Blasfemie

Kostelijk voedsel in afvalbak!

Gistermorgen wilde ik verse koffie zetten voor het ontbijt. We hadden de thee op, boterhammetjes in bed en tot besluit dan altijd een kopje koffie. Maar er zat nog wat in de pot. Normaliter schenk ik die dan toch in en warm de koffie op in de magnetron; dat gaat zonder veel smaakverlies. Maar nu had ik echt zin om verse koffie te drinken. Dus voor de vorm vroeg ik Roos of ik de oude koffie weg zou gooien. Ze gaf zowaar toestemming. En ik zei dat ik er best moeite mee had om voedsel weg te gooien en wat is koffie anders dan voedsel.
Het schijnt dat van de wereldvoedselproductie tientallen procenten worden weggedonderd; in NL is dat ongeveer 10 %. Dat vind ik een meer dan vreselijke gedachte en feitelijk een belediging voor moeder aarde; eigenlijk een vorm van blasfemie. En toen vertelde Roos mij dat ze had gelezen dat de wet op de godslastering, blasfemie, binnenkort zal worden afgeschaft. Zou dat ook een vrijbrief zijn om nog meer voedsel weg te gooien?
En "Wageningen" maar volhouden dat er een tekort aan voedsel dreigt te komen op de aarde. Ik geloof er helemaal niks van; is voor hen een vrijbrief om allerlei onzinnige voorstellen te formuleren als industriële landbouw.

Pilates

Een groepsles Pilates, plaatje van Internet
geplukt

Nee, het is geen verschrijving; het gaat hier niet om de scherprechter Pilatus die Jezus veroordeelde tot de kruisdood, aldus de bijbel. Het gaat om een vorm van grondgymnastiek. Roos is er erg enthousiast over; sinds ik lid ben van de fitness club Sportcity neem ik ook deel aan de groepslessen Pilates. Zoals het plaatje suggereert zijn het vooral de dames die hieraan meedoen; tot nu toe heb ik nog geen andere deelnemende heer gezien dan mijzelf. De heren concentreren zich vooral op de spieren van het bovenlichaam en dan vooral de borstspieren; imposante torso's worden zo gecreëerd.
Ik krijg de indruk dat Pilates vooral de corsetspieren versterkt. In merkwaardige houdingen moet je je benen optillen. De eerste keer deed dat wel zo verschrikkelijk zeer; ik gebruikte spieren ergens aan de zijkant van de bilspieren die ik waarschijnlijk nog nooit had gebruikt. Nu na zo'n 4-tal lessen gaat me dat beter, zij het nog steeds niet pijnloos af. Maar wat me vanmiddag overkwam was wel zo frappant.
M'n hele leven hoor ik al: "Loop toch eens rechtop". Mijn natuurlijke loophouding is behoorlijk gebogen met een kromme rug. Mijn moeder had die zelfde karakteristiek houding. Maar vanmiddag, terwijl ik in het zonnetje een "drietje" aan het wandelen was voelde ik dat ik vanzelf rechtop ging lopen. De spieren in m'n rug zijn inmiddels kennelijk zodanig versterkt dat ik een andere natuurlijke houding aanneem. Ik ben Roos hardstikke dankbaar dat ze me heeft meegesleept! En René omdat hij zo goed les geeft op de woensdagavonden.

My 30-day trial

Het bekende Michelin mannetje

Zo, vandaag m'n 30-day trial afgerond. Met Roos samen 24,6 kilometer gewandeld op anderhalf sneetje brood en een halve liter water. En dat met 6 kilometer per uur. De afgelopen weken heb ik zeer intensief gewandeld en me daarbij strikt aan het FDH dieet gehouden; soms zelfs het FDV, oftewel Fress das Viertel, eet een kwart van wat je normaal eet. En wanneer je dat goed volhoudt val je snel af zonder een akelig hongergevoel. Nu, terwijl ik dit zit te typen (17.00 uur) heb ik nog steeds niet meer gegeten dan die anderhalve boterham, wat melk in de thee en een glas vers sinaasappelsap. Straks gaan we veganistische erwtensoep eten en daarna gaan we nog even lekker naar de fitness voor een les Pilates.
De enige onderbreking die ik me wel moest permitteren was vorige week maandag. Ik deed toen 'smorgens om half negen mee aan een groepsles op de sportschool en ik voelde dat dit niet goed ging; ben dan ook uitgestapt. Ik was al niet zo fit bij het opstaan en was maar moe; ik was kennelijk te ver gegaan met het weinig eten. Toen heb ik het wat rustiger aan gedaan en iets meer gegeten. Maar enkele dagen later ging het allemaal weer prima. En het resultaat is duidelijk. Ab zei afgelopen zondag al dat "die voetbal" in m'n overhemd was verdwenen en Roos complimenteerde me dat ik een Michelinbandje kwijt was.
Morgen ga ik verder met m'n tweede "trial". 

Afgedankt

Foppe lacht iedereen uit!

Mijn nichtje Ingeborg heeft een prachtig paard, Foppe, een Fries; ik heb haar daar trots op zien rijden; ze beleeft veel plezier aan dit prachtige dier maakt er ook prachtige foto's van. Hier ziet u Foppe alsof hij iedereen uitlacht; een geestig plaatje gemaakt door m'n nichtje en gepikt van haar FB pagina.
Maar nu las ik vanmorgen in de Zaterdag editie van de Volkskrant dat niet alle paarden zo'n fijn leven hebben als Foppe. Vanwege de crisis moeten veel mensen hun paard(en) weg doen; van status symbool is het verworden tot een kostenpost. Het gevolg daarvan is dat veel paarden worden aangevoerd voor de slacht.
Nu zijn er veel mensen die het een akelig idee vinden om een huisdier naar de slacht te brengen en die verzinnen soms een andere oplossing. Zo worden paarden aangeboden via marktplaats; in sommmige gevallen mag je ze voor niks op komen halen. Maar het toppunt was iemand die naar een paardenfestival was gegaan en die in zijn paardentrailer drie wildvreemde ponies vond?! Gewoon achter gelaten zonder bericht of wat dan ook. Wat moet je daar nou mee. Dat zal Foppe niet overkomen, daar ben ik zeker van!
Maar het kan nog erger. Zo heb ik jaren geleden eens gelezen dat er in Amerika regelmatig ouderen ergens worden achter gelaten. Een voorbeeld dat ik mij weet te herinneren was een honkbalwedstrijd waar men na afloop een hoog bejaarde man vond, in een rolstoel met op z'n schoot een pak incontinentie luiers en een briefje met de tekst: "My name is Jack, but I don't know that myself". Kortom een volstrekt demente en in de steek gelaten oudere. Dat krijg je in een land zonder adequaat vangnet.

Een dag in Stavoren

Station Stavoren

Eigenlijk had ik vandaag naar mijn oude buurvrouw Yf willen gaan, maar zij is niet meer onder ons zoals mij vorige week gewaar werd. En nu wilde het dat ik op deze dag een afspraak had met haar zoon Hans, woonachtig in Stavoren. Ik ben al veel vaker in Stavoren geweest; er begint een leuke wandeling: het Friese kustpad; heb ik zelfs wel eens met "de jongens" gelopen toen ze nog jonger waren.
Om half zeven op de trein gestapt en om elf uur stapte ik uit op stationnetje Stavoren (had een uur sneller gekund hoor, maar ik heb eerst een uurtje door Leeuwarden gelopen). Op dat station moest ik denken aan die keer dat ik bijna in een wak was gereden ergens in de buurt van Stavoren. Gelukkig waren er mannen een waarschuwing aan het plaatsen anders was ik er zo ingereden! Dat was waarschijnlijk in de winter van 85/86. Tja, een engeltje op m'n schouder; verder was ik daar helemaal in m'n uppie. Wat was ik opgelucht toen ik daar zat te wachten op dat boemeltje naar Leeuwarden, met m'n schaatsen onder m'n arm.

Het vrouwtje van
Stavoren

Maar nu was ik op weg naar Hans. Stavoren is natuurlijk bekend van het vrouwtje van Stavoren; daar staat ook een koperen beeldje van aan de kop van de haven.
Hans heeft 25 jaar in Bilthoven gewoond aan de Parklaan, vlak naast ons huis op de Hoflaan. We hebben er nooit tegelijkertijd gewoond. An en ik konden het goed vinden met zijn ouders, onze buren, Tom en Yf. We hebben het dan ook jammer gevonden toen zij 20 jaar geleden gingen verhuizen naar Groningen, maar het contact is altijd bewaard. Yf was goed in het onderhouden van contacten; van Hans begreep ik dat zij de telefoon daarbij in grote mate hanteerde gezien de telefoonkosten.
We hebben ontzettend veel zitten praten; we konden het goed vinden en hebben dan ook afgesproken elkaar weer te gaan zien en dan in Norg waar Hans over een pied à terre beschikt.
Norg, ook een plaatsje met een herinnering voor mij. Dat heb je als je oud wordt.
Eerlijk gezegd had ik niet verwacht dat we zo lang zouden praten; ik had nog even in Workum willen uitstappen om spekbacon te kopen bij slager Blom, maar uiteindelijk moest ik me gewoon loswrikken om de trein van 15.00 uur te halen die uiteindelijk slechts enkele minuten voor 16.00 uur in Leeuwarden arriveerde zodat ik met m'n dalvrij abonnement kon inchecken. Het is wel lang reizen, maar met een spannend boek over de reis van Marco Polo ging de tijd snel (en ik heb een tukkie gedaan onderweg). Fijne dag geweest.

Begraafplaats in Tongeren

Dankzij Ab kom ik tegenwoordig op allerlei mij onbekende plekken op de Veluwe. De regio Apeldoorn is voor hem jeugdsentiment; hij heeft daar wat met zijn broer afgestruind in die omgeving. Zandhagedissen gevangen en noem maar op. Hij vertelde mij dat hij een keer op jacht was naar een zandhagedis, hij zag hem bewegen en pakte hem en toen bleek hij een adder te pakken te hebben. 

Stroompje dat op kunstige wijze in een wat
verhoogd stroomdalletje loopt.

Maar goed, we zouden vandaag gaan wandelen in de buurt van Tongeren; Ab was daar ook in geen 30 jaar geweest. Ik moest in de atlas kijken waar het was; een piepklein gehucht in de buurt van Epe. Ab was erg benieuwd hoe de natuur er bij zou staan in deze omgeving en hij wist dat er ergens een begraafplaatsje moest zijn, middenin het bos.

Die natuur viel eigenlijk niks tegen. Vetblad hebben we niet gevonden, maar wel gerestaureerde vochtige graslanden. Een beekje met (kwel)water, veel veenmos, en natuurlijk sporen van wilde zwijnen die voor bepaalde ontwikkelingen van belang kunnen zijn.

Een fraai overgangsgebied van deze vochtige graslanden naar droge heide, met vennetjes. Het stormde zo hard dat ik mij afvroeg of het wel verantwoord was om door het bos te lopen, maar ja, wie ben ik als je met een echt boswachter op stap gaat. En eigenlijk was het daardoor wel extra leuk om door deze dreven te gaan. Bovenop een verhoging hebben we de obligate kippenvleugeltjes zitten nassen en gingen we verder door de bossen. Daar moest ergens voorbij het gehucht Tongeren dat begraafplaatsje zijn. 

Heel intiem tussen de bomen ligt de begraafplaats

En inderdaad, daar doemde het op tussen de dennen. Een bijzonder sfeervolle plek met graven vanaf de 18e eeuw tot zeer recent. De familie Rauwenhoff heeft vanouds bezittingen in Tongeren; vele leden van de familie waren daar geboren en/of gestorven.

Ab vertelde dat hij in z'n jonge jaren hier wel vertoefde met de NJN en dat ze dan middenin de nacht uilen gingen luisteren. Ze maakten dan de jonkies wijs dat die juist veel zaten bij de begraaplaats. En dan gingen anderen voor spook spelen door in wit ondergoed tussen de graven te gaan liggen en dan bij nadering van de groep op te staan en weg te vluchten. Wat zullen die gasten het koud gehad hebben. Gekke anekdote.

Mieren determinatiedag van de MWG

De Mieren Werkgroep (MWG) houdt jaarlijks een bijeenkomst waarin het determineren van mieren centraal staat. Het is bepaald niet eenvoudig om precies vast te stellen om welke mierensoort het precies gaat; voor wetenschappelijk onderzoek moet de soort dan ook met zekerheid vastgesteld worden door een "gecertificeerd deskundige". Nu geloof ik niet dat er sprake is van een officiële certificatie, maar binnen de MWG is een aantal leden die als zodanig worden beschouwd. Onderzoekers van de vlinderstichting hadden materiaal verzameld uit gebieden waar "blauwtjes" voorkomen. Dat zijn vlindersoorten die ergens in hun voortplantingsproces bepaalde mierensoorten nodig hebben van een bepaalde soort, Myrmica. En nu bleek dat in hun materiaal juist Myrmica Galieni voorkwam, een lang niet algemene soort. Ook in eerder verzameld materiaal bleek dat Galieni te zitten die overigens in eerste instantie niet goed op naam was gebracht.

Rudolf had een bijzonder koninginnetje verzameld van M. Rugulosa dat door Peter werd gezien als een hybride van koningin en mannetje. Remco had schitterende preparaten op naald die hij toonde; dat ziet er toch wel beter uit dan preparaten uit de alcohol op een ondergrondje vind ik.
Eerlijk gezegd zat ik er wat verloren bij en dat fluisterde ik ook naar Rudolf; ik had, net als een vorige keer, een soort cursusje voor beginners verwacht. En dat heeft Rudolf vervolgens voor me verzorgd. Hij wees me op de verschillen tussen de verschillende bosmieren en hoe je die het best zicht baar kon maken; een pieklein driehoekje op het "voorhoofd, dat mij altijd ontgaan was. Vervolgens heb ik mij opnieuw gewaagd aan de verschillen van de Myrmica's en dat ging mij ook redelijk af tot mijn genoegen. Misschien krijg ik het ooit nog eens onder de knie. Het blijft trouwens fascinerend om die wondere wereld van de insecten met een binoculair te onderzoeken.
En het was weer een heel genoeglijke bijeenkomst, net als de excursie in de zomer.

Zomerhitte

Jan Wolkers

Al vroeg maakte ik kennis met de boeken en het beeldhouwwerk van Jan Wolkers; mijn vader had deze "jonge beeldhouwer" al vroeg in het snotje. Zo werd ik als kind al opmerkzaam gemaakt op Leda en de Zwaan op de brug in Zaandam wanneer we op weg waren naar mijn grootouders. Later ging ik nog eens naar Zaandam om er foto's van te maken. Maar ook het boek "Serpentina's petticoat" stond op het boekenplankje van mijn vader. In die eerste jaren heb ik al zijn boeken verslonden: de hond met de blauwe tong; een roos van vlees; terug naar Oegstgeest; kort Amerikaans; Turks fruit; Brandende liefde etc. en natuurlijk "Werkkleding", een fraai fotoboek met een plaatje van het Tillenbeest.
Turks fruit vond ik een prachtig liefdesverhaal; ook de film met Monique van der Ven vond ik ontroerend. En natuurlijk "Brandende liefde", een hilarische film naar een hilarisch boek. Nog steeds moet ik om bepaalde scènes in die film vreselijk lachen; die twee kunstenaars op een motorfiets met zijspan die de studio komen binnen rijden. Die collega kunstenaar met z'n zwaar Amerikaans accent en z'n protserige jas. Mademoiselle Bonnema, om je te bescheuren. En weer een schitterende rol voor Monique. Maar na boeken als "de doodshoofdvlinder" begon Wolkers me als schrijver tegen te staan. Ik ben dan ook gestopt met lezen.
Dit boek "Zomerhitte" vind ik helemaal niks; een soort jongensboek voor volwassenen; met veel expliciete, oninteressante sex. Wel fraaie beschrijvingen van landschappen en van de levende natuur, maar een intrige die alleen maar wonderlijk aan doet en bijzonder onwaarschijnlijk is. Zijn liefde voor het eiland, ongetwijfeld Texel, is duidelijk. En die liefde deel ik met hem, al jaren lang. In 1969 was ik met mijn vriend Bram bij de slager in de Koog en daar kwam Jan Wolkers ook heel gewoon binnen. Hij moet toen zo oud zijn geweest als op de hier bij gevoegde foto (geplukt van Internet).
In 2007 (het leek me veel korter geleden) is hij overleden en ik weet nog precies waar ik dat vernam; dat was in Zeist en ik zag het in de krant bij de boekwinkel aldaar.
Nu bij het schrijven van deze Weblog zie ik dat hij nog een enorme serie boeken heeft geschreven waarvan ik niet eens wist; ik hoorde wel dat er ieder jaar rond Sinterklaas een "nieuwe Wolkers" uit kwam maar heb daar verder nooit meer aandacht aan besteed. Ik zal toch eens in de bieb gaan kijken; daar moeten toch goede boeken tussen zitten.

Zuurdesem brood

Foto geplukt van Internet maar zo zag
mijn brood er ook uit.

Vorige week heb ik zuurdesembrood gemaakt. Dat kwam door de invloed van de mensen van "de tuin van Eyckenstein". Met de informatie van Riet Brugman, al jaren ervaring met zuurdesembrood en het boek van McGee, de kookprofessor en m'n eigen kennis van de microbiologie aan de gang gegaan. En het is lekkerder dan ik voor mogelijk hield. Met een halve liter melkwei (overblijfsel van de kaasbereiding en dus vol lactobacillus), volkoren meel uit Kropswolde, heel klein schepje gedroogde bakkersgist, lang laten staan, steeds meer meel toevoegen en roeren, vervolgens au bain Marie  bij een ongeveer 35 graden tot goed gerezen, dikwijls geroerd (stukje desem in de koelkast bewaard tot een volgende keer) en tot slot zout toegevoegd en gekneed en in de vorm. Nacht laten rijzen in de oven en toen afgebakken. Ik wist niet wat ik proefde! Met notenpasta of met boerenkaas smaakt het fantastisch. Morgen ga ik eens proberen met zelfgemaakte aardbeienjam en boerenkwark van Boom en Bosch, waar ook de melkwei vandaan komt, een afvalproduct notabene?!

PS
En dan nu, terwijl ik dit Bloggie aan 't schrijven was, zijn m'n aardappels en m'n boerenkool aangebrand, beter gezegd, verbrand. Ik moet niet meer weglopen uit de keuken als ik aan het koken ben.; de vergeetachtigheid die bij de leeftijd hoort laat dat niet meer toe helaas. Zonde van het werk; zonde van m'n pannen; zonde van de ingrediënten. 

Romeins pad bij Fuenteheridos

Schematisch weergegeven hoe een Romeinse
weg werd aangelegd. Vaak voor de "eeuwigheid".

Mijn voorliefde voor de klassieken steek ik niet onder stoelen of banken; dat geldt niet alleen voor de geschriften die ons uit de oudheid zijn overgeleverd, maar vooral ook de kunst, architectuur en infrastructuur. Zo'n romeinse weg die je af en toe tegenkomt in Frankrijk of Duitsland kan mij bijna in vervoering brengen. De mooiste die we ooit zagen was toch wel in Piornal. Die waren nog in zo'n goede staat dat ik vermoed dat ze grondig waren gerestaureerd. Het leek wel of de legioenen er een week eerder nog stampend overheen hadden gemarcheerd. Helaas kan ik er geen foto's van vinden in m'n archief. De romeinen zijn ook in NL geweest; ergens rond 2002 werd er in Woerden een romeins schip opgegraven en in Zwammerdam werden decennia geleden zelfs meerdere Romeinse schepen opgegraven. In een krantenartikel las ik dat de restaurateurs nu een beetje in hun maag zitten met die enorme dingen; er is niet zo gek veel belangstelling voor. Ik ben benieuwd waar dat Woerdense schip is gebleven. In Heerlen is een heel museum ingericht rond de thermen uit de Romeinse tijd. Het is allemaal niet zo overvloedig als in Spanje, maar we zijn toch niet vergeten door deze "wereldheersers" van de antieke tijd.

Restanten van Romeisn schip,
 opgegraven in Woerden

Andalucia werd al in de tijd van de Republiek op de Carthagers veroverd. Het heeft daarom vele overheersers gekend. Na de Romeinen kwamen de Arabieren weer terug; ik noem hen ook wel "de zonen van Hannibal", tenslotte kwamen Carthagers uit Phoenicië, het huidige Libanon meen ik. Die oorlogen tussen Rome en Carthago heten ook niet voor niets de Punische oorlogen. Later werden de islamitische arabieren er door de katholieke koningen weer uitgedonderd. De prachtige arabische gebouwen in Cordoba, Sevilla en het Alhambra zijn restanten van die arabische tijd.
Maar dit stukje historie even ter zijde. Want ik meen (en misschien is het wishfull thinking) dat er tussen Fuenteheridos en Alajar, op het fraaie wandelpaadje, nog restjes zijn van het plaveisel van de Romeinen; slechts hier en daar waar de stenen door natuurlijke rotsstructuren in bedwang worden gehouden. Verder is het plaveisel verdwenen. Ik sta er altijd even bij stil als ik dat stukje passeer en heb Roos gevraagd bij ons laatste bezoek om er een foto van te maken.

Stukje Romeinse weg?

Als het door mij al zo vaak bewandelde paadje al Romeins was, dan was het zeker geen heirweg, maar een eenvoudig landweggetje om van en naar de akkertjes te gaan. Andalucia is in beginsel een bijzonder vruchtbare streek; droge warme zomers en natte winters; veel stromend water met bronnen en beekjes, ook zomers. Vruchtbare grond. Vooral de arabieren hebben de landbouw hier destijds verder ontwikkeld met de technieken van de Romeinen v.w.b. de water voorziening; overal zie je nog oude irrigatiekanaaltjes, die ongetwijfeld eeuwen lang zijn gebruikt. Nu helaas heden sterk verwaarloosd. Deze extensieve landbouwgronden dreigen helaas te verdwijnen in het geweld van "Europa". En dat terwijl de kwaliteit van de tomaten, de knoflook en andere producten die hier geteeld worden, en soms nog lokaal verkijgbaar zijn, van superieure kwaliteit zijn.
De citrusvruchtencultuur is van de tijd van de arabieren. Zij gaven dit gebied haar naam: El Andaluz, het paradijs. Ik geef hen gelijk, hier en daar gelijkt dit gebied werkelijk het paradijs zoals ik me dat althans voorstel. En ik ben vast niet de enige.

In memoriam Yf Kuiper-van der Baaren

Een half jaar geleden bezocht ik haar voor, wat gisteren bleek, de laatste keer zou worden. Niet onverwacht, ze was 95 jaar inmiddels, mijn voormalige buurvrouw Yf.
Bij dat bezoek had ik afgesproken dat ik weer snel bij haar langs zou komen met zelfbereide nassi; ze vond het eten in het tehuis maar flauw en wilde wel weer eens ouderwets Indisch eten. En zo stond ik gisteren in de keuken nassi te maken voor mijn oude buurvrouw. Deze week zat ik vol, dus stuurde ik haar een mailtje met de vraag of het goed was dat ik volgende week maandag langs zou komen. Even later ontving ik een out-of-office bericht dat Yf afgelopen 4 november was overleden. Ik was helemaal onthutst en ben er nog steeds behoorlijk door van slag hoewel het natuurlijk niet echt onverwacht kwam bij een 95-jarige.
Met veel warmte denk ik terug aan Yf. Ze was een voorbeeld voor de ouderen onder ons. Ze sprak nooit over zichzelf maar was geïnteresseerd in anderen; ze bleef geïnteresseerd, ze was actief tot op het laatst: ze maakte allerlei sieraden van kralen die ze via Internet her en der bestelde. Voordien breide ze sjaaltjes. Maar ze las ook met haar e-reader en was op de hoogte van de ontwikkelingen in de wereld, gebruikte volop Internet. En dat allemaal terwijl ze nauwelijks mobiel was.
Telkens wanneer ik haar, bij het vertrek terug naar huis, gedag zwaaide, realiseerde ik me dat het de laatste keer zou kunnen zijn. En dat was afgelopen 30 mei dus inderdaad het geval. "Nou jongen, het ga je goed", was het laatste dat ik van haar hoorde. Yf, dankjewel voor je wijze lessen, rust in vrede!

Ayn Rand versus Emmanuel Levinas

Emmanuel Levinas (1906 - 1995) 

Mijn mening over Ayn Rand en het neoliberalisme heb ik nooit onder stoelen of banken verscholen; ik kots van haar compromisloze egoïsme dat leidt tot uitzichtloos materialisme. Onlangs stond in de Trouw een bijzonder artikel waarin Ayn Rand werd geplaatst tegenover Levinas, net als zij een voor de revolutie gevluchte Russische Jood. Rand belandde in de US en Levinas in Frankrijk. Ayn Rand wordt beschouwd als een filosoof; ik heb er moeite mee om haar het zelfde predikaat te zien geven als Plato, Nietsche, Sloterdijk, Kant, louter vanwege het feit dat haar ideeën een vervolg hebben gekregen in de praktijk van de dag in die zelfde VS; het neoliberalisme waarvan de hele wereld heden de negatieve gevolgen ondervindt. Ik heb geprobeerd om haar boek "Atlas in staking" uit te lezen, maar ik kwam bijna brakend nog niet eens tot halverwege (zie mijn Blog daarover).

We zijn toch biologisch gesproken sociale wezens; dan hoort rabiaat egoïsme toch geen onderdeel van je omgansvormen uit te maken!

Een citaat uit het artikel in Trouw: Andere mensen zijn volgens Levinas geen obstakels voor mijn vrijheid, zoals Ayn Rand denkt. Ze zijn zelfs niet mijn gelijken met wie ik het rooien moet. Ze zijn niets minder dan de voorwaarden voor mijn bestaan. Einde citaat. 

In navolging van het artikel in Trouw heb ik het belangrijkste boek van Levinas uit de bieb geleend:  "Totaliteit en oneindigheid": essay over de exterioriteit. Het moest ergens anders vandaan komen; in Bilthoven was er geen exemplaar van. Na enige tijd kreeg ik het in handen. Helaas bleek het, net als vrijwel alle boeken van de hand van filosofen, ontoegankelijk te zijn, althans voor mij. Ware het maar zo dat hij, net als Ayn Rand zijn gedachten had vorm gegeven in de vorm van een toegankelijke roman. Nu vervliegt zijn filosofie toch binnenskamers bij collegae filosofen. Misschien kan een kenner van deze filosofie een roman produceren vanuit Levinas paradigma van het concept van een sociale soort. 

Of voldoet Steinbecks "Grapes of wrath" daar al voldoende aan? Ik denk eerlijk gezegd van niet; die roman toont meer de keerzijde van Ayn Rands' "filosofie": diepe armoede en een paralyse van de hele economie zoals in de dertiger jaren en misschien binnenkort zelfs wereldwijd dankzij het neo-liberalisme. Geert Mak heeft me in zijn reisverslag door de US wat dat laatste betreft niet erg gerust gesteld.

Geert Mak en John Steinbeck

John Steinbeck met zijn reisgenoot Charley

Een "dringend" leesadvies van twee van mijn vrienden: Dick O. en Peter C. deed mij, niet echt tegen mijn zin, "Op reis zonder John" ter hand nemen. Dit boek van de hand van, de door mij en vele anderen zeer gewaardeerde journalist/historicus Geert Mak handelt over een reis door Amerika in navolging van de reis die John Steinbeck maakte.
In 1960, toen John zijn einde een beetje voelde naderen wilde hij eens nader onderzoeken hoe Amerika er bij stond. Hij maakte zijn reis niet helemaal alleen; hond Charley had de eer om de reis als passagier op de voorbank mee te maken. Het boek over deze reis heet dan ook niet voor niets: "Travels with Charley".
Geert Mak maakte de reis precies 50 jaar later vergezeld van zijn vrouw. Hij maakt er nou niet echt een puzzletocht van om op zoek te gaan naar de preciese toedracht van Steinbecks' reis, nee hij geeft vooral zijn eigen visie op hoe het heden gaat in de USA en doet dat aan de hand van de plaatsen die JS bezocht. En dat doet hij tegen de achtergrond van een enorme hoeveelheid historische kennis van de tijd van de pilgrim fathers en de Spaanse overheersing tot het "heden" van 2010 toen hij de reis maakte.

Voorkaft boek Geert Mak

Enkele zaken troffen mij behoorlijk met name het forse verschil in mentaliteit van Europeanen, althans NLers (voor zover ik dat kan generaliseren) en bewoners van de USA. Hun wortels zijn toch voor een groot deel Europees, maar de manier van denken is volstrekt verschillend. Een soort naief optimisme en een merkwaardige afkeer van een centrale overheid zelfs volledig tegen het eigenbelang in resulterend in private rijkdom icm publieke armoede. Veel show ipv dadendrang; ik kreeg vooral wanneer het om de regering Bush ging heel vreemde associaties; wie waren ook weer zo goed in propaganda? Bush in aanvalstenue landend op een vliegdekschip voor de kust van Amerika en dan oorlogsretoriek?! Bush in New Orleans tegen de achtergrond van grondwerkers met kranen en groot materieel, dat de volgende dag verdwenen is?! M'n broek zakte af toen ik dat las. Is dat ook de USA met al z'n oorlogsmachinerie?
Wat mij erg steekt is dat het land dat altijd zo voorop loopt met haar streven om de wereld democratisch te maken zelf op dat vlak zo is geperverteerd. TV en geld maken het proces van democratische vertegenwoordiging tot een farce, aldus Mak. Helaas zie ik die teneur in ons eigen land ook in zekere mate met de sterke invloed van TV. Geld is hier gelukkig veel minder een issue in het democratisch proces (of ben ik nu naïef?).

Magisch moment in de
Amerikaanse historie
Einde WO II

Verder schrik je toch wel van die angst-psychose waarmee de zeer eenzijdig geïnformeerde Amerikanen worden overladen, opnieuw via die verrekte TV. En die onwaarschijnlijke defensie uitgaven, waaraan de economie volgens deskundigen op enig moment bezwijkt, als dat heden al niet aan de orde is.  En dat enorme verschil tussen arm en rijk; de polarisatie van de politiek. Nou ja, geen erg fris beeld al met al. Valt in de praktijk hopenlijk mee.
Neemt niet weg dat ik het boek van Geert Mak met de zelfde rot snelheid heb uitgelezen als "In Europa", net zo'n dikke pil als het genoemde reisverhaal. Slechts slapen en een wandeling vanmiddag hebben het leesproces mogen onderbreken. Bedankt weer Geert!

PS
Misschien kan Frank Westerman ook eens zo'n boek schrijven over Rusland.

Symposium Silent Spring

Rachel Carson (1907 - 1964)

Het zegt meer over mij dan over haar, of over haar boek: Rachel Carson en haar boek "Silent Spring", waarin deze biologe voor het eerst milieu problematiek aankaart binnen het publieke debat; ik had nog nooit van haar of haar boek gehoord. Maar, hoe kan het anders, Roos heeft het op haar boekenplank staan; zij is, zeg maar, aanzienlijk meer maatschappelijk "angehaucht" dan ik.
Het is dit jaar vijftig jaar geleden dat "Silent Spring", in het NLs "Dode Lente", verscheen. Het boek handelt met name over de problematiek die het wijd verspreid gebruik van gechloreerde organische stoffen in de bestrijding van insecten met zich meebracht. DDT is daar het grote voorbeeld van. Het werd gebruikt in de landbouw, in de bestrijding van malaria in de tropen (muggen zijn tussengastheer van deze parasiet en werden met DDT in hun broedplaatsen gedood). Natuurlijk was het aanvankelijk succes van DDT in de opbrengstverbetering van de landbouw en het terugdringen van Malaria een wenselijke ontwikkeling, maar de keerzijde van de médaille was een aanslag op de natuur die uiteindelijk ook haar repercussies op de mens zou gaan hebben. Daar waarschuwde Carson tegen. Zij was, aldus de voorzitter van het symposium dat ik vandaag bijwoonde, de aanstichter van de milieubeweging.
Wat zal ze in haar eigen land een drek over zich heen hebben gekregen van de chemie-lobby; daar werd in dit symposium niet over gesproken. Wel over haar gelijk; het gebruik van chemische middelen is wel sterk verminderd; de kwaliteit van het oppervlaktewater in NL is verbeterd, maar er zitten veel pesticiden en fungiciden in; daarvan werd objectief verslag gedaan.

Grootschalige monocultures hebben veel
fungiciden en pesticiden "nodig".

De sterkte terugval van de soortenrijkdom was in verschillende presentaties de leidraad waaraan het Symposium was opgehangen. De landbouw en met name de intensivering van de landbouw waren daar debet aan, in ieder geval voor zover het vogels en insecten betrof; dat was zonder meer duidelijk. Een interessant verhaal betrof de kwetsbaarheid van artropoden met complex gedrag zoals spinnen en sociale insecten; deze tonen zich extra kwetsbaar voor de subtieler ingrijpende chemicaliën die tegenwoordig worden toegepast. Maar ook een voorbeeld van vlinders met zeer afwijkend gedrag en zeer sterk verminderde vruchtbaarheid nadat de rupsen zich vrolijk hadden rondgegeten met kool die met een bepaald (modern) middel waren "beschermd".
Polly Higgins, een bevlogen juriste hield een pleidooi om "ecocide" in de zelfde rij van misdaden tegen de mensheid op te nemen als genocide en oorlogsmisdaden. Zij deed een bijna emotionele oproep om zich bij haar activiteit aan te sluiten. Die lezing was in het Engels, na de lunch en echt zo tijdens het "herdersuurtje"; ondanks de bevlogenheid van de spreekster was het voor sommigen erg moeilijk wakker te blijven. Ben B., die naast mij zat liet dan ook regelmatig de kin op de borst zakken. Ik kon het rappe Engels vaak niet goed volgen en neigde ook naar een "hazenslaapje".
Tussen de lezingen door heb ik fijn gesproken met deze en gene die ik ken vanuit de NEV; allemaal biologen of sterk biologisch/ecologisch geïnteresseerden. Wat mij opviel bij bijvoorbeeld Bram M., een groot deskundige op het gebied van mieren, is dat zij allen ook zo van natuurlijk voedsel houden en sterk neigen naar kennisoverdracht naar de jongere generaties. "We zijn allemaal met het zelfde sop overgoten". En dat is waar, het zelfde sop waarmee Rachel Carson de generaties die na haar kwamen overgoot. We mogen haar daar dankbaar voor zijn.

PS
Voordat u lezer mij veroordeelt wegens desinteresse in de problematiek; ik was al zeer vroeg op de hoogte  van het effect van DDT op de eierschaaldikte van roofvogels, de hoogste op de voedselladder en daardoor kwetsbaar; van DDT in vogels op de Noordpool, in de melk van ijsberen etc. De milieuproblematiek heb ik mij al decennia geleden aangetrokken. Alleen had ik nog nooit van Carson gehoord.

PS2 Ook de NYT heeft de actualiteit van het onderwerp op de agenda gezet.

Cortegana en het Nieuwe Spanje

De tekst bij dit Bloggie is van de hand van Roos

Er is een tijd geweest dat Orlando (van Disneyland) niet in Amerika lag maar in het onderkoninkrijk Nieuw Spanje, deel van het koninkrijk van Spanje. Kort na de verovering van grote delen van Zuid-Amerika door Hernan Cortez in 1519 werd ook een deel van het continent ten noorden van de eilandengroepen door de Spaanse troepen veroverd. Ze stichtten er in 1535 Nieuw Spanje.

Door onze reizen naar Andalucia hebben we gemerkt dat ten zuiden van de Pireneeën een ander beeld van de Europese geschiedenis bestaat dan ten noorden daarvan. Voor ons kaaskoppen zijn de Spaanse veroveringen een op zijn best beschamend hoofdstuk, dat gekenmerkt werd door hebzucht, onderdrukking en besmettelijke ziektes die over en weer werden overgedragen. De Indianen de mazelen en de pokken, de Europeanen syfilis om iets te noemen. 

Maar in Spanje leeft nog in het onderbewustzijn de herinnering aan glorieuze tijden. De Katholieke Koningen, goud en zilver, exotische voedingsmiddelen als tomaten en aardappelen, schitterende stoffen - het deed het waanzinnige succes van de Venetiaanse Kroaat Marco Polo met zijn zijderoute vergeten en het stak de Spaanse adel naar omhoog. Ze konden zich qua rijkdom meer dan meten met de allerhoogste, dus Franse adel. 

Plaza mayor, Trujillo met beeld van Pizarro

In het dorp Trujillo is nog duidelijk te zien hoe enorm de schatten moeten zijn geweest die Pizarro mee terug heeft genomen. Het dorp is niet groter dan het centrale plein, maar daar spat de grandeur dan ook van af. Het waren vooral de verarmde edellieden uit het arme Andalucia die op avontuur uit waren gegaan. Van al die rijkdom is nu niets meer terug te vinden in het gewone land. Toch, hier en daar is er nog een voorvader aan te wijzen die een graantje heeft meegepikt van het El Dorado. En dat brengt ons weer in ons adoptiedorp Cortegana.

Want bovenstaand tegeltjespatroon laat zien dat daar in Cortegana het woonhuis was van niemand minder dan  Miguel Romero de Terreros, en dat was dan weer de kleinzoon van Pedro Romero de Terreros y Ochoa de Castilla, de enige echte familie van hidalgo's in Cortegana. Deze Pedro, vijfde zoon van een landedelman leefde van 1710 tot 1781 en een mooi leven was het. Hij bleek zeer intelligent te zijn, kreeg een opleiding bij de Jezuieten, ging naar Nueva España en schopte het daar tot onderkoning. Van Karel III kreeg hij de titel van Hertog van Regla erbij, naar de plaatselijke heilige in Chipiona, Cadiz. 

Volgens een behulpzame en trotse dorpsgenoot heeft de Miguel van de tegeltjes zijn voorvaders voetsporen gevolgd. Hij was consul van Mexico. Waar een klein dorp groot in kan zijn.

In ongenade

Gisteren pas geleend in de bieb en nu al uit; het was een leesadvies van Riet B. Een treurig boek dat speelt in Zuid Afrika na de raciale machtswisseling. Een zeer uitgebreide samenvatting is beschikbaar op Internet. Eerlijk gezegd vond ik de hoofdpersoon een wat gruizig type dat, grof gezegd nogal achter z'n jongeheer aan loopt en daarbij na een wel erg opdringerige daad jegens een decennia jongere vrouw, z'n baan (terecht) verliest. Anderzijds is hij een zeer bezorgde vader voor een (lesbische?) dochter die op walgelijke wijze wordt verkracht door een drietal inheemse heren. Daarmee wordt de gewelddadigheid in het nieuwe Zuid Afrika jegens de blanken duidelijk gemarkeerd. Het omgekeerde heeft waarschijnlijk vele decennia gespeeld gedurende de blanke overheersing. Geeft geen plezierig beeld van het huidige Zuid Afrika; een traumatisch verleden dat helaas tot een traumatisch heden leidt, ondanks Nelson Mandela's oproep tot vreedzame coëxistentie.
Een gecompliceerde relatie van de verkrachte dochter met het land en met de landscultuur, doet vader en dochter van elkaar verwijderen.
De hoofdpersoon was docent literatuur aan de universiteit en als gezegd ontslagen.
Een grappige verhaallijn die door het hele boek speelt is een geschiedenis van Lord Byron, ook al zo'n sexbeest van ruim anderhalve eeuw geleden; een figuur die nog steeds tot de verbeelding spreekt al is het maar door zijn merkwaardige verhouding met Shelley en zijn raadselachtige dood.
Coetzee is literatuur docent geweest. Dat verklaart zijn schitterende tekstuitleg bij de gedichten van Woodsworth in het begin van het boek en ook de uitgebreide passages over het leven van Lord Byron.
Een wonderlijk boek dat ik in één adem heb uitgelezen.

Een mesje bewaren in de muur

Een uitstekende plek om een aardappelmesje
te bewaren

We reizen al heel wat jaartjes naar Spanje. Was dat in de begin jaren allemaal niet zo'n probleem: we namen zelfs een thermosfles met koffie mee; aardappelmesjes om kaas e.d. te snijden. Echter, naarmate onze middenoosterse vrienden meer internationale stampij gingen maken werd het steeds verder ingeperkt wat je als handbagage mee mocht nemen: geen scherpe voorwerpen, geen vloeistoffen. Op vliegveld Charleroi heb ik zelfs een keer het schaartje waarmee ik m'n neusharen kort hield moeten inleveren?!
En zo gebeurde het ons dat we een keer een mesje verstopten op het vliegveld van Madrid. Dat deden we in de kerkzaal (waar we ook wel eens slapend de nacht door hebben gebracht) onder een plankier. En verdraaid, enige maanden later konden we het weer vinden en hebben we het die keer kunnen gebruiken. Helaas was het de keer erop verdwenen; kennelijk had een ijverige schoonmaker het gevonden.
Maar merkwaardig was het volgende "incident". Natuurlijk gebruikten we onze rugzakken ook voor reizen met de trein naar vriendelijker oorden als Duitsland en ook dan namen we mesjes mee. En zo gebeurde het dat we, per ongeluk, zonder het te beseffen beiden door de controle waren gekomen met een mesje in onze rugtas. Kennelijk waren de twee (volstrekt onschuldige) aardappelmesjes aan de aandacht ontsnapt. Dat was in het begin van de controle op vloeistoffen dus wellicht ging de aandacht meer daar naar uit.
Die mesjes hebben we vervolgens onderweg verstopt in deze geperforeerde steen. En daar hebben ze grappig genoeg langdurig gelegen zodat we ze telkens konden gebruiken.
Tegenwoordig lenen we gewoon ergens een mes als we iets willen snijden of we vragen of de winkelier de kaas of worst vast in "trozos" kan snijden. Geen mes meer nodig.
Bij ons laatste bezoek heb ik een foto van de steen gemaakt om deze malle herinnering vast te kunnen leggen.

En wat doe je tegenwoordig?

Ambachtelijke slagerij Lammertinck in Enter

Zondag heb ik met prachtig droog weer een stevige wandeling gemaakt. Eerst even bij zoon Peter langs, maar hij was niet thuis. En vervolgens door naar de Lage Vuursche via het Leijense Bos. Veel zondagse wandelaars in het Leijense Bos; ook mensen die een route aan het wandelen waren. Overgestoken bij de Nieuwe Weteringseweg en de Eijckensteinse laan vervolgd tot Maartensdijk en dan door naar de Lage Vuursche. Daar lijkt het wel een heksenketel; allemaal dagjesmensen die gezellig van de horeca gebruik maken en van de Koudelaan om de auto te parkeren. Verder door het bos richting Peijnenburg en daar werd ik vriendelijk begroet door passerende fietsers: Melle G., bekende uit mijn SLow Food tijd. We raakten aan de praat; natuurlijk over eten. Ik vroeg hoe het met de door hem georganiseerde kook workshops ging en naar het functioneren van z'n knie. En Melle, die weet dat ik niet meer werk vroeg: "En wat doe je tegenwoordig". Die vraag, of vergelijkbare vragen heb ik, sinds ik niet meer werk ontzettend vaak voor de kiezen gekregen en ik heb dan het gevoel dat ik me moet verdedigen; alsof werken de ideale tijdspassering is; of ledigheid des duivels oorkussen is; of iets dergelijks.
En ja, ik vul mijn dagen alsof iedere dag mijn laatste uurtje geslagen kan hebben. In die zeldzame gevallen dat ik een dag voor m'n gevoel weinig of niets heb gedaan heb ik er altijd de pest in. En natuurlijk besteed ik veel tijd aan zaken die veel sneller kunnen. Wie bakt nou zelf zijn brood? en wie gaat daarvoor het meel halen in Kropswolde bij een molen. Als een moderne jager/verzamelaar ben ik veel bezig met de jacht op gezond voedsel en daar besteed ik veel tijd aan; ik werk in een moestuin; doe vrijwilligerswerk in natuurgebieden. Afgezien van zaken als beschuit, stroop, suiker koop ik geen voedingsproducten bij het grootwinkelbedrijf. En zeker geen met ongezonde conserveringsmiddelen houdbaar gemaakte voorverpakte zooi. Dus aan het bereiden van het eten besteed ik ook veel tijd. En dan natuurlijk fietsen en wandelen en lekker op stap gaan door het land met m'n Dal Vrij abonnement. Vlees kopen in Oene en in Enter, bij slager Gerard Lammertinck, waar ik een keer mocht helpen met het slachten (zie foto van Gerard aan 't werk).
Groningse worst kopen in Winschoten. Lekker wandelen door het hele land. En natuurlijk het lezen van boeken en sinds kort ook de sportschool. Bridgen zou ik bijna vergeten en de kindertjes van Strabrecht, het natuurbelevingsproject van Staatsbosbeheer. Luisteren naar klassieke muziek hoewel ik dat meestal combineer met wandelen of met het reizen per trein.
Daarentegen besteed ik gemiddeld nog geen minuut per maand aan het kijken van TV. Alleen wanneer ik in Spanje ben omdat het onmogelijk is om daar de TV te ontlopen. Dat vermindert overigens behoorlijk m'n plezier om in dat land te verblijven: dat eeuwige stompzinnige voetbal op TV.
Kortom, ik geniet verschrikkelijk van het leven en ben het Lot daar buitengewoon dankbaar voor. Dat had ik Melle willen zeggen, maar dat is bij elkaar zo'n mondvol! Wanneer je werkt kun je zeggen: "ik werk nog steeds op de administratie van etc.", en iedereen is vol begrip. Voor mij is het "pensionado zijn" inmiddels net zo'n begrip alleen vind ik het inhoudelijk veel leuker dan werken; daar gaat zo veel vrije tijd in zitten!
Ik zal Melle attent maken op dit Bloggie. We spraken af dat we begin volgens jaar een keer bij elkaar gaan eten. 

Een streekproduct in de problemen

Een foto uit vroeger tijden

In ons vaste restaurant in Aracena raakten we aan de praat met de eigenaar. Dit restaurant maakt deel uit van een familiebedrijf dat een boerderij drijft, twee winkels waar de producten van de boerderij worden verkocht en het genoemde restaurant. Wat ons opviel was dat de Jamon Iberico die hier wordt geserveerd van uitzonderlijke kwaliteit was; net zo goed als wat tot voor ons laatste bezoek door Rafael Gonzales in zijn winkel in Cortegana werd verkocht. Helaas was dat niet meer het geval vanwege de crisis; de mensen kunnen het zich niet meer veroorloven en dus geen ham. Gelukkig wel in Aracena bij ons restaurant  van de keten Monte Robledo. We kregen te horen hoe het er vroeger aan toe ging in de varkensmesterij. Ieder gezin in een dorp had wel één of enkele varkens. Die werden dagelijks gehoed door een varkenshoeder, hier afgebeeld op de oude foto. 'sMorgens kwam hij met een toetertje door de straten; de varkens kwamen naar buiten en liepen achter hem aan; 'savonds bij thuiskomst wisten alle varkens waar ze thuis hoorden; een aandoenlijk verhaal nietwaar.

Een plastische voorstelling van een huisslachting uit
vroeger tijden. 

Onderweg aten de varkens alles wat ze tegen kwamen in de huertas; dat waren afgevallen olijven, vijgen en ander fruit, insecten, natuurlijk de beroemde eikels en wat er zoal voor een varken in de natuur te vreten valt. In de eigen stal 'savonds kregen de varkens het keukenafval: schillen, restjes. Allemaal natuurlijke voeding dus. De beesten werden in huisslachtingen verwerkt. De hammen waren voor de verkoop bestemd; waarschijnlijk geëxporteerd naar de rijkere streken van Spanje en misschien wat naar het buitenland. De rest van het vlees at men zelf op.
Van zo'n slachting hebben we een indruk gekregen in een winkel in Los Romeros. Daar stonden kleine beeldjes als van een kerststal alleen dan van een huisslachting. De mevrouw van de winkel vertelde dat een varken met vier man werd vastgehouden op een tafel en dat een vijfde hem met een scherp mes keelde. Het bloed werd opgevangen en het beest opengesneden en verwerkt.

Beeld van de varkenshoeder
in de hoofdstraat van Aracena

Maar tegenwoordig hebben particulieren geen varkens meer; ook de varkenshoeder is als fenomeen verdwenen. De dieren krijgen gewoon varkensvoer, waarschijnlijk net als de varkens in NL, sojameel of tarwemeel. Hooguit dat ze nog wat rondlopen in een huerta met eikels. Maar echt natuurlijke voeding is er niet meer bij; dit is ten koste van de smaak gegaan, aldus onze restauranteigenaar. De varkens van Monte Robledo worden nog wel met natuurlijke voeding grot gebracht en dat kun je proeven. Wij zijn dus wel content met het adresje van restaurant Monte Robledo als we nog eens de ouderwetse smaak van de Jamon Iberico willen beleven (en van de pluma, heerlijk vlees van de zelfde varkens). Verder wordt er kennelijk toch wel vaak illusie verkocht helaas.
Intussen schijnt er een voorraad van een miljoen achterpoten in de groothandel te zijn opgeslagen; de verkoop van ham is achteruit gehold. Dientengevolge wordt er niet meer geslacht, en dus ook niet meer gefokt en dreigt een hele bedrijfstak tegen de vlakte te gaan. We zagen in Jabugo, de hamstad bij uitstek zelfs een slachthuis te koop staan. Geen prettig gezicht daar waar vroeger de wagens met varkens af en aan reden.

Sint Maarten

Nicky met haar moeder, mijn
achternichtje Ingeborg

Sint Maarten was van oorsprong een feest dat vooral, of misschien zelfs wel uitsluitend in Noord Holland, boven het IJ werd gevierd. Sint Maarten had ooit zijn mantel gedeeld met een bedelaar; met zijn zwaard sneed hij de mantel in tweeën en daarvan gaf hij een deel aan de arme man. Dat is de basis voor deze folklore waarbij kinderen de deuren langs gaan met lampionnen. Ik kende het feest dus al vanuit mijn kinderjaren van bij mijn grootouders in Zaandam. Er kwamen groepjes kinderen langs die in mijn optiek gewoon kwamen bedelen. Ik vond dat zelf verschrikkelijk en weigerde dan ook resoluut om daar aan mee te doen! Ik bedelen? aan me nooitniet! Ach ja, zo zat ik in elkaar als kind.
Maar mijn grootmoeder Sientje vertelde hoe dat ging in Oostzaan waar zij vandaan kwam. De kinderen gingen in groepjes, in het donker, want straatverlichting was er niet, alle deuren langs en zongen hun dreinerig liedje: Sinte, Sinte Maarten; de kalveren hebben staarten enz.
De kinderen kregen dan overal zoetigheid (niet in papiertjes zoals nu) en dat ging allemaal in de schortezak. Aan het eind van de avond was het één grote, kleverige bal. Soms kregen ze een halve cent.
En vandaag zag ik op facebook een lieve foto van mijn nichtje Ingeborg, dochter van broer Jan met haar oudste dochtertje Nicky met lampion. Leuk om die lijn te zien naar honderd jaar geleden met Nicky's betovergrootmoeder; de traditie is gebleven in Noord Holland. Inmiddels ook overgewaaid naar Bilthoven door de Vrije School die erg veel aan dit soort feesten doet.
Gisteren kwamen er zelfs een paar al wat oudere Marokkaanse kinderen langs. Ook de nieuwe Nederlanders tonen zich al gevoelig voor onze tradities! 

Het muisje dat de kerel velde

Noordse woelmuis. Een zeldzame verschijning;
endemisch in deze vochtige veenlandjes

U denkt misschien: "gut, wat een schattig diertje". Nou vergeet het maar, dit is een strijdvaardig exemplaar van het genus Noordse woelmuis.
Vandaag waren we weer met de werkgroep Kwadijkse Vlot aan het werk. Eerst het werk afmaken bij Kwadijkse Vlot zelf. We splitsten de groep en de helft ging naar een stel veen/gras landjes in de buurt van Edam; daar moest nog best veel geruimd worden. Dus Ab voorop met de maaier en één voor één werkten we de landjes af; zwaar werk, zwaarder dan de fitness in ieder geval. Plotseling onrust in de groep; met "gevaar voor eigen leven" stortte Ab zich een paar keer vergeefs op de knieën om het "gevaarlijke" ondier te pakken te krijgen. En ja hoor, daar had hij hem/haar; een Noordse woelmuis, een zeldzaam knaagdiertje dat slechts voorkomt op dit soort terreinen; geen oortjes, kort staartje en fraai om te zien en natuurlijk volkomen onschuldig! Ben B. zei al dat we ons werk met name ook doen om de habitat voor deze diersoort in stand te houden. Onze grote veenweide kenner, Simon sprak het diertje belerend toe daarbij bestraffend de vinger heffend. Tot grote hilariteit van de groep beet het muisje met zijn scherpe tandjes in de vinger van Simon, die daarop gepijnigd reageerde. Even vreesde ik dat hij 112 wilde bellen, maar de schade viel bij nader inzien kennelijk mee.

Geen commentaar

We hebben het werk niet helemaal klaar gekregen; ik was volledig uitgevloerd; gelukkig heeft Adriaan me een lift gegeven tot Amsterdam Amstel station. Dus lekker vlot thuis en heb direct een douche genomen. Ik was nog niet eens afgedroogd toen zoon Hugo belde; hij kwam bij me eten en zou nog wat lekkere patétjes meenemen van de slager, dus snel pompoensoep in de magnetron, konijn opgewarmd en rijstebrij gekookt. Het is niet te geloven wat die gast kan eten. Gezellige avond gehad en vervolgens fantastisch geslapen. Wel angstdromen gehad over die Noordse woelmuis (har har).

Galaroza, het venetië van Andalucia

Roos met burgervader Antonio bij
cafe Encarna in Galaroza

Ooit begonnen we onze verkenningen van het Parco de Aracena in Galaroza in hotel Venecia, inmiddels tot een ruïne vervallen. Nu zijn we er kind aan huis; we kennen de burgemeester Antonio, tevens de baas van hotel Toribio, ooit door zijn grootvader gesticht. De broer van Antonio, Jose Luis is professioneel bassist en heeft in A'dam opgetreden en ons bezocht in NL. Kind aan huis dus. We werden vorige week dan ook hartelijk ontvangen en toevallig was ook onze bassist aanwezig! Helaas was vader Antonio onlangs overleden; natuurlijk kenden we ook hem.
Twee jaar geleden was ik met Joke hier in Galaroza tijdens de Jarritos, een ontzettend grappig locaal waterfeest. Als gezegd is Galaroza bijzonder rijk aan water; op verschillende plekken zijn "Fuentes", bronnen. Op het centrale plein van Galroza staat een beeld van twee jongetjes die een meisje plagen en nat spuiten m.b.v. een jarrito, een waterkruik. Ze blazen op de bovenkant zodat aan de tuut een straal water ontsnapt die het meisje nat maakt.

Joke bij de Fuente van Galaroza

Nou in de praktijk van het feest gaat het anders hoor. Met grote emmers gooit men elkaar nat. Ik heb dat nu twee of drie keer meegemaakt en lachte me helemaal rot. Staan twee ouwe kerels (waarvan ik er eentje was natuurlijk) elkaar een emmer water over de kop te gooien. Op een zeker moment vroeg de burgemeester Antonio of ik het goed vond dat Joke door een stel kerels in de trog van de bron ondergedompeld zou worden. Ik begreep het Spaans natuurlijk niet. Nou, na twee keer vragen nam hij aan dat het wel snor zat. En daar ging mijn dochter te water. Ik zag dat dat toch wel als een eer beschouwd werd voor een meisje als ze die aandacht kreeg. Vond ik leuk.
Ik zat moe op de stoep toen er een TV-ploeg langs kwam met de burgervader. Die zag mij zitten en ik kreeg het woord. Er is een filmpje van op Youtube. Vanaf 0.56 sec. verschijn ik in beeld. Om je rot te lachen. In mijn beste Spaans, terwijl er iemand achter me stond die uit een grote emmer water over m'n kop gooide probeerde ik iets te zeggen. Ik stikte van het lachen en zit nu bij het schrijven van dit Bloggie nog na te hikken.
Het water loopt dan als een kunstmatige stroom over het plein naar beneden en voelt door de warmte van de grond gewoon warm aan. Heerlijk vermaak.

Naar olie boren in de Bilt

Nieuwe putten boren voor de waterwinning

Voor de grap vroeg ik van de week aan deze technici of ze al olie hadden aangeboord. Onzin natuurlijk, want hier op de Utrechtse Heuvelrug gaat het natuurlijk om water; het Utrechtse leidingwater, in ieder geval vroeger het beste leidingwater van NL. De laatste jaren worden er  rond het waterwinbedrijf hier in de buurt steeds meer putten geslagen. Dit draagt natuurlijk fors bij aan de verdroging van de omgeving.
Overigens zie je daar toch niet zo gek veel van, hoewel er wel opmerkelijk veel beuken het loodje leggen de laatste jaren. Daar sta ik dan als natuurliefhebber wat ambivalent tegenover want zo'n dooie beukenstam is weer een paradijs voor insecten, die weer worden verorberd door spechten en andere vogels.
Tegenwoordig wordt het dode hout niet opgeruimd; zelfs die grote aangetaste beuken laat men staan totdat ze een gevaar vormen voor de passant. En dan nog worden veelal slechts de grote takken, die valgevaar vormen afgezaagd.

Peilinstrument voor het grondwater

Dat het grondwaterpeil nu al verrekte laag is zie je aan het publieke peilinstrument, even verderop van de boorplek.
Ik geloof dat het grondwater inmiddels al meer dan twee meter onder het natuurlijke peil staat. Als partiële compensatie wordt een deel van het grondwater terug gegeven aan de natuur in een paar sloten; soms komt er als een soort kunstmatige kwel water in een paar sloten. Die staan echter in no-time weer droog als de watertoevoer stopt. En zelfs bij de natste perioden staat er geen water in de oude sloten in het bos. Erg? Ik weet het niet. Het is nog steeds een prachtig bos; ik vermoed dat de staande bomen zich hebben aangepast en langere pensortels hebben gevormd om toch bij het grondwater te kunnen komen. En het gras en kruiden leven kennelijk van het regenwater, het oppervlaktewater dat zeker deze zomer zeer ruim beschikbaar was. De natuur blijkt toch altijd weer over een forse spankracht te beschikken. Gelukkig maar. Ik neem er een glaasje water op. Proost!

Tonio en Bach

Het is één van de afschuwelijkste dingen die een mens kan gebeuren: het verliezen van een kind. Het verdriet moet grenzeloos zijn, zeker in deze tijd waarin het zeer ongewoon is dat kinderen jong sterven. Het is twee van Nederlands bekende schrijvers overkomen: Anna Enquist en vorig jaar ook A.F.Th. van der Heyden, Adri voor intimi. Beiden hebben hun verdriet vastgelegd in een geschrift, een boek dat publiekelijk werd uitgegeven. Anna Enquist die naast schrijfster vooral ook pianiste is deed het aan de hand van de Goldberg Variationen van Johann Sebastian Bach; ook Bach heeft het verdriet van het verlies van een kind gekend, en niet van 1 maar van meerdere kinderen. Sereen en ingetogen vond ik haar boek; haar verdriet condenseerde ze m.b.v. de Goldberg variationen van Bach. Van de weeromstuit ben ik de Goldberg Variationen toen zelf ook weer gaan spelen voor zover in m'n vermogen want ze zijn erg lastig voor amateurs.
Daarentegen, het boek Tonio dat vdH schreef na het tragisch verlies van zijn zoon bij een aanrijding midden in de nacht, getuigt op exuberante wijze van een hartstochtelijk verdriet. Het gaat je door merg en been dit boek. Tot drie keer toe voelde ik de tranen in m'n ogen; een uiting van verdriet die ik als volwassen man toch nog maar heel zelden meemaak, laat staan drie keer vrij kort op elkaar. Ik kon ook niet stoppen met lezen; middenin de nacht heb ik op Youtube de muziek opgezocht die vdH beschreef, het Hobo concert van Bach, muziek waarop hij baby Tonio had gewiegd. Associatief kwam ik ook bij Karl Richter achter het orgel met de Toccata en Fuga van Bach zodanig uitgebeeld dat het wel leek of Bach zelf zat te spelen, hetgeen mij ook weer deed associëren met het boek van Anna Enquist.
Maar na de diepe emotie; wanneer de twee ouders hun geliefde kind in het ziekenhuis, nog wel (kunstmatig) ademend maar feitelijk levenloos moeten achterlaten; wanneer de ouders in de stilte van hun huis zijn en de moeder haar hoofd huilend en troost zoekend in de schoot van de vader legt; wanneer de begrafenis plaatsvindt; ik hield het niet droog.
Maar veel verder kwam ik niet in het boek. A.F.Th. had slechts 1 kind en dat is vreselijk genoeg overleden; hij idealiseert vervolgens de persoon zoals alleen een vader dat kan doen en dat gaat uiteindelijk stierlijk vervelen. Althans ik was het halverwege het boek helemaal zat. Achteraf denk ik dat het helemaal niet gepubliceerd had moeten worden. Een dergelijk verdriet schrijf je hooguit voor jezelf van je af om jaren later opnieuw te lezen.
Overigens vond ik het boek qua stijl en vooral in het gebruik van het Nederlands meer dan voortreffelijk. Ik ga meer van hem lezen.

Het negende schrift van Maya

Argeloos begon ik aan dit boek, van de pen van Isabel Allende, in de verwachting dat het weer de zelfde sprookjesachtige geestigheid zou uitstralen die ik toch wel van haar en vooral van haar voorbeeld Garcia Marquez gewend was. Niets van dit alles; een bijzonder leesbaar boek dat ik in het vliegtuig naar Spanje en terug naar huis heb zitten lezen; fascinerend, spannend maar vooral wreed. Belangrijke items in de verhaallijn zijn drugsverslaving, corruptie en marteling; samenlevingsondermijnende activiteiten, ingegeven door rücksichtlose schurken. Veel geestigheid of sprookjesachtigheid viel niet te ontdekken in dit vooral heel spannende boek; dus eigenlijk helemaal geen boek naar mijn goesting; ik houd helemaal niet van flauwekul spannende boeken, maar dit leek toch wel uit het (onderwereld)leven geschreven te zijn.
Waar ik echt van gruwelde waren de stukken over het martelen; een rare associatie drong zich daarbij aan mij op namelijk dat sommige medische therapiën veel weg hebben van martelen; handelen waarin het uiterste van wat een mens kan verdragen wordt uitgeprobeerd.
 Ik voel enige aarzeling of ik wel een positief leesadvies wil geven over dit vooral wrede boek. Als ik het vergelijk met haar eerste boek, "Het huis met de geesten", waarmee ik overigens ook het Spaans beter onder de knie heb gekregen door tevens een Spaanse versie aan te schaffen, dan valt de vergelijking toch vooral positief uit naar dit eerste boek. Die ragfijne Zuid-Amerikaanse themabehandeling spreekt mij althans veel meer aan. Overigens vind ik Garcia Marquez daarin nog veel meesterlijker dan Allende. Zijn "Honderd jaar eenzaamheid" is toch wel de absolute topper in dit genre.

Sporenelementen en vogelpoep

1 à 2 haringen in de week voor de broodnodige
sporenelementen

Doordat Roos vroeg over guano heb ik daar nog eens verder over nagedacht; m'n 11Science Weblog heeft niet voor niets als ondertitel: "overpeinzingen".
Mijn militaire diensttijd heb ik door kunnen brengen als détaché bij het Centraal Laboratorium van de Bloedtransfusiedienst, het CLB, tegenwoordig Sanguin. Daar heb ik kennis gemaakt met Emar V; hij was eveneens gedétacheerd als dienstplichtig militair maar stond op het punt om te vertrekken bij het CLB. We konden het goed samen vinden en al met al heeft deze Emar een grote invloed gehad op mijn verdere interesses en carriëre. Zo was hij een D66er van het eerste uur (we praten over 1974 toen ik in dienst zat). Vooral door hem ben ik altijd in D66, toen nog D'66 geïnteresseerd geweest en zelfs vele jaren actief lid. Hij werd na zijn diensttijd directeur van het Huisartsenlab in Utrecht en heeft mij op zeker moment gevraagd of ik Hoofd Lab. wilde worden aldaar. Op die manier ben ik in de Huisartsen Laboratorium Diagnostiek terecht gekomen; niet het onbelangrijkste onderdeel van mijn loopbaan, integendeel, daar heb ik het niet-wetenschappelijk deel van mijn loopbaan in gesleten.
Het derde punt was de interesse die Emar had in sporenelementen; een onderwerp waar ik mij nooit mee had bezig gehouden maar dat ik door zijn toedoen uitvoeriger ben gaan bestuderen. Het grote belang van sporenelementen in de voeding voor de gezondheid werd mij duidelijk. Voor mijzelf had dit tot gevolg dat ik vanaf die tijd zo'n beetje dagelijks Dagravit 30 Totaal, 2 tabletten heb geslikt teneinde voldoende zink, selenium en andere essentialia binnen te krijgen. Die sporenelementen zitten niet voldoende meer in de grond (aldus de literatuur van die tijd) waarop onze voedingsplanten groeien. Kunstmest bevat nauwelijks of geen sporenelementen.
En wat heeft dat nou te maken met guano? Welnu, als gezegd is guano grof gezegd ingedroogde stront van zeevogels. En wat eten zeevogels, ja, vis. Dus de guano bestaat qua basis uit de bestanddelen van zeevis, met nadruk vis uit zee, boordevol met alle elementen dus ook zeker de voor het leven essentiële sporenelementen (Jodium, Cobalt, Molybdeen, Koper, Selenium, Zink). Daarin zit naast veel gebonden stikstof en fosfaat natuurlijk ook al die sporenelementen, afkomstig van de vis die de vogels hebben gegeten. In zee zijn alle sporenelementen ruim voorhanden; de plankton zal dat naar behoefte opnemen; plankton wordt opgegeten door de vissen; en de vissen door de vogels kort gezegd. Zo komen de sporenelementen uiteindelijk in de stront en dus in de guano terecht.
Daarom is guano zo'n uitstekende bemesting voor intensief gebruikte landbouwgebieden; naar ik vermoed beter dan de kunstmest die chemisch wordt bereid door stikstof te binden in het Haber-Bosch proces. Naar ik vrees is het tekort aan sporenelementen in onze voeding veroorzaakt doordat bemesting plaatsvindt met kunstmest. Overigens weet ik niet of de sporen elementen niet worden toegevoegd aan de kunstmest; dat is natuurlijk een extra kostenpost en de planten doen het kennelijk ook wel zonder. Voorlopig houd ik het maar op de Dagravit Totaal en één tot twee keer per week harinkie voor de broodnodige zink (en omdat het zo lekker is).