte bladblazers. Bah!

Na afloop gingen we met de trein naar Haarlem, naar het Teylers museum voor de tentoonstelling van Weissenbruch, de Vermeer van Haarlem zoals hij genoemde werd in die tijd. Altijd leuk dat Teylers; het is op zich gewoon een museum van een museum; geen kunstverlichting zodat je in deze wintertijd in het schemer de botten, mineralen en oude wetenschappelijke instrumenten kunt bekijken. In de schilderijenzaal hebben we genoten van Weissenbruchs' werken. Mooi fijn schilderwerk, maar om hem nou direct met Vermeer te vergelijken vond ik wat overdreven. Het bekijken van de werken werd trouwens zwaar bemoeilijkt door de tuinman die - niet te geloven - met een bladblazer de bladeren uit de tuin aan het blazen was; een kolere herrie.
We hebben vervolgens nog wat rondgelopen in Haarlem - het was er snoeidruk - en zijn neergestreken bij een indonesische toko waar we lekker hebben gegeten. Toen weer terug met de trein; overstappen op station Sloterdijk. Het was behoorlijk koud en we gingen in de overdekte, zij het onverwarmde wachtrimte zitten. Tegenover ons zaten twee jongens; rugzakken met grote labels van hun vliegreis; te dun gekleed; volgens mij afkomstig uit Indonesië, in ieder geval uit een warm land. Het was duidelijk dat ze het hier niet erg warm hadden; ik had met hen te doen en dacht aan de handschoenen. Ik gaf ze aan een van hen en dankbaar vroeg hij: "for me?". Waren ze goed terecht gekomen.
Maar het zou nog niet afgelopen zijn. In de stoptrein naar Bilthoven; ik ging voor de zekerheid nog even naar het toilet en daar zag ik opnieuw een vergeten voorwerp: een in cellofaan verpakte prachtige roos, geklemd tussen een klapstoeltje in een verder verlaten coupé. "Die is voor mijn Roos", bedacht ik mij en zo geschiedde tot haar verbazing.
Toen ik thuis kwam werd ik nog gebeld door Roos met de mededeling dat de roos zo mooi stond in de vaas.

Vaccinatie in de ban?!

Er schijnt een uitzending op TV te zijn geweest waarin tegenstanders van vaccinatie bij jonge kinderen de gelegenheid werd gegeven om onoordeelkundige kritiek te spuien. Ik kwam daar achter via Facebook waar ook in deze zin onzin werd vertoond.
In de tijd dat besmettelijke infectieziekten verschrikkelijk konden huishouden in met name de grote steden waar de mensen dicht op elkaar woonden werd de grootste stap op het gebied van gezondheidszorg gemaakt; een grotere stap kon later niet herhaald worden: de aanleg van riool en de voorziening van schoon drinkwater èn vaccinatie. En dat laatste zou nu in diskrediet zijn?! De mensen weten niet waar ze het over hebben. Dankzij vaccinatie is de buitengewoon ernstige virusziekte, de pokken zelfs helemaal van de aardbodem verdwenen. In onze streken komt ook difterie, kinkhoest, tetanus en polio niet of nauwelijks meer voor en dat dankzij de vaccinatie.
Die onwetendheid is zo contraproductief; het geeft mij een slecht gevoel dat deze evidente onzin over het voetlicht gebracht kan worden en daarmee hele kolonnes van andere onwetenden op het verkeerde been zet.

Maarten van Rossumpad en Anton Pieck

Sluis in het Apeldoorns kanaal. Idyllisch gezicht

Vandaag weer een etappe gedaan van het Maarten van Rossumpad; we hebben de smaak weer te pakken. En zo arriveerde ik om vijf voor negen op het station. Even later kwam Roos en gingen we op weg. Opgelucht constateerden we dat het nu bij de derde poging waarschijnlijk wel zou lukken om via Wezep en het buurtbusje naar de halte Heerderstrand te reizen.

Enorm jeneverbessenbos onderweg.

En alzo geschiedde. Roos had het wandelboekje vergeten mee te nemen, maar de GPS bracht raad en de markering was weer uitstekend zoals over het hele Maarten van Rossumpad, waarvoor complimenten aan de organisatoren. Het was een fraaie wandeling; het weer was prima ondanks de straffe zuidoosten wind en uiteindelijk bereikten we Hattem. We bezochten aldaar de drie musea; eerst het bakkerij museum en vervolgens, nadat we het schilderachtige plaatsje doorgewandeld waren ook het Voermanmuseum en tot slot het Anton Pieckmuseum. Toen hadden we het ook wel gehad en sjokten we naar de bushalte.

Ingang Anton Pieckmuseum

HoVo cursus NLse stedenbouw in de 20e eeuw

Schilderij van Cornelis Vredenburgh; "de poort te Hattem "waar we morgen gaan wandelen. 

Nu niet in Amersfoort maar lekker dichtbij in de Uithof, Utrecht. Op de fiets naar het Universiteitsterrein en deze ergens geparkeerd zodanig dat ik hem wel weer terug zou kunnen vinden in de hoop dat hij niet gepikt zou worden. De plek en de zaal was snel gevonden niet in de laatste plaats omdat de deelnemers aan de HoVo cursus zich duidelijk onderscheiden van de andere studerenden en niet alleen omdat ze niet voortdurend op hun ielepieleapparaatjes zitten te kijken maar meer door hun haarkleur; wij HoVo deelnemers behoren allen tot de grijze golf. Voor een docent een verademing denk ik; iedereen neemt geboeid en geïnteresseerd deel aan de colleges; geen geklets, geen kranten lezenden.
Ik was nogal vooraan gaan zitten; is in deze zaal niet zo handig want de getoonde beelden worden zo hoog geprojecteerd dat je er een stijve nek van krijgt.
Ik weet niet of ik er veel van opsteek maar gedurende de colleges zit ik volop te genieten; het is toch wel allemaal nieuw voor me en heeft niets te maken met mijn andere interesses die toch meestal de gezondheidszorg of de natuur betreffen, maar leuk vind ik het wel!

Mooi zicht op Amsterdam, schreierstoren eveneens van Cornelis Vredenburgh

Na afloop ben ik nog naar Woerden gegaan voor de tentoonstelling van het werk van Leo Gestel dat daar wordt getoond in combinatie met zijn vriend-collega Cornelis Vredenburgh. Van Sommige werken van Leo Gestel ben ik echt onder de indruk. Maar Vredenburgh kon er ook wat van; een goede vertegenwoordiger van de Haagse school, terwijl Gestel de belangrijkste schilder van de Bergense school was. Erg leuk museum trouwens met een prachtige 17e eeuwse zaal waar prins Maurits nog geweest is om te vergaderen.

Notarisbezoek

Onderweg vond ik een stuk raat uit een wespennest. Dat is gebouwd van door de wespen uitgekauwd hout.
Ziet eruit als papier. Let op de fraaie geometrische vorm die deze dierkens maken.

Huib had eigenlijk woensdag willen wandelen, maar dan begint mijn eerste HoVo cursus over Stedenbouw in de 20e eeuw. Ja ja, ik begin mijn agenda, geheel tegen mijn gewoonte in met vaste afspraken te vullen. Opp de vrijdagen de HoVo cursus over de Peloponnesos en vrijdag als genoemd. En vandaag had ik ook al een afspraak namelijk met de notaris. Ik wilde mijn testament aanpassen of beter gezegd, ik wilde een nieuw testament; het oude dateerde uit de tijd dat de kinderen nog klein waren en waarin was vastgelegd wie de voogdij over de kinderen zouden krijgen indien mijn toenmalige echtgenote en ik het tijdelijke voor het eeuwige zouden hebben verwisseld. Daar is het - gelukkig - nooit van gekomen. Maar ja, magere Hein begint zo langzamerhand wat meer in het vizier te komen dus is het van belang om de zaken die je belangrijk vindt in een testament vast te leggen.
Huib kon ook vandaag aan de wandel en vond het ook een prima idee om dat dan hier in de buurt van Bilthoven te doen. Ik was veel vroeger klaar bij de notaris dan ik had verwacht - was ook een half uurtje eerder dan de afspraak welkom - en had nog alle tijd voor een broodje garnaal alvorens Huib om kwart voor elf op Bilthoven CS arriveerde.
We hadden allebei zin in de wandeling en vooral in het samen lekker praten en natuurlijk kwamen mijn activiteiten bij de notaris direct aan de orde. Huib begon hilarisch te grinniken toen ik het over "het oude testament" had, daarmee natuurlijk het hier boven genoemde document bedoelend.
We wandelden via "de Werkplaats Kindergemeenschap" door de bossen richting Eyckenstein. Daar de weg overgestoken en verder naar uitspanning de "Mauritshoeve". Die loste ons probleem van het "ontbrekende bankje voor de koffie" op; de zaak was op dinsdag gesloten maar de tafels en stoelen stonden op het terras uitnodigend voor ons klaar. We zetten ons gesprek over filosofie, kunst en wat dies meer zij voort.
Huib had gepland om naar Hollandsche Rading te lopen. Fantasieloos als ik ben wilde ik gewoon rechttoe rechtaan, langs de mij bekende wegen naar het doel gaan. Huib stelde telkens voor om onbekende paden in te slaan waarmee we op plekken kwamen die volstrekt nieuw voor me waren en dat onder de rook van mijn woonoord. Maar uiteindelijk kwamen we aan op Hollandsche Rading; Huib wist zelfs precies hoe laat de trein daar aan zou komen en met een lichte versnelling haalden we die dan ook keurig.
Op station Overvecht namen we afscheid. Wat is dat toch leuk zo samen met een oude makker te wandelen!

Eet meer fruit

Eigenlijk had ik deze Blog willen beginnen met een verwijzing naar een Show van Toon Hermans; ergens in een grijs verleden had hij zo'n malle speech over psychologie. Daarin kwam natuurlijk Sigmund Freud aan de orde en met Freud noemde ons Toon dan: Eet meer Freud. En daar gaat het mij om in dit geval: Eet meer fruit. Helaas kan ik die malle show van hem niet vinden op Youtube; wel iets over een andere, in dit geval Zweedse psycholoog, Knudde Rötelflöt; ook leuk die onschuldige ouderwetse humor.
Tot voor kort was ik helemaal niet zo'n fruit-eter; hooguit zo af en toe een sinaasappel na het eten; een enkele keer een mango of een andere tropische verrassing, maar veel was het niet. Toen ik na al die hotelbezoeken niet alleen last van constipatie kreeg maar ook meer akeligs vandien wilde ik wel eens weten hoe je meer vezels in het voedsel kon verkrijgen en de oplossing kwam van de een of andere site: fruit. Je moet per dag minstens enkele stuks fruit eten om voldoende vezels binnen te krijgen. Van vriend Dick kreeg ik nog het advies van de haverzemelen, maar fruit vond ik toch wel een verrijking van mijn dieet.
Zo ga ik de laatste weken heel vroeg naar de markt, naar "die rooie" en koop daar een tas vol fruit: een geschilde ananas, handsinaasappelen, bessen, frambozen, mandarijnen en drie mango's. Appels koop ik bij Theo die ergens valappels vandaan haalt. Van al dat fruit maak ik heerlijke fruitsalades en die meng ik dan met yoghurt, kwark, honing en walnoten. Heerlijk en kennelijk ook heel gezond, althans geen obstipatie meer.

Familiebezoek

Een onsie met v.l.n.r. Klaus, Ferry, Roos en Vera

Vandaag hadden we bezoek van mijn nicht Vera en haar man Klaus. Ik had van alles in huis gehaald voor het eten en de reebout niet alleen ontdooid maar gisteren ook klein gemaakt zodat ik de beloofde reebiefstukjes kon serveren. Het was gisteren even droog en zo rond vier uur ging ik nog even achter in het bos wandelen. Tot mijn schrik realiseerde ik me dat ik niets voor bij de koffie had ingeslagen en ook voor 'savonds na het eten eventueel nog een nootje of een stukje kaas had ik niet in huis.
Enigszins in paniek reed ik zo snel als mijn oude fiets me kon voeren naar de Hessenweg; gelukkig was Anita, de baas van de delicatessenwinkel nog bereid - ze stond al met haar jas aan in de deuropening van de winkel - om mij te helpen zodat ik met een banketstaaf en een zak gemengde zoute noten en een gerust hart thuis kwam.
Vanmorgen was het dan zo ver. Roos hanteerde de stofzuiger; de grootste rommel had ik gisteren al opgeruimd. Ik ging het eten zo ver voorbereiden; schilde en kookte een deel van de aardappels en bakte deze alvast voor; bloemkool, snijbonen, uien bakte ik vast voor; kaassaus voor over de bloemkool. Ik had het helemaal op orde.
Als afgesproken zo rond twaalf uur ging de bel en Vera had een heerlijke zelfgemaakte kwarktaart meegenomen. Het stormde zodanig dat het onverantwoord was om het bos in te gaan zodat we maar afzagen van de voorgenomen wandeling. Het was weer gezellig om elkaar te ontmoeten. Vera had een stel foto's meegenomen, waaronder eentje van haar vader, Erich en mijn moeder, Nellie; we fotografeerden die allemaal zodat ze kunnen worden opgenomen in de Blog.

Links Erich Weise, de vader van Vera en zijn zusje Nellie Ten Brink, mijn moeder. Naar schatting 17 resp. 4 jaar oud

Zo tegen vier uur bereidde ik het maal definitief; reebiefstukjes bakken, aardappels afbakken, groenten gaar koken, saus en gebakken uitjes in de magnetron opwarmen, jus opwarmen en met tevredenheid overzag ik de gevulde tafel. En die tafel werd geen oneer aangedaan. We hebben gezellig zitten eten en gesproken over voeding en de voedingsindustrie. Klaus was aangenaam verrast door de smaak van de gebakken uien en de bonen (uit de tuin van Theo).
Zoals afgesproken vertrokken ze weer bijtijds zodat ze niet bij nacht en ontij thuis zouden komen. Fijne dag!

Een dorpsecoloog zou wenselijk zijn

In het boek van Geert Mak: "Reizen zonder John" komt veel merkwaardigs van de VS aan de orde, zo ook het gebruik van airconditioning en bladblazers. Geert verbaast zich over het voortdurend kabaal dat de Amerikanen omringt:  vrachtwagenschauffeurd die geheel onnodig hun zware motoren de hele tijd laten draiien terwijl ze zitten te ontbijten of te lunchen; kabalige airco's die een koelkastatmosfeer scheppen in woonruimten en vooral die vermaledijde bladblazers. Een oorlog van Mexicaanse tuinlieden die met veel kabaal de bladeren in beweging houden en van de ene tuin in de andere blazen.
Zoals veel dwaze dingen is ook de bladblazer "overgewaaid" uit de VS. Het irritante geluid van deze krengen hoor je vanaf het eerste moment dat de herfst zich aandient. Veel mannen voelen zich kennelijk machtig wanneer ze met zo'n lullig apparaat lopen te zwaaien. Maar vooral tuinlieden die daarmee natuurlijk uren kunnen maken en de gemeentelijke tuinlieden die hun belang hier mee kunnen onderstrepen verwijderen ieder blaadje uit de openbare ruimte.
Dat je de wegen schoonhoudt is prima; zou overigens met de zelfde hoeveelheid werk en met veel minder overlast met bezems kunnen gebeuren. Maar tegenwoordig worden de bladeren ook uit de plantsoenen geblazen, een akelig kale grond bloot leggend. En dat is verdomd slecht voor het bodemleven; voor cryptobionten, slakjes, insecten en daarmee direct ook voor de vogels. De grond kan zich verrijken met die bladeren door ze af te breken waarmee de mineralen weer ter beschikking komen. Humus verrijkt de grond; wurmen trekken de bladeren de grond in waar ze dan verteerd worden.
Wat ik niet begrijp is dat er in onze groene gemeente niemand met ecologische kennis opstaat om deze overbodige en voor de natuur schadelijke acties te doen stoppen. Het lijkt alleen maar meer te worden en ook particulieren "schonen" meer en meer hun tuinen op deze ongewenst manier.

De kogel door de kerk

Afgelopen dinsdag had ik mij omgekleed om naar onze bridgeavond te gaan; ik had er absoluut geen zin in, maar ja, Roos doet het zo graag en je moet wat voor elkaar over hebben. Ik heb er gewoon geen plezier meer in; ik houd gewoon niet van competitie; vind het spelletje best leuk, maar competitie is niks voor mij; het gaat mij om het plezier in het spel en veel minder om het resultaat. Ik merkte onlangs dat ik het thuis bridgen veel en veel leuker vind.
Roos merkte aan me dat ik er helemaal geen zin in had en we besloten om dan maar thuis te blijven en dat ik er misschien maar eens mee moest stoppen. We hebben het daar deze week verder ook over gehad.
Vanmorgen hadden we als beslissing genomen dat ik op zou zeggen bij onze Bridgeclub en dat Roos in haar eentje verder gaat. Wel blijven we thuis bridgen met Rudolf en Gerda en gaan we af en toe naar Hans Lemmen op de maandagmiddag en blijven we stepbridge doen. En zo schreef ik met gevoelens van opluchting mijn opzeggingsbrief aan de secretaris en voldeed ik toevallig ook mijn bijdrage aan de Bridgebond voor het abonnement op Stepbridge.
Nu wilde het toeval dat we vanavond de Biltse Bridgedrive moesten spelen; we hadden ons daar al enige maanden geleden voor opgegeven; nou ja vooruit dan maar. Dat was voorlopig de laatste competitieve excercitie die ik moest ondergaan.
Aan de laatste tafel de twee dochters van Ad als tegenstanders; gaf een leuk, gezellig gevoel van thuisbridge. Eind goed, al goed.

Een rare nacht

Als inmiddels toch niet meer zo heel jonge oudere moet ik er 'snachts wel een paar keer uit voor een sanitaire stop; meestal zo tegen 4 uur, aldus de wekker. Zo ook hedenmorgen. Terwijl ik op de rand van m'n bed zat voelde ik me licht duizelig en liep ik voorzichtig naar het toilet. Even later werd ik toch beroerd en moest ik spugen en nog meer narigheid. Ik voelde me zo beroerd dat ik probeerde om Roos telefonisch te bereiken, maar die lag zoals om die tijd verwacht mag worden lekker te slapen.
Terug in bed kreeg ik me toch last van "koud zweet", dus snel een handdoek onder me gelegd en toch geprobeerd om niet te veel af te koelen. Uiteindelijk ging het wel weer.
Raar genoeg knapte ik in de morgen weer op. Roos was inmiddels langs gekomen maar kon eigenlijk niets voor me betekenen. Ik had niets bijzonders gedaan; niets geks gegeten afgezien misschien van een bakje gebakken mosselen, maar je kon het toch geen voedselvergiftiging noemen.
Later deze week hoorde ik van m'n buurvrouw dat zoiets heerste; raar griepje; één van de 400 veroorzakers van wat we griep noemen heeft me kennelijk te grazen genomen.

Maar een beter systeem ken ik niet

Toen Churchill werd gevraagd wat hij van democratie als systeem vond gaf hij op de opmerking van de ondervrager: "vindt u ook niet dat democratie een slecht systeem is?", het antwoord dat deze Blog siert: "het is inderdaad een slecht systeem maar een beter ken ik niet".
Jaren geleden was ik - voor de eerste keer - op Lesbos met vakantie. Een merkwaardig primitief onderkomen, een apartementencomplexje c.q. hotel met alles begane grond. We hadden daardoor leuk kontakt met onze buren. De reisleider Dolf had hen verteld dat de Grieken nog maar kort de democratie kenden, waarop Roos en ik in de lach schoten omdat het juist Griekenland, Athene was waar democratie, een Griekswoord overigens, voor het eerst werd toegepast als bestuurssysteem, zij het maar korte tijd, ongeveer 40 jaar in de tijd van Pericles. En het was een andere democratie dan wij nu kennen: slechts mannen hadden stemrecht en dan nog niet eens allemaal; vrouwen en slaven waren sowieso uitgesloten. Een heel andere vorm van democratie met algemeen stemrecht zoals wij hier in NL - overigens ook nog helemaal niet zo lang - kennen.
Maar die veertig jaar in Athene hebben de stadsstaat doen bloeien. Een andere beginnende democratie heeft de VS gekend; de tijd van Jefferson, kleinschalig, land in opbouw. Ook daar hadden velen geen stemrecht, maar de kiezers kenden degenen waar ze op stemden. Ook in Rome, na de val van de laatste koning, in de tijd van de republiek was sprake van een democratie; jaarlijks werden 2 consuls gekozen en ook de andere magistraten werden door het volk gekozen. Was er echt stront aan de knikker dan werd er een dictator gekozen, een wijze man die het volledig voor het zeggen kreeg gedurende een afgesproken tijd en het probleem oploste. Denk maar aan Cincinnatus, die tot dictator werd gekozen terwijl hij zijn land aan het ploegen was; hij trok zijn toga aan en als dictator hielp hij "Rome" uit het probleem (een oorlog vermoed ik). Daarna werd hij onder applaus terug naar zijn huis begeleid alwaar hij weer verder ging met zijn boerenwerk. Het is niet voor niets dat in de VS een belangrijke stad naar hem is genoemd: Cincinnati.
Maar systemen hebben de neiging om te perverteren. Rome werd groter en machtiger; de macht verschoof vanuit het centrum; lieden als Caesar en Augustus kregen door listen en lagen de macht in handen; het democratisch proces ging verloren; stemmen werden gekocht en de monarchie, de almacht van een heerser kwam terug, noem het maar dictatuur.
We zien die pervertering heden ook in de vorm van de TV-democratie; men maakt elkaar uit voor rotte vis in het aangezicht van het electoraat; over de inhoud gaat het maar weinig; men kent de kandidaten niet of nauwelijks. Volgens mij komt dat omdat we in de moderne maatschappij vooral de menselijke maat zijn kwijt geraakt. Het gevolg daarvan kon wel eens zijn dat het corrigerend effect van een adequaat functionerend democratisch proces, waarvan bij goed geïnformeerde kiezers ongetwijfeld sprake is teloor dreigt te gaan zodat de uitspraak van Churchill niet meer geldig is.

De kerstkaart wordt in september verstuurd.

Vandaag genoeglijk geluncht met Sandra V. Precies 20 jaar geleden kwam zij als secretaresse het bureau van de DHV versterken waar ik toen directeur was. Destijds was het kantoor gevestigd in Schiedam binnen het kantoor van zorgverzekeraar DSW. Later verhuisden we naar Vlaardingen en zaten daar binnen het kantoor van de GGD meen ik. Daar ben ik ergens rond 2000 vertrokken naar de Orde van Medisch Specialisten voor een volgende job. De DHV ging uiteraard gewoon verder en Sandra en ik hebben het kontakt altijd in stand gehouden door af en toe samen te gaan lunchen.
Inmiddels zijn we heel wat jaren verder; de eerste lijns-werkers zijn nog meer geïntegreerd althans organisatorisch en binnen die organisatie zijn ook de DHV activiteiten ondergebracht, althans zo zou ik het kort samen willen vatten. Het kantoor zit nu middenin het werkgebied, in Naaldwijk.
En zo vertrok ik vanmorgen om 10.00 uur met de bus naar Utrecht CS en kwam ik precies 2 uur later aan in Naaldwijk. Prachtig kantoor waar de ZEL zoals al die samenwerkende eerstelijnsorganisaties heten zijn ondergebracht. In een van de kantoren ontmoette ik Sandra: "toen wij startten hadden we niet meer dan deze ruimte", wees ik haar op twee middelgrote kantoren temidden van alle andere. Er was ook een grote nascholingsruimte; alles prachtig professioneel ingericht!
Stilletjes stelde ik vast dat we toch wel in een verdraaid rijke maatschappij leven; neem de universiteiten die uitgroeien tot kolossale terreinen vol reusachtige gebouwen. Het kan allemaal niet op, schoot door mij heen.
We gingen lekker ergens een happie eten en praatten weer genoeglijk bij. We stelden vast dat het toch vooral ook de jaarlijkse kerstkaart is die ons kontakt telkens weer helder maakt. Ook deze keer was dat weer de trigger om haar te vragen. Volgend jaar stuurt Sandra de kerstkaart in september, zo spraken wij af.

Er rust geen zegen op die etappe

De koningslinde, geplant vanwege 200 jaar
koninkrijk?!

Vandaag wilden we weer een poging doen om de volgende etappe van het Maarten van Rossempad te gaan lopen. De eerste keer ging het mis omdat Roos op merkwaardige wijze met haar fiets was gevallen en zich behoorlijk had geblesseerd; de tweede keer liep er ook iets mis en nu de derde keer was de stoptrein uitgevallen: "dan maar naar Baarn en terug lopen", stelde ik voor; en zo geschiedde.
Ik had koffie meegenomen en plakken noten/rozijnenbrood ipv een gevulde koek. Het was prachtig wandelweer. We hadden met Anton en Willemien gemaild dat we vanwege het droge weer gingen wandelen en niet bridgen bij Hans Lemmen; zij vonden dat prima en gingen naar de golfbaan eveneens vanwege het droge weer.
We waren nog maar net onderweg toen mijn oog viel op zo'n "Oranjeboom", geplaatst vanwege een of andere reden samenhangend met het "Huis van Oranje". Ik heb daar grote moeite mee na het lezen van de biografie over Koning Gorilla, Willem III en nog meer na het boek van Annejet van der Zijl over "de Prins", ook wel eufemistisch de schavuit van Oranje genoemd.
En dan ben ik nu ook nog bezig met de biografie van Koningin Juliana, "mijn koningin", zoals ik dat beleef. Zo tot mijn dertiger jaren was zij "onze vorstin". Zoals zij belazerd is geworden door haar echtgenoot stemt mij niet positiever. En dan moet ik ook nog denken aan prins Maurits door wiens toedoen van Oldenbarnevelt op het schavot is onthoofd en aan stadhouder Willem V en de gebroeders de Witt. De idolaterie van het NLse volk heb ik nooit zo goed kunnen plaatsen. Waarom van Hoogendorp cs na de val van Napoleon het huis van Oranje de monarchie hebben aangeboden is voor mij een raadsel.
Dat ging zo door mijn hoofd toen ik die malle boom zag wegens 200 jaar koningsschap, aangeboden door SBB meen ik.
Het bos lag er schitterend bij; veel bladeren in de mooiste kleuren op de grond maar ook nog aan de bomen; rust in het bos. We liepen het hele stuk terug naar het station; we hadden tot onze eigen verbazing geen trek meer in haring en gingen ieder ons weegs. 

President Jefferson

In de biografie van Alexander von Humboldt, geschreven door Andrea Wulf komt ook vrij uitgebreid de Amerikaanse president Jefferson, opsteller van de onafhankelijkheidsverklaring in beeld. We praten over de Napoleontische tijd, heel aan het begin van de 19e eeuw, dus zo'n 210 jaar geleden. Jefferson was een zeer in wetenschap geïnteresseerde persoon die erg geporteerd was van de natuur, van de landbouw en wars van protocol. Hij kleedde zich opmerkelijk eenvoudig; gesproken wordt van kapot schoeisel en smerige kleding. Maar in al zijn eenvoud was hij een held die het land door zijn brede interesse, zijn bibliomanie en derhalve inzicht in vele zaken de VS verder hebben gebracht.
Von Humboldt kon Jefferson informatie verstrekken over het grensgebied met het Spaanse Mexico toen hij van Napoleon voor 15 miljoen dollar Louisiana had gekocht, een gebied bijna zo groot als Frankrijk. Fascinerend hoe de VS tot stand zijn gekomen met zo'n boerenpresident.

Mijn goede vriend Peter C. is een echte VS-fan en gaat er zeer regelmatig op onderzoek. Als commentaar op deze blog kreeg ik een zeer uitgebreide e-mail waarvan ik hier het voor de ze Blog relevante onderdeel copieer:

Ik bezocht verleden jaar de eveneens 3 geschakelde werkkamers van Thomas Jefferson in zijn villa Monticello nabij Charlottesville in Virginia. Ik moest daar erg aan Harry M denken want alles ademde nog de aanwezigheid van een bijzonder mens. Daar kocht ik een heel goede beknopte bio over hem van Bernstein en natuurlijk een boek over dat Monticello huis, een klassieke villa naar voorbeeld van Palladio op een heuvel in Virginia. Jefferson boeit me al heel lang en is een zeer belangrijke persoonlijkheid in de US geschiedenis. Hij was eigenlijk een politicus tegen wil en dank maar als zeer begaafde homo universalis (waar er niet zo veel van voor handen waren in zijn tijdsgewricht) werd hij in de onafhankelijkheids oorlog getrokken en idd in 1801 de 3 de US president. Zijn boeren status moet je niet overdrijven want hij was een   telg uit een aristocratische plantersfamilie die ook nog eens trouwde met een dochter van zo'n type. Toen die overleed erfde hij ook diens landerijen en honderden slaven die het boerenwerk deden. Met die erfenis zitten de US geschiedschrijvers wel want zijn helden status wordt daardoor wel wat verstoord. Pas sinds 2000 wordt er nu algemeen erkend dat hij een zwarte concubine had, Sally Hemings, die nota bene door zijn schoonvader verwekt was bij haar 'enslaved mother'. Hij heeft vele kinderen bij haar verwekt maar die zijn nooit erkend of hebben zijn naam gekregen en toen hij in 1826 tamelijk berooid stierf waren dat de enige slaven op zijn landgoed die hij in vrijheid had gesteld. Vanwege z'n grote schulden werd de rest verkocht en bleef niet bij elkaar met de gevolgen zoals dat beschreven is in Uncle Toms Cabin. Maar de slavernij was in zijn tijd zeker in Virginia common practice en er was een Civil War voor nodig om die af te schaffen. Het zij zo en de goede kanten van TJ zijn menigvuldig waaronder de zg Louisiana Purchase die jij aanhaalde en de daarop volgende Lewis en Clark expedition die Jefferson beval. Die 2 mannen trokken in ruim 2 jaar door het van Napoleon aangekochte gebied op zoek naar de NW doorvaart naar de Stille Oceaan. Die vonden ze niet maar ze brachten het westen in kaart en namen veel artefacten mee terug.  Ik wil die tocht graag nareizen en ben al geheel voorzien van documentatie daarover. 
Die LenC expeditie was de inleiding van de exploratie van The Far West een ook nogal beladen onderwerp in de US History. Maar dat kan je Jefferson allemaal niet euvel duiden en het is een unieke persoonlijkheid die ook nog eens de architect was van zijn eigen villa en de stichter van de Universiteit van Virginia in Charlottesville. Daar maakte hij op zijn oude dag tevens het stedenbouwkundig en architectonisch ontwerp voor en ik vond het allemaal zeer indrukwekkend. Een paar weken geleden liep ik in Philadelphia weer langs het huis waar hij in 2 weken de Declaration of Independance schreef die op 4 july 1776 werd ondertekend. Sommige mensen hebben het allemaal! 

De herfstvergadering van de NEV 2016

Kokerjuffer, larve van een schietmot

Net zo min als van vogels heb ik van insecten veel verstand; desondanks ben ik al vele jaren lid van de Nederlandse Entomologische Vereniging, de NEV. Na allerlei afgeleid vrijwilligerswerk in de natuur zoals het project Salamander van SBB en natuurlijk het rietruimwerk in Noord Holland beperk ik mij zo langzamerhand wat insecten betreft tot het bijwonen van de Herfst- en wintervergaderingen van de NEV, altijd weer interessant om naar te luisteren.
Mijn interesse is vooral ecologisch van aard; ik ben gek op complexiteit, samenhang van de geologie, klimaat, flora en fauna. En daarover werd ook deze keer, zij het slechts in een enkele lezing wat verteld. Daarbij ging het om het voorkomen van "beschermde soorten". Een bepaalde zeldzame waterkever kwam nog slechts voor in enkele vennetjes. Het bleek dat de betreffende kever als larf fourageerde op één bepaald soort kokerjuffer, de larve van een ander insect (schietmot) dat van bepaald materiaal, in dit betreffend geval van zand een soort kokertje maakt. Een zanderige bodem was een voorwaarde voor deze kokerjuffer en dat niet alleen. De eieren van deze kokerjuffer worden afgezet op de bladeren van bomen die aan de oever van de vennetjes moeten staan, vlakbij het water zelf. De waterkever kwam alleen maar voor in vennetjes met een zandige bodem en met boompjes er vlak omheen. Een duidelijk geval van samenhang.
Onderzoek aan kokerjuffers bracht nog meer aan het licht. Daar zijn er ook velen van, veel soorten dus. En een daarvan kwam veel voor in de Nieuwkoopse plassen. Het bleek dat deze kokerjuffer juist haar kokertje maakte van stukjes van een sponsdiertje; de randvoorwaarden worden hier dus bepaald door o.a. wat dit sponsdierjte aan eisen stelt. En zo hangt, ook al vastgesteld door Alexander von Humboldt, alles met alles samen in onze ecologische wereld.
Foto is gecopieerd van deze website

Een bijzonder goede docent

Griekse vaas

Vandaag weer bijtijds naar de markt om fruit in te slaan bij "die rooie" en daarna naar Amersfoort voor de tweede lezing in het kader van de HoVo cursus "Peloponnesos". De docent Hein, evenals de toehoorders een oudere wist op boeiende wijze de lotgevallen van de Grieken, hun goden en hun cultuur toe te lichten. Van deze lezingencyclus wil ik er echt niet eentje missen; niet omdat ik in het dagelijks leven niet zonder kan, maar omdat ik in het dagelijks leven zo verschrikkelijk weinig boeiend gesproken woord ontmoet. M'n behoefte daaraan moet ik toch vooral met behulp van boeken bevredigen.
Na de lezing wilden we een stevige wandeling maken en dat is gelukt! We liepen vanuit de Hogeschool via het station Amersfoort naar de spoorkruising waar we het Marskramerpad konden oppakken. We hebben ruim drie uur in heerlijk zonnig maar koud weer kunnen wandelen. Het eind van de wandeling was misschien wat minder aangenaam want we liepen ons vast in onbekend terrein; we verwachtten vlakbij station Den Dolder uit te komen, maar we kwamen in een bungalowpark terecht.
Gelukkig was een toevallig passerend Connexion busje met schoolkinderen bereid om ons richting station Soest Zuid te rijden. Helaas vertrok de trein voor onze neus en moesten we een half uur wachten. Door en door koud kwamen we bij Roos' huis. Ze had een restje heerlijke Thaise pompoensoep staan om ons op te warmen. Daarna naar mijn flat waar we nog wat hebben gegeten; CV hoog gezet en lekker zitten kneuteren met z'n tweetjes. Was een gezellige dag.

Spectaculaire kunst in Enschede

De annonce van de TT van werk van Gerard De Lairesse
in het Rijksmuseum Twenthe

Het laboratorium van de Vrije Universiteit te Amsterdam, waar ik de eerste stappen op weg naar een loopbaan als chemicus zette bevond zich in de Lairessestraat. Waar die naam vandaan kwam werd me pas onlangs duidelijk; Gerard de Lairesse was een zeventiende eeuws schilder. Het eerste dat ik van hem in die hoedanigheid zag was een portret dat Rembrandt van hem had gemaakt; een foeilelijke man waarvan ik later begreep dat een congenitale infectie met de syphilis bacterie hem dat had bezorgd. Hij was een zeer begaafd schilder helemaal passend in de geest van eind zeventiende eeuw. Precieze schilderkunst met religieuze en historische motieven.
Heden heeft het Rijksmuseum Twenthe een uitgebreide tentoonstelling van het werk van de Lairesse; dat werd tijd, want ondanks dat hij destijds grote roem vergaarde is hij - net als Tadema, ook zo'n precisie schilder - door de tijd ingehaald; de impressionisten hebben de figuratieven een beetje naar de zijlijn gedrukt. Tadema maakt heden overigens een enorme revival; kunst is een ongelooflijke hypemarkt als ik het zo mag munten, vergelijkbaar met de tulpengekte in de zeventiende eeuw: wat de gek ervoor geeft.
De onderwerpen van de Lairesse spraken me minder aan en van zijn kundigheid was ik ook niet zo onder de indruk, althans daar waar textuur uitdrukking betrof. Wat wel mijn bewondering afdwong waren de enorme grisailles waarmee de rijken van de 17e-18e eeuw hun hallen en gangen opluisterden; de trompe d'oeuil effecten en de indrukken van klassicisme vond ik heel bijzonder en op zich al het bezoek aan deze speciale TT waard; het is toch wel een hele onderneming om naar Enschede af te reizen.
Spectaculair waren de enorme orgelluiken van de Westerkerk, destijds door de Lairesse geschilderd. Grote historische schilderingen die normaliter voor het publiek nauwelijks zichtbaar zijn opgehangen op 15 meter hoogte in de kerk. Het proces van de verplaatsing van deze enorme houten beschilderde luiken wordt op video getoond in de zaal van het museum; is overigens ook via de website van het museum te zien; ronduit spectaculair. En dat staat dan fraai opgesteld daar in Enschede.
Daarna hebben we de vaste collectie, die ook zeer de moeite waard is weer bekeken. De 2 schilderijen van Koekkoek hebben natuurlijk al mijn aandacht maar ook Weissenbruch en Schelfhout. Er hing ook een fraai werk van Leo Gestel en van Monet. Echt weer de moeite waard.
En onderweg fijn gelezen in de nieuwe biografie over "mijn koningin", koningin Juliana.

Vijf kilo emmer

De goed voorziene winkel van De Zuidmolen te Groesbeek

Een kilo "Emmer", zult u zich afvragen lezer?! Dat koop je toch niet per kilo. Voor mij was het ook een raadselachtige tarwesoort toen Roos het voor het eerst noemde; van spelt - met een "t" dus - wist ik het bestaan, maar emmer? Het is een soort oergraan (zegt men).
Bij de molen in Wageningen hebben we het wel eens gekocht en onlangs had Roos vijf kilo Emmervolkoren via internet besteld bij de molen in Groesbeek, De Zuidmolen.
Toen ze deze week het pak open maakte bleek tot haar ontsteltenis dat er geen volkoren meel in het pak zat, maar hele graankorrels en aangezien wij niet over een adequate molen beschikken hebben we maar kontakt opgenomen met de molenaar van De Zuidmolen. Roos deed dat per e-mail en hij stelde voor om het gewoon weer terug te sturen. Dat hebben we vandaag gedaan; niet met de post maar anders, zeg maar met de trein en de bus en daar hebben we geen spijt van overgehouden, maar wel een leuk nieuw adres voor diverse meelsoorten, maar ook voor noten, rozijnen en alle bakbenodigdheden die je je maar kunt bedenken.
Beladen met vijf kilo emmervolkoren meel, en kilo pakken rozijnen, walnoten, hazelnoten en amandelen gingen we weer naar huis.
Groesbeek ligt middenin een prachtig natuurgebied; de volgende keer dat we hier heen gaan om in te kopen combineren we dat bezoek - uiteraard - met een stevige wandeling.
Foto gecopieerd uit de website van De Zuidmolen

Alexander von Humboldt

Ik heb er lang op moeten wachten; weet ook niet meer hoe ik op de titel van het boek attent was gemaakt, het boek "De uitvinder van de natuur", met als ondertitel: "Het avontuurlijke leven van Alexander von Humboldt". Het boek is van de hand van Andrea Wulf; ze heeft er tien jaar aan gewerkt en is daarin bijgestaan door velen aldus het uitvoerige dankwoord.
Toen ik het boek bij de bibliotheek van Bilthoven wilde bestellen bleek dat het in onze bieb helemaal niet voorhanden was; het moest uit een andere bibliotheek komen; het heeft maanden geduurd voordat ik het kreeg, maar het was de moeite van het wachten waard. Vanaf dat ik het in huis had heb ik er ieder uur dat ik niet bezig was met de dagelijkse dingen hieraan besteed. Natuurlijk heb ik wel gezorgd voor m'n lichaamsbeweging; is ook goed om het gelezene nog eens na te kauwen terwijl je aan het wandelen door de natuur bent. Want de titel zegt niets te veel; Alexander heeft de natuur in al haar aspecten wel zo grondig bestudeerd met niet aflatende inspanning en daarbij is hij tot theorievorming gekomen die wel zo vooruitstrevend was en wat heel erg belangrijk was en is: hij deed dat vanuit een holistische visie.
Briljant zoals hij door overeenkomsten van planten in de verschillende continenten al begin negentiende eeuw concludeerde dat Zuid Amerika en Afrika aan elkaar vast hadden gezeten. Sowieso de voortdurende verandering binnen de natuur was een item dat hij uit zijn onwaarschijnlijke vele en diverse waarnemingen in het veld deed concluderen; waanzinnig knap! In zijn bijna negentig jaren durend leven heeft hij heel veel bereikt; hij schreef boeken; praatte voortdurend als hij in gezelschap was; was een geweldige netwerker met bijzonder veel energie. Wist een grote schare van wetenschappers tot een netwerk te verbinden en ontkende nationale vijandigheid binnen de wetenschappelijke wereld.
Hij heeft belangrijke volgelingen gekend waaronder Darwin. Ook aan deze volgelingen, opvolgers zou je kunnen zeggen heeft Andrea Wulf aandacht besteed in haar boek.
Eerder las ik haar boek over de glorieuze prestaties die wetenschappers bij de Venus overgangen in de achttiende eeuw bereikten: "Venus achterna". Met ongekende precisie bepaalden zij de afstand van de aarde tot de zon. Ook dit proces is door Andrea Wulf prachtig beschreven. Een geweldige wetenschapshistorica deze dame. Ik hoop nog veel van haar te kunnen lezen.

En opnieuw gebridged

Voor de tweede keer een middag bridgen onder deskundige begeleiding bij Hans Mellen. We speelden weer met Willemien en Anton; zij vinden het prettig om met ons te spelen en dat is wederzijds. Ook nu had ik weer echt plezier in "het spelletje". Tevreden gingen we huiswaarts. Ik had Roos weer uitgenodigd om ree te komen eten; ik heb zo veel voedsel van die enorme bout gemaakt dat ik het in m'n eentje helemaal niet op kan krijgen. Het is nu wel een prettige bijkomstigheid dat Roos zo ontzettend veel eet, althans als ze bij mij eet ha ha.
Vooraf had ik ragout van ree met een ragout bakje. Misschien was ik wat uitgeschoten met het citroensap; Roos vond het in ieder geval te veel. Ik vond het juist wel lekker. Daar had ik al met al wel genoeg aan, maar Roos lustte gelukkig nog een bord gulyas, eveneens van de reebout gemaakt. Was goed geslaagd.
Afgelopen vrijdag heb ik een boek over Alexander von Humboldt van de bibliotheek geleend; een fantastisch boek waas ik iedere minuut die ik eraan kan besteden dan ook geniet. Dus toen Roos weg was heb ik mij in bed geïnstalleerd met het boek en ben uit alle macht aan het lezen geslagen.

Thuisbridge is leuk!

Moest eigenlijk al lang gebeuren, maar ik stelde het maar uit: m'n kamers opruimen en de afwas eens grondig doen. Deze keer geen dochters of schoon-dochters maar vrienden die komen bridgen. Eigenlijk was het zo gebeurd. Op de bank had zich een forse hoeveelheid boeken en papieren verzameld en de tafel in de zithoek lag helemaal vol, eveneens met papieren. Het droogrek moest afgehaald en opgeruimd worden. De hal stond vol met rugzakken, schoenen, en plastic zakken met allerlei. Binnen een half uur was alles opgeruimd en de afwas was ook zo gedaan.
Alles klaar gezet voor het bridgen; groen tafelkleed, biddingboxen, wijnglazen, bakjes voor de noten.
Tevreden zat ik wat voor mezelf uit te denken toen m'n GSM ging: vriend Ab met de vraag of ik thuis was. Hij was op weg naar huis na een overnachting bij vrienden en was in de buurt van Utrecht. En zo zaten we onverwacht te praten over familieaangelegenheden en wat ons zo verder bezig houdt. Nadat hij vertrokken was heb ik nog een uurtje gefitnesst.
Roos was naar Alkmaar voor de TT van Caesar van Everdingen. Zij kwam nog wat reebiefstuk bij me smikkelen. Ik had van de rest van het reevlees gulyas gemaakt en te sudderen gezet voor morgen.
Keurig om acht uur als afgesproken kwamen onze vrienden Rudolf en Gerda om een avondje te bridgen. Wij maakten van de gelegenheid gebruik om "het koffertje" van de club uit te proberen.
Ik ben toch wel erg sfeer-gevoelig want ik genoot echt van "het spelletje"; ik hou toch best van bridgen. Ik begrijp ook niet goed waarom het in de club zo slecht gaat. Nou ja, kan alleen maar beter gaan.

Reebiefstuk en geen gulyas

Eigenlijk had ik er gulyas van willen maken. Zo'n enorm stuk vlees als die reebout die we donderdag opgehaald hebben vraagt om een fors gerecht. Vanmorgen eerst maar eens het bot eruit geprepareerd. Prachtig zoals die verschillende spierbundels in de bout herkend kunnen worden. Ik heb ze zorgvuldig vrij gemaakt; het bot apart gehouden met nog wat vlees eraan. Prachtig zo'n groot bord met dat fraai gevormde vlees. Het bot met water en zeezout opgezet om bouillon van te trekken; wordt wildragout.
Roos had mij gezegd dat zo'n reebiefstukje ook vast wel zou smaken en ik nodigde haar uit om dat voor haar als lunch te serveren. Van een van de stukken sneed ik dwars op de draad een paar biefstukjes af en die braadde ik zoals ik dat van Jaap, een van de slagers van slagerij van Loo had geleerd: op heel hoog vuur in de boter 1 minuut aan beide zijden. Ik serveerde het op een voorverwarmd bord. Roos vond het heerlijk; het rook heerlijk en ik proefde ook een stukje en was direct verkocht: "daar gaan we helemaal geen gulyas van maken maar dat eten we op als biefstuk".
We hebben vanavond opnieuw reebiefstuk gegeten, nu met gebakken aardappelen van Theo (Frieslanders) en pronkers, ook van Theo. Een flinke moot verse ananas voor toe en we kunnen in tevredenheid op de maaltijd terugkijken. Morgen weer reebiefstuk want dat enorme stuk is nog lang niet op!

Hollandse aardappeltjes van Columbus

Aardappels uit Gomera, opgekweekt door dhr Oudhof, tuinier

Het is alweer enige jaren geleden dat we op Gomera waren; het Canarisch eiland in de buurt van Tenerife, bereikbaar per boot vanuit dit veel grotere eiland. Het was lang achtergebleven gebied geweest in vergelijking met de andere Canarias en ook nu was het nog wat oorspronkelijker dan de andere; helemaal onze goesting dus.
Leuk aan de Canarias is dat ze een tussenstop vormde in voorgaande eeuwen toen Amerika nog slechts per zeilschip bereikt kon worden. De Canarias waren al veel langer door de Spanjaarden bezet en vormden een voor de hand liggende tussenstop om proviand en vers water in te nemen. Zo'n reis die nu enkele uren duurt per vliegtuig en in de tijd van motorschepen toch nog enkele weken duurde met een zeilschip maanden. En zonder koeling was het moeilijk om een gezonde voedselvoorziening te handhaven. gebrek aan vitaminen, met name Vitamine C was een fors probleem in die tijd.
In Amerika kwam een aantal gewassen voor die tegenwoordig niet meer zijn weg te denken uit de Europese keuken; ik denk daarbij aan de aardappel en de tomaat, maar ook mais komt uit Amerika. En die eerste aardappeltjes zijn kennelijk ook gekweekt op de Canarias en dat nog steeds! Ze zijn er ook trots op. Ze presenteren de aardappeltjes in de schil gekookt met een korstje zout; ze noemen die arrugas meen ik, de gerimpelde.
We hebben een keer van de Canarias een stevige portie van deze aardappelen meegenomen naar huis. De heer Oudhof, de moestuinier waar we in die tijd onze groenten betrokken was bereid om de aardappeltjes op te kweken. Hij was verrast door het loof; zag er heel anders uit dan bij de huidige aardappelen. En over de oogst was hij al helemaal niet te spreken; veel te kleine piepertjes vond hij. Ze waren overigens een stuk groter dan zoals wij ze kenden uit het droge Gomera. En ze smaakten voortreffelijk!

Een reebout van 1,8 kg

Het zou vandaag een wat druilerige dag worden; niets van gemerkt, het werd prachtig weer. En dat was maar goed ook want we hadden afgesproken met onze jagervriend Jan dat we langs zouden komen om wat wild in te slaan. Dus om half zeven met de stoptrein, door naar Apeldoorn met de Intercity en vervolgens naar Klarenbeek. Dankzij de overgang naar de wintertijd was het al lekker licht en we werden tot onze verrassing getroffen door het prachtige weer. Stil in het bos; eerst langs de kabouter-allée en door naar de bandijk. Als iedere keer dat we deze aanloop doen ontmoetten we ook nu "de meneer met de honden"; hij kent ons inmiddels en weet waar we nar toe gaan; hij kent Jan ook.
Gek genoeg had ik een paar keer het gevoel dat we verkeerd liepen en één keer was dat ook het geval maar dat kwam heel goed uit; Roos zag een boerderijwinkel waar ze even naar het toilet kon. Toen ze terugkwam bleek dat ze zelfs e.e.a. had ingekocht bij deze biodynamische groentekwekerij: raapsteeltjes en twee winterpenen.
We liepen door en kwamen bij de IJssel-winterdijk; altijd weer een prachtig stuk. Eerst een potje honing van de imker gekocht en vervolgens op het bankje daar wat gegeten. Er kwamen twee wandelaars aan en we raakten met hen in gesprek. Mensen uit de streek en natuurlijk kenden ook zij onze jager-vriend,
Door naar onze vrienden en weer gezellig met elkaar over de jacht en de landbouw gesproken. Jan had een paar prachtige reebouten voor ons - waaronder een enorme van 1,8 kilo - en voor Roos de door haar zo smakelijk gevonden duifjes. Worstjes, een gans, wat wild zwijn. Dat wordt weer smullen. En de volgende keer wellicht weer een haas, hoewel het erg slecht gaat met de hazen in NL; zoals zo veel planten en dieren verdwijnt ook langoor uit de natuur. De landbouw is meedogenloos voor deze wilde weide bewoners. Jammer als je je realiseert hoeveel er aan moois in het boerenland is verdwenen tijdens onze generatie, om van daarvoor maar niet te spreken. Maar de teloorgang gaat zo geleidelijk dat je er in het dagelijks leven weinig van merkt.

Nieuwe beglazing in de slaapkamer

Op professionele wijze worden mijn nieuwe ramen geplaatst

Het werd allemaal wel wat erg wazig wanneer ik vanuit de slaapkamer naar buiten keek; de dubbele beglazing was niet meer lekdicht waardoor zich een neerslag op de ruit binnen neerzette. Kon me nooit zoveel schelen, maar nu bij de schilderbeurt achter was de goede gelegenheid om dit te verhelpen. Bij het schilderbedrijf van Doorn had ik offerte laten uitbrengen en nu kon dan de plaatsing worden gerealiseerd.
Twee jonge kerels klaarden de klus op professionele wijze; binnen een uur was het gebeurd; de nieuwe ramen weer keurig in de sponning, afgekit en wel. De schilder komt het nog een beetje bijwerken zo vernam ik van de leider van het bedrijf.
Ik ben blij dat ik het heb laten doen; staat toch best een stuk beter en mocht ik de flat aan nieuwe bewoners over gaan dragen dan kunnen ze in ieder geval naar buiten kijken zonder extra kosten te hoeven maken. De volgende beurt zal ik ook het kleine raam in het kleine slaapkamertje laten vervangen en de keukenbuitenkant laten vervangen. Had ik nu ook wel direct kunnen laten doen.

Viel erg tegen

De markt in Haarlem

Eerst een gezellige ochtend met vriend Peter C. in Haarlem. In café Brinkmann, mij onbekend, maar vroeger de plek waar "tout Haarlem" onder aanvoering van Godfried Bomans elkaar in de kelder ontmoette. Wat bijgepraat over familie-aangelegenheden en vervolgens op pad. We zouden wat van de stad Haarlem gaan bekijken en aldus geschiedde. De markt met het Vleeshuis van Lieve de Key en dan door de Houtstraat - te koop bij Monopoly - (waar is de Barteljorisstraat?) richting Haarlemmer Hout, een park/bos van geringe afmeting. We gingen een kop soep "doen" bij Dreefzicht, de plek waar ik nooit was geweest maar wel van wist; de ouders van Lien gingen hier vaak koffie drinken wanneer ze naar het Bloemendaalse strand gingen.

Vrachtwagen van Hak Diervoederbedrijf, jaren geleden
tot de grond toe afgebrand.

Het begon te regenen en onder de paraplu scharrelden we terug naar het station. Tot mijn verbazing zag ik een vrachtwagen staan met het adres en logo van Hak Diervoederbedrijf uit Bilthoven, dat enkele jaren geleden tot de grond toe is afgebrand. Met de Intercity naar Utrecht. Onderweg hoorde ik dat de trein niet verder zou gaan dan Utrecht CS vanwege een draadbreuk. 'sAvonds in de bridgeclub zou ik van Albert horen dat hij had gezien hoe een te hoge vrachtwagen op een overweg bij Bunnik alle bovenleidingen had "meegenomen". Kan me voorstellen waarom NS al die gelijkvloerse overgangen kwijt wil.

En 'savonds gingen we weer bridgen in de club. We hadden zo'n heerlijk gevoel na de bridgeclinic van Hans Lemmen van anderhalve week geleden en vooral van de trainingsles gisteren in Utrecht. Verder hebben we afgelopen week ook een paar keer succesvol en plezierig zitten bridgen op step, het computerbridge van de Nederlandse Bridge Bond.
Sinds de vorige ronde waren we in de club van de A-lijn gezakt naar de B-lijn. Dus eigenlijk gingen we vol goede moed en met veel zin vanavond bridgen.
Ik had een rozijnen-notenbrood gebakken voor de winnaar van "het koffertje". Patrick en zijn vrouw hadden de hoogste totaalscore gehaald en in overleg met Roos had ik deze prijs gebakken voor de eerste. Patric was lang niet op de club geweest, maar vanavond was hij er wel; hij was drie weken met vakantie geweest maar door een misverstand met zijn partner Gerrit was het een beetje misgelopen en zaten zij nu zelfs in de C-lijn, de laagste lijn van de club. Aangezien Patric altijd direct na afloop van de competitie naar huis gaat heb ik hem in de pauze de prijs overhandigd. Na afloop kwam hij me nog vertellen hoe hij zich verheugde op het eerste sneetje dat hij morgenochtend in de auto zou opsmikkelen. Leuk!
Maar wij scoorden nu ook in de B-lijn verschrikkelijk slecht en we hebben daar met z'n tweetjes na afloop thuis over zitten mokken onder het genot van een paar biertjes resp. glaasjes wijn met overheerlijke kaas.
Ik werd wel zo ontzettend kwaad op mezelf of om de situatie, ik weet het niet meer, dat ik maar in m'n eentje naar de flat ben gegaan met de afspraak om morgen koffie te komen drinken bij Roos.
Heb in bed nog wat gelezen in dat fantastische boek van Geert Mak over Amerika, "Reizen zonder John" en ben met het licht aan in slaap gevallen.