Rondje Olst

 

Meertje in het Hanzebos

Roos had de afgelopen weken de omgeving van Olst uitvoerig bewandeld en was daar zeer enthousiast van terug gekomen: "moet je ook zien", had ze me meermaals duidelijk gemaakt en dat was dan vandaag. Vanuit Wijhe is het een hanentree naar Olst, althans met de trein. De nabije omgeving van Wijhe nodigt nauwelijks uit tot een wat langere wandeling; het bos in de buurt is erg modderig met stuk gereden paden en vooral rhododendrons. Maar Olst is juist omringd door interessant wandellandschap merkte ik direct al bij het verlaten van het plaatsje. We liepen vlak langs het spoor en kwamen bij het eco-dorp waar Joke en Pieter aan hebben meegeholpen; ook Peter heb ik daar bezig gezien destijds. Is inmiddels af en er wonen al enkele jaren mensen in dit alternatieve dorpsdeel. 
We staken even verderop het spoor over en kwamen tussen de buitjes door in een prachtig bosgebied afgewisseld met stukken landbouw. Ik was best onder de indruk. We hadden geen brood meegenomen en besloten om wat bij de Havezathe "de Haere" wat te gaan eten. Was ontzettend opgeknapt sinds de eerste keer dat we hier kwamen in de pré-corona tijd. Er was een drukte van jewelste met een bruiloft in de tuin van het gebouw. Op het terras zaten ook veel mensen; reuze gezellig. Wij liepen via een andere route terug naar Olst en waren snel weer op honk. Ik was het met Roos eens dat dit een fraai "drietje" in de omgeving is. Blijven we erin houden.

Alarm om 3 uur

 

Het rieten dak heeft gebrand

Middenin de nacht ging mijn telefoon tekeer; een alarmbericht van de overheid. Ik werd er wakker van; had kennelijk het geraas van sirenes niet gehoord want er was een grote brand en de mensen in de Bilt werden geadviseerd om de ramen te sluiten vanwege de rookontwikkeling. Ik had toevallig niets open staan en probeerde weer verder te slapen. Het maakte me toch wat onrustig. Toen ik om 6 uur definitief wakker werd keek ik even op Internet om te kijken of er informatie was over de brand en ja hoor, het was bij de Utrechtse weg en wel het gebouw van Sogyo, het bedrijf waar Douwe heeft gewerkt tot vorig jaar.
Ik kon het niet laten om vanmorgen, toen ik op weg was naar het fruitbedrijf Westeneng in Bunnik om even te gaan kijken. Het gebouw was niet ernstig beschadigd; het rieten dak had gebrand en was voor een groot deel in de nacht al verwijderd.
Bij Westeneng heerlijke kersen gekocht en aardbeien die nog echt ouderwets lekker smaken;zelfs de niet geheel rijpe smaken goed. 

Nog net op tijd

 

Lukte helemaal

Nadat ik de keuken had opgeruimd ging ik met de trein van 10.59 naar Overvecht en verder met het busje naar Tienhoven. Die aansluiting is wel heel benauwd en die stoptrein komt wel van behoorlijk ver, maar is eigenlijk altijd op tijd, dus ik gok het er maar op. Nu was het wel erg krap; ik zag het busje al vanaf het station naar de halte rijden en stak alvast mijn OV-kaart op naar de chauffeur; die heeft verderop de vertrekhalte, maar dan wist hij dat er in ieder geval wel een passagier was. Het busje rijdt vast regelmatig zonder passagiers, want vaak ben ik de enige. Ook nu waren we slechts met 2 passagiers. Het blijft een prachtige rit naar Tienhoven; via Westbroek en Oud Maarseveen. En daar liep ik weer; het waaide keihard, maar dat mocht de pret niet drukken. Vooral dat eerste stuk dat niet voor fietsers toegankelijk is vind ik zo mooi; natuurlijk ging ik op het bankje met de dwingende tekst: "geniet!" zitten. Doet mij altijd denken aan wat Roos mij vertelde over haar moeder die - wanneer het niet naar haar zin ging in het gezin - met de hand op de tafel sloeg en verordonneerde: "en nu is het gezellig!"; of je dat op commando kunt doen. Nou, op dat bankje is het geen bezwaar; daar ga ik altijd even op zitten om te genieten; deze keer met een stukje koud lamsvlees en een boterhammetje met fenegriek kaas.
Even verderop begint het fietspad; de tegemoet komende fietsers hadden de wind pal tegen; voor enkelen viel dat niet mee; hadden geen elektromotor, deze helden. Ik werd achterop gereden door een dame op racefiets die mij vriendelijk vroeg of ik even op het gras wilde gaan zodat ze me kon passeren; ze kon niet met haar dunne bandjes door het gras: "ja hoor", antwoordde ik en ging gewillig even opzij en zij snelde voort. Het was niet druk op het fietspad. Even verderop het Bert Bos pad; er stond een vouwfietsje tegen het hek en er was iemand bezig zich voor te bereiden op het nemen van watermonsters. Even verderop in m'n wandeling terwijl ik zat te lunchen kwam ik met hem in gesprek. Hij vond dit - terecht - ontzettend leuk werk; lekker buiten in de natuur en bezig zijn met de kwaliteit van die zelfde natuur. 
Ik liep door naar de weg en realiseerde mij dat ik het busje terug waarschijnlijk wel weer kon halen en dat was inderdaad het geval. Deze keer keek ik goed of ik een halte zag vanuit het eind van het Bert Bos pad en dat was het geval. Ik moest zelfs nog enkele minuten wachten en ja hoor, daar kwam het busje; er zat niemand in en nu hoefde het niet voor niets te rijden.

Balkon gereinigd

 

Nog niet brandschoon

Sinds die twee zomers met 40 graden zit ik eigenlijk nooit meer overdag op mijn zuid balkon; die eer heeft sinds die tijd toch wel het veel kleinere noord balkon. 's-Avonds de zonsondergang en 's-morgens de opkomst van de zon tussen de bomen, daarna verdwijnt de zon naar de voorkant van de flat en in wintertijd is het noord balkon permanent van zonlicht verstoken. In al die jaren dat ik hier nu woon heb ik die twee balkons, maar toch vooral het noord balkon schromelijk verwaarloosd, d.w.z. nauwelijks schoon gehouden; hooguit het afvoerputje vrij gemaakt als het water bleef staan en zelfs een enkele keer met de bezem aan de gang wanneer het stevig regende. Maar nu ik er zo regelmatig zit begint die vuiligheid me tegen te staan. Daarom ben ik vandaag eens stevig aan het reinigen gegaan en het resultaat is nog dat van een brandschoon balkon, maar alle groene aanslag, zoals nog te zien op de foto is inmiddels wel weg geschrobd. Ik zal beide balkons eens wat regelmatiger onder handen nemen; inmiddels ben ik goed uitgerust met schoonmaak artikelen en borstels, dus het moet kunnen!

Ome Cees

 Waarschijnlijk was ik van de aanwezigen een van degenen die hem het langste kende; ome Cees, de echtgenoot van mijn tante Alda. Vandaag werd hij ter aarde besteld, in de gezegende leeftijd van 91 jaar. Samen met broer Henk was ik aanwezig bij de plechtigheid en konden we na afloop daarvan nog even praten met nicht Margreet en haar drie zonen, waarvan Guido en zijn vrouw met hun zoon met de prachtige naam Elia.
Broer Henk had mij vorige week al op de hoogte gebracht van de plechtigheid van vandaag en hij bood aan dat ik met hem mee zou rijden. En zo zaten we vanmorgen al om half elf in de auto, veel te vroeg voor de plechtigheid die pas om 12 uur zou plaatsvinden. Dus eerst nog even bij schoonzus Charlotte met hun kleindochter Viveca langs. Een pittige zevenjarige die ik pas 1 keer had gezien maar wel een stuk kleiner; nu kon ze zelfs al lezen! Leuk kind. Daarna gingen Henk en ik op weg naar Alkmaar; we moesten ons zelfs nog wat haasten maar waren uiteindelijk ruimschoots op tijd. Een best groot gezelschap had zich verzameld voor de plechtigheid; toch wel bijzonder voor een overledene van 91 jaar! Henk en ik kenden niemand. Een mooie plechtigheid die geleid werd door een predikant. Camiel, de oudste kleinzoon van de overledene sprak op ontspannen wijze over wat voor opa hij en zijn broers aan Cees hadden gehad; de zee, het strand en de aandacht die hij hen gaf kwamen duidelijk naar voren. Ook Margreet gaf in een ontspannen overdenking aan wat haar vader en moeder voor haar hadden betekend en had begrip voor mogelijke tekortkomingen in de wijze waarop het gezinsleven haar vorm had gehad; ze had veel ruimte en begrip gevonden in de religie terwijl haar ouders niet religieus waren; toch wel heel bijzonder; heb ik ook altijd als heel bijzonder ervaren.
Na de broodjes en de soep gingen Henk en ik er weer vandoor en bracht hij mij naar station Hoorn. In de trein overdacht ik de dag nog eens goed. 

Tweestemmige inventionen van Bach

 

Ja ja, van die flauwe mop har har

Als 13 jarige heb ik een tweede prijs gewonnen op de culturele avond van mijn middelbare school; bij die gelegenheid speelde ik een paar korte stukjes van Bartok en de eerste van de tweestemmige Inventionen voor klavier van Johann Sebastian Bach.
Roos had voor vandaag een leuke verrassing; een recital in de open lucht van twee violisten, een altviool en een viool. Vanmorgen vroeg met de trein naar Borne en van daaruit naar het park waar de sessie zou plaatsvinden. Mooie aanloop en een bijzondere locatie. Ook het weer liet zich van de goede kant zien. We spraken even vooraf met de twee musici waarvan Roos bekend was met een van hen nog van een deelname aan een componeer cursus. Bij de inleiding werd gezegd dat er tweestemmige Inventionen zouden worden gespeeld en ja hoor, de eerste was degene die ik na 60 jaar ook nog steeds uit m'n hoofd op de piano kan spelen. Mag ook wel wanneer je bedenkt dat Bach deze Inventionen voor zijn - houd je vast - zevenjarige zoon heeft geschreven. Eerlijk gezegd vond ik het met twee violen mooier klinken dan op piano! Ik genoot er echt van; ze speelden 9 van deze complexe twee stemmige stukken.
Daarna liepen wij verder; eerst door de tuin en aten wij ons bammetje op een bankje en daarna op weg naar Almelo. Uiteindelijk kwamen we aan bij het stationnetje Almelo de Riet, bekend van die mop:
Komt een man in CHina bij het loket van de spoorwegen en wil een kaartje naar Almelo. De kaartverkoopster vraagt in het Chinees: "Almelo de Liet?". Geestig, maar niet echt leuk misschien.

Geen zin in dat geouwehoer

 Een poosje geleden stond ik op station Utrecht CS te wachten op de trein toen ik werd aangesproken door een meneer die mij iets wilde vragen: "hoe kan ik van hieruit bij het Diac in Zeist komen?", vroeg hij mij. Ik vertelde hem dat Zeist geen station had en dat hij beter met de bus kon gaan, maar dat ik echt niet wist welke bus dat dan wel zou moeten zijn. Hij begon met een uitvoerig relaas over hoe hij het al aan het loket van de Info had gevraagd en nog ergens anders en dat "ze" allemaal wat anders vertelden en hij ging maar door. Ik onderbrak hem: "meneer, ik kan u echt niet helpen, ik weet het ook niet!", sprak ik beleefd en tot mijn inwendige lachlust zei hij: "geeft niet",  en ging door met z'n verhaal. "Ja, maar ik heb geen zin in dit geouwehoer", lichtte ik toe, waarop hij een volgend slachtoffer ging zoeken; tot mijn lachlust zag ik hem even verderop met een mevrouw aan de praat gaan; zij hield het langer vol dan ik har har.

Naast de Buren

 Een gezellig restaurant waar ik af en toe heb gegeten; vooral de slakken, escargots kan men daar bijzonder goed toebereiden. Vandaag konden we er terecht. Toen ik gisteren vanuit onze lunchplek belde zaten ze op de vrijdagavond vol, maar voor vanavond hadden ze nog een tafeltje voor ons vrij. Het was dan ook gezellig druk, buiten op het terrasje langs de weg in Groenekan. Er was nauwelijks ver; af en toe een pizzabezorger op een scooter was het enige dat de gezellige rumoerigheid van het terras af en toe "stoorde". Aan een tafel naast ons deed iemand een heldhaftige poging om een "onsie" van hun vieren te maken. Ik sprong in en maakte een paar goedgekeurde foto's van het gezelschap. Achter ons schoven wat later een paar bekenden aan een voor hen gereserveerde tafel: de heer en mevrouw van Loo van de bekende slagerij, nu in ruste.
We gaan eigenlijk zelden meer naar een restaurant, maar we vonden het toch wel weer reuze gezellig en de slakken zowel als de krabsoep smaakten ons uitstekend.

Enorme paardenbloemen

 

Roos tussen de varens

Vandaag ontmoetten we elkaar op station Putten voor een wandeling naar Nijkerk. Roos had op Komoot een fraaie track geconstrueerd en die liepen we af. Roos had enige vertraging met de trein; normaliter komen de treinen uit beide richtingen vrijwel tegelijk aan op station Putten; is voor afspraken handig, net als bij station Nunspeet. Lekker op stap; het begon met een doosje verse eieren aan de weg; die zou ik met genoegen de hele wandeling meetorsen. Wat mij vrijwel direct opviel was de onwaarschijnlijk grote bladeren van de paardenbloemen; ik krijg in toenemende mate het gevoel dat dit wordt veroorzaakt door de hoge CO2 concentratie in de lucht. Meestal vormt een relatief tekort aan regenwater de bottleneck voor de uitgroei, maar in deze natte zomer is dat niet het geval en zie ik op vruchtbare grond een soort reuzengroei die met name de paardenbloemen tonen. Maar ook ander struweel groeit je dit jaar letterlijk boven het hoofd.
De wandeling was verrassend afwisselend met kruip door, sluip door stukken over voetbruggetjes en door dichte bossen varens; zou je op het platte land van Gelderland eigenlijk niet zo verwachten. Ergens kwamen we op het terrein van een boerderij, een zorgboerderij zouden wij later zien, waar ook wat producten te koop waren; Roos nam een struik rabarber mee en propte dat in haar rugzak. De boer wees ons waar we weer op de route konden komen; ach, daar waren we met Komoot ook al lang achter, maar de vriendelijkheid was duidelijk; deed me goed.
En uiteindelijk kwamen we in Nijkerk aan; de plaats mijn voorvaderen van vaders kant. Zijn vaders tak kwam helemaal uit deze streek en zijn moeders tak geheel uit Oostzaan.

Stapelgek word je er van?!

 Steeds meer moet er met je "smartphone" kunnen. Maar voor ouderen valt het niet meer te begrijpen en in toenemende mate "een gedoe". Was ik zeer ingenomen met de nieuwe wijze van handelen met de Rabo app daar is het weer zo veranderd dat ik er niets van begrijp; ik krijg het allemaal niet voor elkaar. En helaas wonen de kinderen - die me wellicht uit de problemen kunnen helpen - niet echt in de buurt. Wèl heeft Hugo me van mijn "ruimte probleem" afgeholpen. Het bleek dat het onvolprezen Komoot programma van alles had opgeslagen; dat heeft Hugo verwijderd en tot mijn verrassing functioneert Komoot nog als vanouds. Verbazend is vooral dat ik van een voorloper in de jaren 80 (is natuurlijk wel 40 jaar geleden, niet niks?!) ben verworden tot een achterloper. "Ik word te oud voor die rotzooi", zou Wim Sonneveld zeggen.

Wat een revelatie

 Vanmorgen kreeg ik van vriend Dick een laaiend enthousiast mailtje over een componiste en haar bijbehorende muziek; zij creëerde haar werk 200 jaar geleden en haar naam is - zoals Dick al noteerde - volstrekt onbekend, maar dat ook volstrekt ten onrechte. De mail had als titel: 200 jaar:

Hoi!

wel eens gehoord van Pauline Viardot?

zij zou deze week 200 jaar geworden zijn.

Een wereldberoemde sopraan, die met alle groten uit muziekwereld en politiek omging, en ook een begenadigd componiste en muziekdocent was. Zij schreef honderden liederen met piano, maar ook orkest en ensemblemuziek en opera's. Heel mooi allemaal. Maar zij is niet zo bekend als haar tijdgenoten als Schumann en Schubert etc, want ze was een vrouw.

Her work is not nearly as widely known as that of Robert Schumann, Liszt, Saint-Saëns or others in her social circle. But her music was deeply appreciated by her contemporaries, with one person going so far as to compare her talent to Schubert’s. Clara Schumann referred to her as “the greatest woman of genius I have ever known.”

Einde mail van Dick

Inderdaad, "zij was een vrouw". Er komt de laatste tijd terecht nogal wat kritiek over hoe "men" er vroeger over dacht en mee omging; sexisme, racisme, en wat dies meer zij. 
Dick had een "link" meegestuurd met liederen van Pauline Viardot. Ik heb direct op mijn telefoon de eerste twee liederen van deze componiste beluisterd; ik was zeer onder de indruk en vond het beluisterde - ik krijg het nauwelijks m'n vingers uit - zeker van het niveau van Schubert; deed me goed; zeer expressieve muziek, overigens ook wel uitstekend uitgevoerd op deze opname door 

 Aude Extrémo & Étienne Manchon

Op stap naar Rotterdam

 

Aan de lunch

Al een poosje geleden had Joke mij gevraagd of ik het leuk vond om mee te gaan naar "een museum" met de kids. Natuurlijk ga je dan mee; of het leuk wordt dat zie je wel. Na enig vijven en zessen werd het een bezoek aan het natuurhistorisch museum in Rotterdam. Uiteindelijk troffen we elkaar keurig op station Gouda en stapten Joke met Bram en Ronja in de Intercity. Het was toch best een stuk lopen naar het museum en we moesten door werkzaamheden nog omlopen ook. Spannend was dat, op het moment dat het museum in zicht kwam de trauma helicopter van het Erasmus MC met veel kabaal opsteeg. En toen kwamen we bij "het bottenmuseum", zoals de kinderen dit museum noemden. Ik was er nog niet zo lang geleden ook geweest; maar best aardig om weer te zien hoor en vooral om de nieuwgierige aandacht van de kinderen te zien. Joke gaf uitgebreid aandacht aan de informatiebordjes en las die ook voor aan de kinderen. Veel opgezette dieren en inderdaad veel botten, zelfs van een olifant die uit dierentuin Blijdorp kwam met ook de informatie hoe dit dier na zijn verscheiden uit elkaar was gesloopt,het geraamte was ontdaan van vlees en andere narigheid en weer in elkaar was gezet. Mooi opgezet; de kinderen moesten er omheen hollen zo groot was het. 

In de trein

Na afloop gingen we lunchen bij het museum aan de overkant, de Kunsthal. Smaakte ons allen prima. Daarna weer op weg naar het station en opnieuw lopend! Ik neem m'n pet af voor deze kids; die krijgen niet van die dunne kuiten zoals je tegenwoordig zo veel bij de buggy zitters op leeftijd aantreft. Op station Gouda namen we afscheid. En u wil het niet geloven lezer, maar na zo'n dag ben ik behoorlijk gaar. Een potje bridge met Roos ging er nog wel van af en het ging nog goed ook, maar toen vielen de luikjes ook heel snel dicht.

Verrassing

 Het eerste dat ik vanmorgen deed was het feliciteren van mijn oudste zoon met zijn 37e verjaardag. Daarvoor had ik mijn electronische agenda niet eens nodig; ging uit het hoofd. Er zijn nogal wat verjaardagen deze tijd; 17 juli broer Henk, 19 juli zoon Hugo en 22 juli kleindochter Lieva. En zo gaat het maar door. Eigenlijk doe ik nooit aan verjaardagen maar nu besloot ik om niet alleen te feliciteren maar vanavond ook even langs te gaan. Daarover berichtte ik later op de dag Marjorie; zij had deze week vrij en dus kon ik in de loop van de middag al langs komen; zou voor Hugo een verrassing zijn.
Hij was inderdaad aangenaam verrast toen hij bij thuiskomst mijn stem hoorde. Hij toonde dat heel oneerbiedig door zijn oude vader hoog op te tillen; moet er altijd om lachen wanneer hij zijn kracht op deze manier aan zijn vader moet tonen, maar je voelt je wel lullig als je daar zo in de lucht spartelt met 73 jaar. Was gezellig; met z'n drietjes in de keuken terwijl we een pastaschotel concipieerden. Hugo is behoorlijk handig in de keuken; ik hielp met het bereiden van de béchamel. Tomatensaus uit een spuitbus; je kunt het ook wel een stuk makkelijker doen zag ik, maar het smaakte goed.
Hugo maakte tot mijn groot genoegen ruimte op mijn smartphone; kennelijk had Komoot nogal wat overbodige zaken opgeslagen want na deze schoonmaak functioneert alles als vanouds. Gezellig zitten babbelen tot ik weer vertrok.

Het meertje op de Stulp

 

Het meertje op de Stulp

Een rustige dag. Lekker uitgeslapen en de dag begonnen met Schubert; ik heb de eerste vier symfoniën beluisterd alvorens ik op ben gestaan. Tussendoor weer wat over het microbioom gelezen; dat blijft toch wel buitengewoon boeiende stuf hoor. Complex en boeiend; doet me denken aan de mooie BBC serie over de geologische processen van moeder aarde, met de naam Earth Story; daar kan ik ook telkens weer naar kijken en luisteren. Complexe zaken moet je blijven lezen of bestuderen net zo lang tot je er grip op krijgt. Ik heb dat ook ervaren met de Griekse mythologie met al die verwarrende namen. Moet je vaak lezen en dan krijg je het door.
Maar goed, uiteindelijk ben ik lekker aan de wandel gegaan; eerst naar Baarn en terug naar Den Dolder. Bij de Stulp aangekomen zag ik dat er zowaar water in het kleine meertje stond; dat was lang geleden. Ach, ik loop dit stuk gewoon omdat de schoenen dat zo graag willen niet omdat het onbekende stukken zijn, hoewel?! Ik zag op Komoot dat een pad, dat ik eigenlijk nooit neem verder doorloopt dan ik dacht en daarbij zelfs door kleine zandverstuivinkjes gaat en inderdaad, een stuifzand gebied met een hoge opgewaaide zandrichel; een plek die mij ondanks alle wandelingen rond Den Dolder onbekend was. Helaas zag ik onderweg ook een hazelworm op het fietspad; hij bestond uit twee stukken; kennelijk in tweeën gereden door een passerende fietser. Er schijnen nogal wat reptielen onder fietswielen te worden verpletterd; en ze zijn al zo zeldzaam; jammer.

Een zee van auto's

 Vanochtend lekker relaxed ontbeten in de tuin; lekker zonnetje, geen haast. Roos had het gevoel dat ik op hete kolen zat en dat ik wilde wandelen; ik had het gevoel dat ik haar in de weg zat. Beide was niet waar en dus lekker met z'n tweetjes ouwenelen in de tuin. Rond de middag een paar koppen van de gistermiddag door Roos uit allerlei restjes een fantasiesoep gemaakt die ik oneerbiedig vergeleek met de kippenbaksoep (een term ooit gemunt door Aernout, een vriendje van Joke); smaakte geweldig! M'n compelementen nogmaals vanuit deze blog.
Maar daarna liepen we toch rustig naar het station waar ik keurig de NS bus naar Olst miste; de NS bus de andere kant op, naar Zwolle stond er wel en ach, waarom niet, die besloot ik te nemen en eens te zien hoe NS de logistiek had geregeld nu station Zwolle voor een week of vier volledig buiten functie is. Er wordt aan alle verbindingen naar Zwolle hard gewerkt, maar naar ik vermoed vooral aan de nieuw ingerichte splitsing van de sporen naar het noorden en het spoor naar Emmen; daar is een heel nieuw kunstwerk tot stand gebracht het afgelopen jaar. Vanuit de trein naar Ommen en Dalfsen heb ik de voortgang met aandacht gevolgd en nu is het dan zo ver.
De busrit naar Zwolle ging over de snelweg en onder luid geschreeuw van de radio met allerlei reclameboodschappen die zo snel werden uitgesproken dat ik alleen maar voortdurend 50 % korting, en andere onzin moest aanhoren. Ik ben die onzinnigheid van reclame natuurlijk helemaal niet gewend (luister nooit naar televisie of radio) en hoor wat een overdreven onzin er verkondigd wordt. Maar wat me vooral trof was de drukte op de snelweg; een zee van auto's reed over de snelweg. Op de achtergrond hoorde ik op de radio over de files in het land. Ik moest onwillekeurig denken aan wat er deze week aan waarschuwing over ons heen gestort is met die krankzinnige bui en die overstromingen in Limburg en Duitsland en die onvoorstelbare hitte in Canada; we tergen moeder aarde en zullen ons gedrag echt moeten veranderen en wel nù. Men blijft gewoon auto rijden terwijl er in de trein nog voldoende ruimte was. Frans Timmermans kan praten als Brugman, maar de mensheid zal hier nooit in meegaan. De wal zal het schip moeten keren vrees ik.

Middachtenweg 174

In de verte het kasteel Middachten

 In mijn prille jeugd, van 1952 tot 1954 heb ik in den Haag gewoond en wel op de Middachtenweg 174. Toen ik er een paar jaar geleden eens met m'n Haagse schoonzoon Walter een kijkje ging nemen zag ik dat het huizenblok verdwenen was, maar dat adres heb ik nooit vergeten. Wat Middachten nou precies voor iets of iemand was heb ik veel later pas opgemerkt; het is een kasteel in Gelderland en dat kasteel wilde ik altijd al eens gaan bekijken;is vandaag gebeurd.
Roos had een track uitgezet in Komoot van Rheden naar Dieren waarbij wij de dorpjes De Steeg en Ellecom zouden passeren met daar tussenin het kasteel Middachten. Ik kan niet zeggen dat ik erg opgewonden was dat deze decennia oude wens nu eindelijk eens werd vervuld; in de afgelopen jaren heb ik heel wat "kastelen" gezien; een grote naam voor vaak wat protserige enorme landhuizen. Als je de kastelen in Frankrijk in de Dordogne wel eens hebt bezocht, ervaar je de NLse kastelen niet als zodanig. En inderdaad ook Middachten was niet meer dan een fraai buiten. Ik had graag een foto willen maken vanaf het einde van de slotbrug zodat het kasteel prominenter kon worden vastgelegd; was niet toegestaan; "de graaf" hield het geheel angstvallig privé gesloten aldus de vegende dienaar.
Wèl konden we in de tuin met een stel vrijwillige dames een koude chocomel met een verrukkelijk stukje gebak eten. Daarna liepen we weer verder en kwamen uiteindelijk in Dieren.

Frans Timmermans

 Frans Timmermans is een van die politici die een groot respect afdwingt. Inmiddels maakt hij al een fors aantal jaren deel uit van de Europese commissie en wel als Europees commissaris. Hij heeft inmiddels zijn nek fors uitgestoken voor hetgeen momenteel de hele wereld ernstig bedreigt: de klimaatverandering. Hij neemt, mijns inziens geheel terecht een bijzonder stevig standpunt in voor wat er moet gebeuren; ik heb grote bewondering voor hem. Hij zegt ook: "dit moet gebeuren, en wie vindt dat het anders moet, laat maar weten hoe dan", waarbij hij nadrukkelijk stelt dat het effect moet zijn dat een alternatief wel naar de afspraken moet zijn: "55 % reductie in 2030 en 0 % emissie in 2050. Groot gekrakeel van de landen met autoproductie en landen die op kolen stoken en wie niet. Al die zielepoten die niet zonder noem maar op kunnen zijn de dupe; ja ja.
Helaas ben ik niet erg optimistisch over de toekomst v.w.b. het klimaat; ik ben er helaas van overtuigd dat het al (veel) te laat is; er hebben zich niet terug te draaien mechanismen ingezet die de klimaatcrisis verergeren; de permafrost in Rusland, het Amazone gebied, het ijs op Antarctica en Groenland en vast meer. Timmermans geeft mensen zoals ik de zelfde draai om de oren als degenen die al die maatregelen overdreven vinden. Dat is de reden dat ik buitengewoon respect voor hem heb. 

De Westbroekse zodden

 

Mooi plaatje tussen de takken

Aanvankelijk had ik gedacht om weer naar de Veluwe te gaan om een ferme wandeling te maken, maar bij nader inzien bedacht ik mij dat het hier in de naaste omgeving ook zo mooi is: "waarom niet weer eens naar Tienhoven?", bedacht ik mij en keek even op 9292 hoe ik daar kon komen; was nogal simpel met de trein van het hele uur naar Utrecht Overvecht en daar een busje naar Tienhoven; ieder uur door de week. 8.59 kon ik niet meer halen, maar een uur later ging perfect! De rit ernaartoe alleen al was prachtig; een gebied om ook onderweg eens uit te stappen of bij het Bert Bospad te beginnen. Ik stapte uit in Tienhoven bij de kerk en liep langs een helder, ouderwets modelslootje naar het begin van het pad langs het Tienhovens kanaal. Het eerste deel is stiltegebied; het was er inderdaad stil en ik liep dan ook te genieten van het vogelgeluid en het gekabbel van het water in de belendende Loosdrechtse plassen. Met m'n handen achter m'n oren stond ik stil te luisteren en te genieten van de natuurgeluiden. Heel rustig liep ik verder; door een klein venster tussen de boomtakken zag ik een paradijselijk plaatje van zwanen temidden van waterlelies in bloei. Gelukkig had ik vanmorgen voor vertrek m'n Swarovski in de tas gedaan zodat ik van het schoons kon genieten. Het was maar een klein kiertje maar ik genoot van dat uitzicht. Deed me denken aan de Hubble telescoop waarmee men door een piepklein venstertje zonder nabije sterren heel ver terug in het begin van het heelal kon kijken; grappige associatie.
Onderweg plukte ik wat paardenbloem bladeren voor door de salade; bevalt me prima. Ik liep naar station Hollandse Rading;er stond een lindeboom wel zo heerlijk te geuren; onmiddellijk sprong dat prachtige lied van Schubert, "Frühlingsglaube" in mijn hoofd; dat begint met de strofe "Die linden Lüfte sind erwacht", een prachtig lied. 

Een aap als proefdier

Angstig kijkend aapje

 In 1974 heb ik als gedétacheerd dienstplichtig militair aan het Centraal Laboratorium van de Bloedtransfusiedienst, tegenwoordig Sanquin geheten gewerkt aan Hepatitis-B, toen een relatief nieuw ontdekt virus dat een bedreiging vormde voor de bloedtransfusie. Toen ik aan het onderzoek aldaar begon had ik overmoedig tegen het hoofd van de afdeling gezegd dat ik zou proberen om in de anderhalf jaar dat ik daar zou werken ook een vaccin te bereiden. Feitelijk is dat ook gelukt, zij het dat ik wel de hele methodiek heb ontwikkeld en de productie van de eerste badge van het vaccin heb uitgevoerd, maar bij de publicatie van de resultaten niet eens ben genoemd doordat ik mij door een faux pas uit de gratie had gemaakt. Zo gingen en gaan die dingen nog steeds vermoed ik. Maar daar gaat het nu niet over.
Toen het vaccin eenmaal was bereid en in ampullen uitgevuld moest het natuurlijk wel getest worden. En dat zou gebeuren door inspuiten van een chimpansee met het vaccin.
Daar moest ik aan denken toen ik enige tijd geleden in de trein een krant zag liggen die ging over het gebruik van apen als proefdieren bij onderzoek op Covid en waarschijnlijk ook op andere ziekteverwekkers voor de mens. Op de eerste pagina een expressieve foto van een aap; lijkt sprekend op een angstig mensengezicht. Dat het doen van dierproeven in een kwaad daglicht staat vind ik terecht. Ik heb wat dat betreft boter op mijn hoofd want mijn promotie ging volledig over proefdieronderzoek om de pathogenese, het ontstaan van auto-immuniteit te onderzoeken. Het betrof vrijwel louter onderzoek aan muizen. Maar dat viel ook mij niet altijd mee hoor, denk daar niet te licht over. Ik herinner mij nog goed het groepje van 4 doodzieke muizen die van 25 gram naar 8 gram waren afgevallen en onder de diarrhea zaten; doodziek met een acuut AIDS achtig beeld. Staat me nog altijd bij. En wel meer dingen die ik mij nog goed herinner.
Maar die ene proef met de chimpansee, die daar verdoofd op de onderzoekstafel lag, als een mens en volledig overgeleverd; ik vond echt dat dit niet kon. Het dier is ingespoten en verder serologisch onderzocht, niet ziek geworden en ook niet gedood voor het onderzoek.
Grappig weet ik nog dat toen we het primatencentrum bezochten de chimps mijn collega niet mochten en hem collectief bespogen. Die beesten hebben kennelijk een bepaalde kijk op mensen die zij afleiden uit de lichaamssignalen.  
Pikant détail is dat de productiemethode later is afgekeurd en wel door een oude vriend van mij die toen bij de inspectie werkte. Hebben we samen vaak om moeten lachen. Inmiddels worden Hepatitis-B vaccins op heel andere wijze gefabriceerd en niet meer uit menselijk materiaal, dus inherent veilig.

Het Planken Wambuis

 

Het zat al een tijd in m'n achterhoofd om een keer naar het gebied op de Veluwe met de merkwaardige naam "Planken Wambuis" te gaan. Lijkt mij een uitdrukking, vergelijkbaar met "een houten jas", oftewel een doodskist. Naar ik vermoedde was ik er wel eens geweest op een fietstocht, vele jaren geleden. Ik had wat moeite om het gebied terug te vinden op de kaart maar toevallig kreeg ik een exemplaar van het blad van vogelbescherming in handen en daar stond niet alleen het gebied in afgetekend maar ook de naam van de bushalte waarmee je makkelijk het gebied kon betreden en daar maakten Roos en ik gebruik van: bushalte "Oud Reemsterweg", gemeente Otterlo. 
We spraken af op station Arnhem, een voor ons beiden ongeveer even veel reistijd en van daar uit bus 108 richt Barneveld, dezelfde bus als naar Wekerom. We waren er rond kwart voor elf, het was redelijk mooi weer, zonnig, droog en niet te warm. Het was ontzettend rustig; slechts enkele fietsers in het begin van de wandeling maar allengs werd het rustiger tot we bij de enige uitspanning in het gebied kwamen waar we ons een lekkere lunch lieten welgevallen. Brood met kroket resp. brood met een fantasie van aubergine. Daarna liepen we verder door een weids landschap waarin we ons in stilte doorheen konden bewegen; er was geen mens te zien in de wijde omgeving; toch wel bijzonder in ons kleine, dicht bevolkte landje. 
Uiteindelijk kwamen we in Roekel bij de bushalte en gingen met lijn 105 naar Ede Wageningen. 
Lekker Hollands andijvie met procureurlapje gegeten en griesmeel toe. En 's-avonds nog wat gestepbridged. Fijne dag geweest waarin we ook nog uitgebreid met deze en gene van de kinderen hebben ge-appt.

Hoe gaat het inmiddels met Ahold?

 

Naar ik dacht heb ik enige tijd geleden van Martijn een boek gekregen over de rampspoed die over Ahold viel; dat boek heb ik de afgelopen dagen intensief onder handen genomen en getracht enigszins te doorgronden. Nu gaat het over de financiële problematiek die ontstond toen de verwachtingen rond een almaar toenemende stroom van overnames helaas niet de verwachte en vooral ook beloofde voorspoed en winstgroei opleverde die voorzien werd. Bij lezing van het boek voelde je de rampspoed gewoon aankomen; steeds groter, het kon niet op gewoon; men overschreeuwde elkaar en bovendien kreeg de top van het management er persoonlijk belang bij. Intussen werden ook overeenkomsten gesloten die gewoon rammelden en werden niet waarheidsgetrouw aan de accountants gemeld: een doodzonde in het bedrijfsleven. 
Achteraf is iedereen wijs natuurlijk en lijkt het toch vooral dat men door het zelf gecreëerde momentum steeds meer Schwung in de financiële molen blies en dat houdt natuurlijk een keer op. Ik raakte er behoorlijk gedeprimeerd van en dat kwam nog eens bovenop het akelige gevoel dat ik steeds meer krijg voor wat betreft de beteugeling van de klimaat ellende die in toenemende mate manifest wordt.
Ergens in de loop van de zondag ging mijn telefoon piepen; een reclame boodschap van Albert Heijn; daar is in ieder geval niks mis mee heden in 2021; gelukkig maar. Ik moet er soms aan denken dat de eerste Albert Heijn, de start van dit megaconcern net als mijn voorouders van mijn grootmoeder Sientje uit Oostzaan komen. Ik geloof zelfs dat mijn overgrootvader Aldert met deze Albert op school heeft gezeten. Mijn overgrootvader had een "gloedfabriekje"  en produceerde hete kooltjes voor in de stoof en warm water om de was mee te doen. Albert Heijn had een kruidenierswinkel en liet kruidenierswaren rond brengen met een hondenkar. Zo liep het leven, meer dan 100 jaar geleden.
's-Avonds wat gebridged op stepbridge met Roos en afgesproken om morgen te gaan wandelen op de Veluwe. De gedachte alleen al stemde mij weer vrolijk.

De Koogbraak

 

Ab rijdt de maaimachine van de
aanhanger af

Was alweer een paar jaar geleden dat ik met Ab in de Koogbraak had helpen riet ruimen in het kader van natuurbeheer. Het handhaven van het natuurtype "veenmos rietland" is daarbij de doelstelling; een biotoop die door honderden jaren oude cultuur tot stand gebracht is en nu slechts met actief natuurbeheer in stand gehouden kan worden. Voor mij toch vooral een bezigheid om lekker in de natuur met een goede vriend bezig te zijn. Zwaar werk hoor! Natuurlijk doet Ab met de maaimachine het grootste werk en doe ik de rafeltjes, d.w.z. met hark en riek haal ik zoveel mogelijk riet en gras weg dat is blijven liggen achter de machine, die voorzien is van een rietrack en daardoor het meeste van riet transporteert. Af en toe even de rug strekken, dan houd ik het vol.
Om half zeven met de trein zodat ik binnen de mogelijkheden van mijn DalVrij abonnement met de trein naar Amsterdam kon en daar met de bus naar Edam waar Ab mij op stond te wachten. Dan de mooie rit door Noord Holland via Oosthuizen - waar mijn oudoom Jan Onrust ooit met zijn aannemersbedrijf de kerktoren heeft gerestaureerd - en Warder naar de Koogbraak bij Etersheim. Daar is ooit de Zuiderzee doorgebroken en heeft zich een kolk achter het gat in de dijk gevormd; nu is dat het fraaie natuurgebiedje "de Koogbraak" geworden. Het deed mij veel genoegen om het weer te zien. 

In de verte het water van de Koogbraak

De maaimachine werd van de aanhanger gereden en even later was Ab aan het maaien. Ik moest even boven wachten totdat Ab genoeg was gevorderd zodat ik genoeg afstand van de maaier kon houden tijdens het opschonen van het gemaaide deel. Met genoegen bekeek ik de omgeving van de Koogbraak met haar ganzen en weidevogels, zwaluwen en op de dijk natuurlijk fietsers en enkele wandelaars. Een trimmende dame stak haar hand op ter begroeting. En toen kon ik ook aan het werk. Lekker bezig en af en toe even de rug strekken. Ab gaf mij op zijn manier af en toe aanwijzingen hoe ik de klus het beste en efficiëntste manier kon aanpakken; ik ben daar niet zo'n held in; het blijft toch wat ongewoon werk voor mij en ik rommel meestal maar wat aan.
Af en toe even wat "schaften" en in stilte van de omgeving te genieten. Daarbij gingen we even in de aanhangwagen zitten. Ab had allerlei lekkers meegenomen zodat ik mijn meegenomen kuch niet eens heb aangesproken. Wèl m'n waterflesjes, want van dit werk ga je toch wel zweten en in de loop van de dag werd het best wat warmer.
Rond 14.00 uur waren we wel zo'n beetje klaar en werd de maaimachine weer ingeladen en bracht Ab me terug naar het busstation van Edam; ik had onmiddellijk een bus naar Amsterdam en daar stond ook de Intercity op vertrek. Al met al was ik lekker op tijd op station Bilthoven waar ik eerst maar eens aan de watertap m'n dorst te baas werd. Verfrist fietste ik naar huis.

Dysbiose

 Naast symbiose kent een natuurlijk systeem ook dysbiose; daarbij is de afstemming tussen soorten verstoord en is het samenhangend systeem in verval geraakt. Toen ik deze term voor het eerst zag schoot mij een herinnering te binnen van een doodlopend stuk sloot waar een dikke, vieze en stinkende laag van groene en zelfs blauwe alg op lag; volkomen anders dan wat je toen nog vooral zag aan schone, heldere sloten. Ik spreek over de jaren zestig van de vorige eeuw, meer dan vijftig jaar geleden. Dit verschijnsel werd destijds toegeschreven aan een teveel aan voedingsstoffen, kunstmest waardoor de algen de overhand kregen en de sloot verstikten. 
Een ander, mij meer aansprekend voorbeeld waren de meren waar Friesland zo beroemd naar was; destijds prachtige, grote wateren met veel vis, waterplanten en rondom bloemen in het voorjaar. De meren veranderden naarmate de landbouw intensiever werd; de helderheid verdween, het water werd troebeler en de visstand veranderde qua soorten vis; opmerkelijk was vooral dat de snoek, een zichtjager, verdween en de brasem, een vis die zijn voedsel al wroetend in de grond vindt ging domineren, althans sterk toenam.
Uit onderzoek bleek dat het ecologisch evenwicht van de heldere meren was veranderd door het gebruik van gif in de landbouw. Raar genoeg blijkt dat de nieuwe situatie van de troebele meren niet zomaar terug verandert wanneer er geen of veel minder landbouwgif wordt gebruikt; er heeft zich een nieuw ecologisch evenwicht ingesteld. Ik heb de neiging om dit te beschouwen als dysbiose.
In de heldere toestand vormen algen het voedsel voor de watervlooien die weer voedsel zijn voor de witvis, voorntjes e.d. De witvis is weer voedsel voor de toppredator, de snoek. De helderheid van het water zorgt er ook voor dat waterplanten kunnen groeien; die geven op zich schuil mogelijkheden voor de kleinere vissen, met name ook de jonge snoekjes.
Dit systeem kan teloor gaan door landbouwgif. Watervlooien verdwijnen, alg neemt de overhand waardoor het zonlicht niet meer kan doordringen in het water en de waterplanten geen zonlicht meer krijgen en bezwijken. De snoek kan door de troebelheid van het water niet meer jagen zodat witvis kan uitbreiden, met name de brasem die in de grond wroet en daarmee de troebelheid van het water juist vermeerdert. Weer een stabiele situatie dus.
Ik weet nog dat er proeven werden gedaan om de heldere meren terug te krijgen allereerst door het landbouwgif te verminderen of misschien zelfs wel uit te bannen. Het bleek niet eenvoudig om grootschalig herstel te bewerkstelligen. Hoe het er heden voorstaat weet ik niet; misschien kan iemand die zeilt op die fraaie meren daar in het noorden van ons land mij er meer overmededelen, maar erg optimistisch ben ik niet.

Wandelen bij Benthuizen

Aan de wandel met Jessy

 In Utrecht haalden we zelfs een Intercity richting Gouda die nog vroeger ging dan we gepland hadden. Merkwaardig genoeg werkte 9292.nl niet naar behoren. Roos had een ingewikkelde reis gepland naar een bushalte ergens in Benthuizen. We kwamen er niet meer uit. Toen we bijna bij station Lansingerland Zoetermeer waren belde Roos met de vraag aan Jessy of ze ons van dat station zou kunnen oppikken en dat zou ze doen. We gingen vandaag met z'n drietjes aan de wandel. We zaten op een bankje op haar te wachten en ja hoor daar kwam ze aangereden. Long time no see, maar het was direct weer genoeglijk. In Benthuizen parkeerden we de auto en gingen op weg naar de wandeling. Voordat we uitstapten had ze een verrassing voor ons: een boek dat ze zelf met grote belangstelling had gelezen en "echt iets voor jullie" vond. En inderdaad, het boek "Op de schouders van de natuur", met als ondertitel "hoe tien miljoen soorten onze levens redden" betreft als hoofdonderwerp het grote belang van biodiversiteit. En inderdaad is dat een onderwerp dat Roos en mij ontzettend bezig houdt. 
En daar gingen we op weg en babbelden wat af. Het begon al met de spierpijn die Jessy had overgehouden aan de vorige avond stevig sporten. Ze had tot haar verbazing al bijna geen last meer van de spierpijn waarmee ze smorgens was opgestaan: "de melkzuur wordt zeker omgezet door de zuurstof", meldde ze als terloopse opmerking. Mijn hersens begonnen te kraken; het moest van heel ver komen bij mij; het ontstaan van spierpijn en melkzuur was ergens nog wel bekend, maar hoe het verder zat daar moest ik toch wel even over nadenken. Deed me plezier dat ze al zo ver in de (bio)chemie was gevorderd dat ze dit soort dingen wist vanuit haar studie. Eigenlijk ging het de hele wandeling allerminst over koetjes en kalfjes maar hadden we behoorlijk relevante onderwerpen bij de kop. Jessy heeft goed doordachte ideeën; was fijn om met elkaar van gedachten te wisselen. Ze bracht ons weer terug naar Smallingerland; Roos en ik hebben nog met veel genoegen doorgesproken over de gesprekken. We hadden het ook over het boek van Merlin Sheldrake gehad en dat zou ze van me krijgen. Het was zo druk bij de Bilthovense Boekhandel dat ik de bestelling maar even heb uitgesteld.
Na het eten ging Roos naar Sportcity om te kijken of ze misschien mee kon doen bij de Pilatesles aldaar. In de loop van de avond kwam ze heel tevreden weer thuis; ze had mee kunnen doen en had er ontzettend van genoten. We hebben zelfs nog een beetje gestepbridget. Was een fijne dag geweest.

John Irving

 

Een bekend schrijver van Amerikaanse huize waarvan ik nog nooit een letter had gelezen. Mijn leesinteresse gaat altijd meer uit naar voor een relatieve leek toegankelijk wetenschappelijk werk. Met name de biologie, ecologie, maar ook geschiedenis kan mij buitengewoon boeien maar soms is het ook genoeg. En dat was nu een klein beetje het geval. Toen ik gisteren bij Roos vertrok zag ik een boek van John Irving liggen en dat mocht ik meenemen voor in de trein. Het boek heet: "Weduwe voor een jaar". Toevallig had ik zaterdagavond bij het plotselinge, haastige vertrek naar Roos ook een boekje meegenomen - uit zo'n buitenbiebje met mee te nemen boeken - van een andere Amerikaanse auteur: Henry Miller, een boekje over een reis door Griekenland in 1939. Dus twee Amerikanen.
Henry Miller had ik op de heenweg wat in zitten lezen; vond het vooral leuk om bekende dingen tegen te komen, maar het was wel erg breedvoerig beschreven allemaal. Heb het maar even weggelegd. John Irvings' boek ervoer ik vooral als absurdistisch, maar wel zodanig boeiend dat ik er tot 2 uur 'snachts in heb liggen lezen en het met plezier lees; erg afwisselend, maar als gezegd in mijn ogen absurdistisch en wel heel erg doorsext. Het schrijversberoep wordt zodanig uitgemolken dat het begint tegen te staan en de verhaallijn is gewoon idioot, maar schijnt toch ook deels autobiografisch te zijn aldus Wikipedia. In enkele dagen ben ik al ver voorbij de helft van dit bijna 600 pagina's tellend boek. Daar komt de mannelijke jeugd tegenwoordig niet meer aan toe merk ik in mijn omgeving har har. "Zo dik", verzuchten ze, "lezen is toch iets van vroeger?!"

Paardensla

Goed wassen en fijn snijden

Sinds een paar weken ben ik uit het wild aan het eten en wel vooral de bladeren van paardenbloemen. Die smaken misschien een beetje bitter, maar ze hebben veel meer structuur en dus vezels en dat bevalt mijn darmen bijzonder goed. Ik heb mij wat meer verdiept in het boek van Ed Yong "We contain multitudes" over het microbioom, de wereld aan microörganismen, bacteriën die deel uitmaken van ons en een belangrijke rol spelen niet alleen in het verwerken van ons voedsel maar zelfs in onze afweer en het afstemmen van het immuunapparaat. Die rol was mij als gepromoveerde in de immunologie toch feitelijk onbekend. Vooral dat afstemmen van het immuunapparaat vind ik een fascinerende rol; daarbij gaat het ook om bepaalde bacteriën die goed gedijen wanneer de voeding veel vezels bevat. 
Nu had mijn oude vader mij al decennia geleden verteld dat vezels in het voedsel zo belangrijk waren en daar was ik best door getriggerd. Vooral in het voorkomen van darmkanker en het bevorderen van een soepele stoelgang waren toch de zaken die hij noemde. Dat laatste was dan ook de voornaamste reden dat ik regelmatig paardenbloembladeren gebruikte als vulling van de salade. Maar tegenwoordig eet ik het ook omdat ik het gewoon lekker vind.
Zo reed ik vanmorgen, op weg naar de flat langs een plek waar niet alleen paardenbloembladeren waren maar ook weegbree, een eveneens eetbare, vezelrijke wilde plant. Ik heb van beide een stevige portie geplukt en meegenomen naar huis. Thuis heb ik er een salade van gemaakt met een tomaat, basilicum, geitenkaas, een hand noten, wat olijfolie, citroensap, yoghurt, zure augurk en zure uitjes en wat zout voor de smaak. Heerlijk; je moet wat meer kauwen, maar het is verdraaid goed voor je darmen en heeft aldus Ed Yong een matigende werking op het immuunapparaat wat daarmee ontstekingsreacties tegen gaat. 

Rhizobium bacteriën

 

Roos bij de tuinbonenoogst

Gisteravond appte Roos mij rond 19.00 uur hoe laat ik ik verwachtte bij haar te zijn. Ik wist niet meer precies of we nou voor zaterdagavond of voor zondagmorgen hadden afgesproken. Ik haastte mij en kon de trein van 19.30 makkelijk halen en was om 21.00 uur bij Roos. Ze warmde nog een kleine portie fantasie met edelhert voor me op; smaakte me prima: "de rest is voor morgenavond" stelde ik voor. We hadden voor de zondag, vandaag dus een lunch bij "Onland" gepland, het leuke café in Gaanderen waar we vorige week zo lekker chocolademelk met appeltaart hadden zitten smikkelen. Het zou anders lopen. Allereerst duurt het zo lang voordat je van Wijhe in Gaanderen bent dat er van lunchen plus wandelen eigenlijk nauwelijks sprake kan zijn en we besloten om in de tuin te gaan werken. En dat werd ruimen en vooral oogsten. Allereerst hebben we de tot een soort palmen vergroeide boerenkoolstruiken met hun grote pluimen van zaden uit de grond getrokken. Kostte nog best moeite, maar met de schep kreeg ik de grootste wel in beweging. Met de snoeischaar werd de onderkant verwijderd en de zaden werden op een droge plek gelegd voor de vogels.

Zie hier de rhizobium knolletjes

Maar er stonden ook bonen; waren aanvankelijk peultjes, vervolgens vergeten peultjes en tot slot doperwtjes en die ging Roos oogsten. Natuurlijk eerst plukken; was een ferme hoop en ook de struiken uit de grond trekken. "Wat zijn dat voor knolletjes?", vroeg Roos aan mij. En dat waren nou die beroemde Rhizobium bacteriën die in symbiose met vlinderbloemigen hun zo belangrijke werk van de stikstof fixatie uitvoeren. Ze huizen daartoe in de knolletjes die gevormd worden aan de wortels van de planten; die zorgen voor de voeding van de bacteriën die op hun beurt de stikstof verbindingen aanleveren voor de synthese van de eiwitten. Voor het binden van 1 stikstof molecuul tot bruikbaar gebonden stikstof zijn als ik mij goed herinner 17 molevulen ATP nodig, dus een hele investering voor de bonenplant, maar dan krijgt hij ook wat voor terug. En Roos had een ferme oogst doperwtjes uiteindelijk. Ze had ook al een stevige portie tuinbonen geoogst; het is niet te geloven wat een klein stukje tuin aan voedsel kan opleveren!

Ars longa

 

Drab uit de koffiepot

Ik merk dat de huidige ontwikkelingen mij somber stemmen; niet dat ik depressief ben, maar ik zie een donker zwarte toekomst voor hetgeen mij het liefst is: moeder aarde; de natuur en de menselijke cultuur. Dit gevoel beheerst mij al lange tijd; het rapport van de IPCC heeft helaas bevestigd waar ik al langer bevreesd voor ben n.l. dat het keren van de dramatische ontwikkelingen niet meer mogelijk is. En de tekenen liegen er niet om, zelfs niet hier in ons kikkerlandje met haar gematigd zeeklimaat; de waanzinnige temperaturen van vorig jaar zomer, de tropisch aandoende regenbuien zoals in Leersum en Zuid Limburg nog onlangs; in Canada, 50 graden zoals wel eens voorkomt in India; het Amazone gebied dat verdroogt. Mijn primaire reactie is vooral het zoeken van de stilte, de natuurlijke stilte, een langzamerhand zeldzaam verschijnsel in mijn nabije omgeving.
Vanmorgen werd ik pas om 8.00 uur wakker en besloot mijn boterhammetje lekker op het zuid balkon te gaan oppeuzelen; de herrie van de kilometers verderop liggende snelweg deed mij naar het noord balkon vluchten waar de doorgaande weg van Bilthoven zich helaas ook luidruchtig manifesteerde. Kopje thee erbij en een beetje peinzen. Ik wilde eigenlijk vandaag van alles doen; weer wandelen in de stille natuur; het Planken Wambuis staat al een poosje op mijn verlanglijst en is vast wel bereikbaar met de bus, zelfs op zaterdag. Toevallig had ik van buurvrouw het maandblad van de Vogelbescherming gekregen en daar stond het Planken Wambuis in gemeld met de bushalte, Oud Reemsterweg te Otterlo. Goed bereikbaar, vier keer per uur vanuit station Bilthoven vanaf Barneveld of Arnhem met bus 105.

De somberheid weerhield mij er niet van om lekker aan de koffie te gaan en zelfs de oude koffiepot goed te reinigen met heet sodawater. Ik moest gewoon lachen zo veel vuiligheid als loskwam; was ook in al die jaren nog nooit schoon gemaakt; ben benieuwd hoe de koffie nu gaat smaken. Na reiniging van de theepot onlangs smaakte de thee ook een stuk beter. Maar dan peins je verder en probeer je te analyseren wat je nou zo somber maakt: "het zal mijn tijd wel duren", kun je natuurlijk denken als bejaarde, maar dat is het niet. Het is vooral de onverschilligheid die je om je heen voelt; vrijwel niemand verandert zijn gedrag met de inmiddels onvermijdelijke apocalyps door de klimaatverandering. De kranten reppen echt niet over het rapport van de IPCC, maar over Corona en voetbal; het autoverkeer is na de Corona pandemie alleen maar meer geworden; men vliegt weer of er niks aan de hand is; de minister wil de snelwegen verbreden; niemand laat de auto staan. Toen ik dinsdag van Slenaken naar Maastricht in de bus zat kwam er onderweg een gezelschap de bus inzetten dat vooral iedereen duidelijk moest maken dat ze nooit met het OV reisden; zo'n blasé zakenman die ostentatief zijn bankpasje tegen het incheck apparaat van de bus hield en zgn. niet wist wat een OV kaart was; ik werd er onpasselijk van; klootzak! dacht ik nog. Feitelijk schaam ik mij voor mijn soortgenoten; Homo Sapiens?!; de denkende mens.
Dat wandelen van mij lijkt wel een vlucht voor de ontwikkelingen te zijn; stilte en relatieve ongereptheid is wat ik zoek. Maar is er niet meer? Zo bedacht ik dat ik ook wel eens kon gaan genieten van de kunst, van de muziek en besloot een mij relatief onbekend vioolconcert, het vioolconcert van Sibelius te gaan beluisteren, uitgevoerd door Hilary Hahn.
Overigens beluister ik een dergelijk concert in de kunstmatige stilte van mijn voortreffelijke BÖSE noise cancelled koptelefoon; dus weer die stilte, maar nu met de ontroerend mooie muziek van Sibelius, perfect uitgevoerd door de door mij zo bewonderde Hilary Hahn. Ars Longa!

Weer met het pontje over de Overijsselse Vecht

 

Kalkovens in Hasselt

Uiteindelijk moesten we ons toch nog enigszins haasten om de trein van 10.00 uur te halen naar Zwolle. Daar zouden we de bus nemen naar Hattem (zo dacht ik), maar de bedoeling was Hasselt, een plaatsje waarvan ik niet wist dat het in NL lag. En niet zomaar een plaatsje, maar een wonderschoon Hanze stadje met een bijzondere met een muur versterkte dijk; een zodanige bijzonderheid dat het als zodanig in stand gehouden werd. We kwamen een tweetal heren tegen dat aan het inventariseren was hoe het met de muurdijk gesteld was. Wij liepen er overheen en hadden mooi uitzicht op het verstilde boerenland om ons heen. Op de plekken waar ooit de dijk was doorgebroken waren fraaie natuurgebieden ontstaan. Er was geen of nauwelijks verkeer op de dijk en we genoten dan ook van de stilte en de schoonheid van de omgeving. Roos had gelezen dat het enige nog met handkracht aangedreven pontje over de Overijsselse Vecht sinds vorige week weer voer. Zij dacht doordat degene die voerman was op het pontje was weer hersteld was, maar ik kreeg meer de indruk dat het uit de vaart nemen meer aan Corona had gelegen. De krachtpatser trok het pontje in de tijd dat wij aankwamen bij het steigertje meerdere keren heen en weer; had geen sportcity nodig deze allervriendelijkste meneer.
Had het laatste stukje voor het pontje ons langs een atelier van Chinese knstwerken met koffie geleid daar was de route na het pontje niet meer zo fraai, maar voerde ons wel naar de bushalte waar - tot verrassing van Roos - bus 161 zelfs stopte en haar direct naar WIjhe bracht. We namen daar dan ook haastig afscheid en ik nam een andere bus naar Zwolle CS en door naar Bilthoven. Was een fijne wandeldag geweest.

Podcast VPRO

Roos had mij attent gemaakt op een verslag van de VPRO over het onheilspellende rapport omtrent de klimaatverandering van het IPCC. Daardoor kwam ik verder op de webpagina van de VPRO en wel in aanraking met het voor mij relatief nieuwe fenomeen van de podcast. Ik beluisterde een podcast over het wonderlijke onderwerp van de dood onder de naam "Kassiewijle", een echt Amsterdamse uitdrukking van dood. 
Op de middelbare school en later bij college tijdens de studie en vooral lezingen bij congressen kon ik heel aandachtig luisteren en me heel goed concentreren. De podcast is dan ook goed aan mij besteed merkte ik al spoedig. Ik heb twee afleveringen van bijna een uur aandachtig beluisterd en bij de derde was ik erg onder de indruk omdat ik daardoor iets realiseerde dat ik nooit eerder had gedaan en wel iets dat mijn oude moeder betrof.
Eén van de hoofdpersonen in de podcast realiseerde zich dat haar doodsangst voor de dood waarschijnlijk gegrondvest was in een ernstig voorval in haar zeer prille jeugd, namelijk toen zij als driejarige in isolatie in een hospitaal was opgenomen. Een verpleegster had haar door het glas aangekeken, zo realiseerde ze zich en keek toen weer weg. Dat had iets van verlatingsgevoel achter gelaten bij dit kleine meisje dat zij nu associeerde met haar angst voor de dood. Toen ik dit hoorde was ik als door de bliksem getroffen en realiseerde me dat ik uit twee verhalen van resp. mijn grootmoeder en mijn moeder een dergelijk gebeuren kon reconstrueren dat mijn moeder betrof. Mijn grootmoeder had mij verteld dat mijn moeder als zeer klein kind in isolatie had gelegen en slechts achter glas haar moeder kon zien. Oma vertelde mij de wanhoop van dat kleine kind als haar moeder weer weg moest: "één kusje maar mamma"; wat een treurig moment voor moeder en kind. Van mijn moeder kende ik een verhaal dat ze mij vertelde toen ik haar expliciet vroeg om iets uit haar jonge jaren te vertellen; we waren aan het wandelen en ik liep gearmd met mijn moeder ergens in de duinen; vader en Lien of Anneke liepen achter of voor ons. Ik wilde gewoon iets van haar weten dat haar had getroffen en dat bleek dat ze - kennelijk toen ze uit dat ziekenhuis was ontslagen - een poppenhuis en nog van alles had gekregen bij die gelegenheid. Natuurlijk waren haar ouders zo blij en wilden ze zo veel als mogelijk voor haar betekenen, niet realiserend dat het weer thuis zijn waarschijnlijk voor haar het belangrijkste geschenk was.
Door deze podcast kreeg ik veel meer begrip voor mijn moeder die merkwaardig genoeg bang was voor van alles en nog wat, maar vooral voor het alleen zijn, het verlaten worden. Die buitengewoon zeldzame keren dat mijn vader ergens anders heeft overnacht in al die jaren van hun huwelijk ging ze altijd uit logeren en ook dat jaar dat mijn vader was overleden en zij nog leefde was voor haar een hel. Nu heb ik daar nog meer begrip voor dankzij die podcast en mijn wonderlijk geheugen. 
Ik heb mij direct gemeld als donateur van de VPRO; lid was ik al.

https://www.vpro.nl/programmas/kassiewijle/aflevering-2.html