Upton Sinclair in de olie

Afgelopen maandag moest ik een paar boodschapjes doen bij Albert Heijn op de Kwinkelier. Tijdens het inpakken daarvan zag ik dat zelfs hier een "buurtbibliotheekje" was ingericht waaruit je vrij kon meenemen. "Het boek" heeft een metamorfose ondergaan in de loop der decennia; van een statussymbool in de vorm van een goed gevulde boekenkast is het verworden tot een hoop oud papier waar je van af wilt; weggooien wordt toch nog steeds als een soort zonde beschouwd: "een boek gooi je niet weg", dus wordt een boek weggegeven aan een organisatie die af en toe een verkoop houdt met zeer lage prijzen of zo'n buurtbibliotheekje. Ik kan daar nooit aan voorbij gaan; moet altijd kijken of er iets van mijn gading bij is. En ja hoor, bij Albert Heijn was in het biebje een boek van Upton Sinclair, een boek dat in 1935 aan iemand op sinterklaasavond cadeau was gedaan zo zag ik op de eerste bladzijde. Nu heb ik van Upton Sinclair de Lanny Budd serie met veel plezier zeker twee keer gelezen; ik kon het dan ook niet laten om dit volkomen versleten boek mee te nemen en te gaan lezen. Inmiddels ben ik er al een heel eind in gevorderd. Het is grappig te constateren dat hij in dit boek, met de NLse titel "Petroleum" (de engelse titel was "Oil") weer de hoofdpersonen kiest van een rijke, ondernemende vader, in dit geval een oliebaron met een charmante, semi-intellectuele tienerzoon, net als Lanny Budd en zijn vader, de wapenhandelaar. Sinclair gebruikt deze figuur om in dit geval de olieindustrie en alle onderhandelingsviezigheid aan de kaak te stellen. Hij schreef dit boek in 1927; het handelt rond 1911, dus ruim honderd jaar geleden. Kennelijk was de US in die tijd niet zo veel anders dan heden; godsdienstig fanatisme, keihard kapitalisme en grote angst voor socialisme, dat nagenoeg gelijk gesteld wordt aan communisme.
In het begin van het boek had ik het gevoel dat het door Ayn Rand was geschreven zo kapitalistisch ruig ging het van akiet, maar al ras werd duidelijk dat het aan de kaak werd gesteld; dubbele moraal, hebzucht, alles opzij om veel geld te verdienen. hiertoe was alles geoorloofd. De zoon begint vraagtekens te stellen.
De figuur Sinclair heeft een socialistische wind laten waaien door het hard kapitalistische Verenigde Staten. Hij heeft zelfs getracht om in de politiek een rol van betekenis te spelen maar is daarin op de ons inmiddels bekende wijze hard tegengewerkt zoals dat in "democratisch US" gebruikelijk is tot op de dag van vandaag. 
Gek genoeg zie ik een parallel tussen Upton Sinclair en David van Reybrouck; twee productieve schrijvers die zich hard maken voor een betere, rechtvaardiger wereld.

Klaus Mäkelä

 Al een poos voordat hij benoemd werd tot vaste dirigent van het Concertgebouw Orkest was hij mij al opgevallen; een bijzonder jonge dirigent die als een Claudio Abado geïnspireerd, geconcentreerd, dus onnavolgbaar goed stond te dirigeren: Klaus Mäkelä.
Gewoon voor iedereen toegankelijk kun je op Youtube hoog kwalitatieve opnames van muziek die hij tot stand heeft doen komen, met name met het Oslo Symfonie Orkest beluisteren. Een bijzondere opname vind ik een combinatie van Dowland met zijn Lachrimae en een symfonie van Schumann; de eerste dromerig en schitterend uitgevoerd, waarbij Klaus zo nadrukkelijk ook staat te genieten van het werk terwijl hij het orkest de schitterende middeleeuwse klanken van Dowland doet klinken. Daarna soms als een jongleur springend en dansend, geen instrumentengroep vergetend buitengewoon geïnspireerd staat te dirigeren. Hij doet me denken aan Jaap van Zweden die ook zo nadrukkelijk staat te dirigeren bij zijn Sacre du Printemps. Ik krijg nu al het gevoel dat Klaus het stokje van de super dirigent kan over nemen van Jaap. Beiden reuzen als de eerder genoemde inmiddels overleden Abado.

Gelukkig niet bedorven

 

Mijn heideveldje in volle bloei

Vanmorgen weer uitgebreid in de tuin zitten ontbijten, thee en koffie gedronken. Aan het eind van de ochtend nam ik weer de trein terug naar Bilthoven. Gelukkig geeft 9292 de juiste informatie ook daar waar personeelstekort of stakingen de treinen doen uitvallen. Daardoor kon ik vaststellen dat ik een aaneengesloten rit naar Bilthoven kon maken. Dat had ik overigens anders gepland; Roos had onlangs een track gelopen van Den Dolder naar de flat en die wilde ik ook wel eens doen; een kleine afstand voor de afwisseling en aan het eind natuurlijk door het zo langzamerhand wel erg vaak betreden Houdringhebos. 
Werd opnieuw een gezellige rit. Op het laatste moment kwam een jonge vent aangehold om de stoptrein te halen en ging tegenover mij zitten. Ik zat in "Honderd jaar eenzaamheid" te lezen - had ik vrijdag uit het buurtbibliotheekje gescoord - maar na enige haltes had ik geen zin meer om te lezen en raakte met de tegenover mij zittende jonge vent in gesprek. Hij vroeg of ik Duits sprak en al ras ontsproot zich een gesprek; hij bleek geen student maar een afgestudeerd technicus te zijn van oorsprong Gambiaan maar inmiddels al 7 jaar in Duitsland neergestreken en woonachtig aldaar. Hij vroeg of ik wel eens in Afrika was geweest, hetgeen ik moest ontkennen. Gambia ligt op de equator en heeft een heerlijk klimaat; niet zo heet, altijd wel wind en afkoeling door het water. Dat is wel verrassend voor deze noorderling die dacht dat heel Afrika een soort heteluchtoven was. Ik had ook een voormalige kennis van mij vol lof horen spreken over Gambia waar hij vaker kwam vanwege zijn hobby; verzamelen van kralen. Van hem kreeg ik destijds een kraal die ooit als handelswaar in de zeventiende eeuw naar Afrika was getransporteerd en daar voor handelsdoeleinden werd ingezet en waarschijnlijk na verloop van tijd was bijgezet in het graf van een hoofdman en in de huidige tijd weer opgegraven en verkocht aan een geïnteresseerde verzamelaar en zo weer in omloop kwam en terug naar NL. Voor 3 van die kralen kon je in de zeventiende eeuw een "slaaf", beter gezegd, een "slaaf gemaakte" kopen. Afschuwelijke gedachte.
Aangekomen in Den Dolder liep ik inderdaad via niet eerder betreden paden naar het mij overbekende bos en naar de flat waar ik - tot mijn opluchting - alle eetwaar die ik na koken afgesloten had bewaard nog kakelvers en goed van smaak aantrof. Dus de dag afgesloten met een kop verrukkelijke gulyas. Ga ik weer vaker maken!

Dalfsen blijft verrassen

 "Waarom haasten?", zei ik - achteraf terecht - tegen Roos toen we nog rustig koffie zaten te drinken als afsluiting van het ontbijt hedenmorgen in de tuin. We hadden het plan opgevat om weer bij Dalfsen te gaan wandelen; dat is een afwisselend en nog steeds verrassend deel van Salland; we wandelen er graag. Ze had geen nieuwe track gemaakt maar stelde voor om gewoon achter onze neus aan te lopen en onderweg te beslissen over de route. Daarbij is opnieuw Komoot natuurlijk onze gids. Roos had niet zo veel "prik" meer in haar telefoon en gebruikte derhalve mijn telefoon om het geografisch substraat in de gaten te houden. We sloegen onbekende paden in en herkenden op zeker moment wel het "Willemspaadje", toch wel een van onze onmiskenbare favorietjes; we sloegen dat paadje dan ook in, zij het vanaf de andere kant dan we normaliter doen en vanaf daar was het werkelijk nieuw en verrassend. Door een voorheen door ons onbetreden stuk bos vond Roos twee verrassingspaadjes die met elkaar verbonden waren met lange lanen van aan onze kuiten hard aanvoelend hoog opgeschoten gras. Die twee mooie paadjes houden we erin en die graspaden moeten we een volgende keer wat meer overslaan was ons gevoel. Uiteindelijk kwamen we weer op bekend terrein en na 14 kilometer bereikten we weer station Dalfsen waar we net voor het sluiten van de spoorbomen het perron konden bereiken. In Zwolle moesten we een half uur extra wachten op de trein naar Wijhe vanwege stakingen of personeelsgebrek. Gaat niet goed met NS helaas; doet me pijn merk ik. Op de heenweg hadden we achteraf gezien ook geluk gehad want de trein, waarvoor we ons hadden moeten haasten was uitgevallen.

Een drukke trein

 Na mijn dagelijkse wandeling, in dit geval een kilometertje of 9 van Cuyp naar Hilversum Sportpark had ik geen zin meer om andere dingen te doen dan lekker koken. Ik maakte van het voorlaatste pakje wildernisvlees en de bij AH ingeslagen paprika poeders en niet te vergeten de pan heerlijk, langdurig getrokken bouillon een verrukkelijke Gulyas. Ik proefde het eindproduct lekker in de relatieve koelte zittend op het achterbalkon. Daar hoorde ik buurvrouw Kaat en die lustte ook wel een kop soep. 
Later had ik gezellig zitten Appen met Roos en afgesproken dat ik na het eten richting Wijhe zou reizen.
Na het opruimen van de keuken en het veilig stellen van alle voedingsmiddelen reed ik in alle rust richting station. De stoptrein naar Zwolle reed aldus de aanwijzingen niet verder dan Amersfoort. Door de stakingen en het tekort aan personeel is het erg onrustig op het spoor; doet me een beetje pijn; krijg het gevoel dat niet alleen onze democratie maar ook het dieper functioneren van het infrastructurele weefsel van onze maatschappij aan het instorten is. Zal nog wel even duren, maar het verval lijkt ingezet.
Nam niet weg dat ik een bijzondere reis tegemoet zou gaan. Bij aankomst in Amersfoort besloot ik om dan gewoon via Deventer te reizen naar Wijhe en de Intercity naar Enschede te nemen. Tot mijn verbazing echter zag ik dat de Intercity naar Zwolle en Groningen nog moest aankomen en die kon ik makkelijk halen. Ik kwam er zelfs in ondanks de verbazingwekkende drukte. Een kinderwagen verstopte de boel, maar niemand klaagde. Ik stond met mijn rugzak in alle rust in het gangpad; kost me ondanks mijn 74 jaar geen enkele inspanning; ik zag er dan ook helemaal niet tegenop om zo de reis naar Zwolle te ondergaan. Een aardige jonge vrouw bood mij haar zitplaats aan en ik nam dat aanbod aan en stelde voor dat we dan halverwege zouden wisselen. Daar wilde ze niets van weten; ze moest nog helemaal naar Groningen en kon nog lang genoeg zitten. En al snel ontwikkelde zich een bijzonder geanimeerd gesprek met de twee jonge vrouwen waar ik zo tussen zat. Rechts van mij een nog studerende twintiger en in het gangpad de lieve jonge vrouw, een dertiger die haar plaats had afgestaan aan die "oudere meneer". Ik denk nog met veel genoegen terug aan die ontmoeting. Aan het eind van de rit vroeg ze nog of ik een soort advies kon geven waarmee je het leven kon kleuren. Daar hoefde ik niet lang te aarzelen: tevredenheid en dankbaarheid; dat zijn de dingen waar je bij stil moet staan is mijn zienswijze.
In Zwolle moesten veel mensen weer uit de trein; het was een van de zeer weinige treinen die ondanks de staking vanuit Rotterdam was vertrokken, daarom was zij zo druk geweest.
Bij Roos nog even heerlijk in de tuin van de zomeravond genoten.

Weer ontzettend heet

 Buurman en KNMI weerman Hisso had vorige week al gezegd dat er een volgende hittegolf aan zou komen; vandaag was wel het hoogtepunt en ik had nog wel een afspraak om eindelijk mijn kruiden, waaronder paprikapoeder voor de gulyas zou komen ophalen. Ik had voor de kinderen al wat worst in stukjes gesneden en ging wat aan de late kant van huis. Ik had nog eerst geluncht met roerei, opgesmukt met de afgeschepte room van de volle melk van boer Dirk en had de tijd een beetje vergeten. Ik had met Joke een ingewikkelde afspraak waarbij het afhalen van de kinderen van school en de markt een rol speelden. Dus appte ik haar terwijl ik op station Bilthoven op de trein wachtte en even later in de Intercity naar Goud, maar ze gaf geen sjoege. Dus ook maar gebeld terwijl ik over de markt liep in Gouda en naar hun huis gewandeld door de snoeihitte; kreeg het antwoordapparaat. Ik was inderdaad aanzienlijk later dan afgesproken en keek direct achter bij de schuur of ze misschien nog moest vertrekken met de fiets. Ik belde aan en keek door het raam van de keuken naar binnen. Niks niemendal. "Tisgoed" dacht ik daar kwam precies op dat moment de bus aangereden op weg naar het station. Hupsakee, hij stopte voor me en even later stond ik op station Gouda en ja hoor, daar belde Joke. Ik zei dat ik weer terug ging. Ze had gelukkig nog niet aan de kleinkinderen verteld dat ik zou komen en ik kon haar gerust stellen dat ik niet boos was, in tegendeel, de afspraak was van twee kanten tekort geschoten; ik was te laat en zij had haar telefoon niet aanstaan. 
In Bilthoven kocht ik dan maar gewoon paprikapoeder bij AH op de Kwinkelier; ga ik vanavond of morgen lekker gulyas maken; eindelijk, heb ik zo'n zin an.

Prachtig stukje natuur

 

  

Om de grootste hitte voor te zijn ga ik de laatste dagen heel vroeg op stap en heel handig neem ik eerst de bus naar de grens van Bilthoven waar de Ridderoordse bossen beginnen. Een beginpunt waarvan ik ondanks al die jaren dat ik hier in de gemeente de Bilt woon nauwelijks gebruik heb gemaakt. Het is de laatste tijd weer erg warm, de twee hittegolf van deze zomer is gaande; morgen wordt zelfs flink boven de dertig graden verwacht. Vanuit de bushalte Albert Cuyplaan steek ik de provinciale weg over en dan wandel ik richting Baarn op geleide van Komoot. De eerste keer had ik juist van Baarn naar huis gewandeld; dat laatste stuk door Bilthoven Noord vind ik niks. De andere richting op kan ik bereiken gewoon vanuit de bushalte vlakbij m'n flat en dan naar Baarn en daar de trein nemen naar het station dan met de bus of met de fiets of wandelend door het bos naar huis. Door dat extra stuk te wandelen na de treinreis kom ik aan mijn gewenste 15 km! Ergens heb ik een artikel van een neurologisch deskundige gelezen dat drie keer in de week 15 kilometer wandelen optimaal is. Eerlijk gezegd loop ik nu weer zo veel om weer wat af te vallen.
Vannacht was het kennelijk wat vochtig geweest; onderweg is een klein stukje opvallend mooie natuur en daar zag ik in het opkomend zonlicht het fraaie fenomeen van een enorm netwerk van allemaal bedauwde spinnenwebben bovenin de heide planten. Fenomenaal! Komt misschien niet zo mooi uit op de foto maar ik vond het betoverend mooi en moest weer aan Alexander von Humboldt denken die ook zo getroffen kon worden door de schoonheid van de natuur.

Redmond O'Hanlon

 

  

In de buurtbibliotheek vond ik een behoorlijk verfomfaaid boekje met de titel: "Naar het hart van Borneo", van de schrijver Redmond O'Hanlon, een leeftijdgenoot van mij die aldus dit boek in de jaren 80, dus pakweg 40 jaar geleden een reis heeft gemaakt - zij het met een motor aangedreven boot - door een gebied dat je rustig mag beschrijven als gelijkend op de gebieden in Zuid Amerika waar 150 jaar eerder de grote Alexander von Humboldt doorheen reisde en grondig onderzocht. Dat onderzoek was niet bepaald iets waar Redmond zich intensief mee bezig hield; meer met overleven in een buitengewoon bedreigend - althans in de ogen van mij, veilig levende Hollander - milieu waar woeste stroomversnellingen, insecten en wilde dieren het leven niet echt veraangenamen.
Een avonturenroman zoals Redmond deze expeditie door de binnenlanden van Borneo beschrijft; Borneo, ooit in "bezit genomen" door de Hollanders; een tot voor kort onbetreden tropische jungle wat ik zo lees in dit boek. Overigens is die zelfde O'Hanlon inmiddels neergestreken in een heel wat rustiger omgeving, Koekange in het Drentheniers paradijs, aldus een artikel dat ik op Internet las in Het Parool. Hij is dus niet opgevroten of om het leven gekomen bij al zijn avontuurlijke reizen, maar vegeteert rustig in Neerlands uithoek.
In zijn ongehoord boeiend boek beschrijft hij de tropische natuur met haar vogels en andere dierlijke bewoners; helaas vindt hij geen spoor van de Borneose Rhino waarnaar deze expeditie feitelijk op zoek was; slechts de laatste zinnen van het boek beschrijven hoe een hoog bejaarde inlandse jager een aantal van deze dieren met zijn speer heeft gedood; de apotheose van het boek feitelijk. 
Voor mij was vooral leerzaam hoe gevaarlijk het leven van de oorspronkelijke mens was. Gevoed door de informatie uit het boek van Jared Diamond "De wereld van gisteren", waarin het leven van de oorspronkelijk levende mens in Nieuw Guinea wordt beschreven en het boek van dr Paul Julien over de pygmeeën geeft O'Hanlon aan dat in de tachtiger jaren van de vorige eeuw op Borneo het leven in de jungle geen lolletje is in onze ogen. Hij beschrijft een gemeenschap, waarin overigens vrolijkheid en feesten een belangrijk gebeuren zijn dat veel volwassenen sterven door de plaatselijke omstandigheden en dat er daarom volstrekt gangbare regels zijn voor opvang van wezen; de kinderen worden opgenomen door de resterende volwassen bevolking. Hij was verbaasd over het aantal jongeren in de desbetreffende gemeenschap en hoorde van deze gang van zaken. Dat is een van de belangrijkste dingen die ik uit dit boek heb onthouden. Maar het is vooral ook bijzonder lezenswaardig omdat de avonturen tijdens de hele reis zo levendig beschreven zijn. Kortom, een aanrader!

Joachim Stiller?

 

  

Vanmorgen hoorde ik een paar jonge mensen praten van beneden uit en, nieuwsgierig als ik ben moest ik daar toch even het fijne van weten. Er stond een zestal, in actief oranje werkpakken gekleden jonge vrouwen en één jonge man, onder leiding van een oudere eveneens in actief oranje geklede meneer wat wilde groeiend gewas van tussen de tegels te schrapen. De natuur dient haar plaats te kennen. Het volkje deed dat wat onwennig; wel van goede wil maar vast (nog?) niet erg ervaren met het tuinlieden vak. Allen gewapend met een schoffel waren ze druk bezig zonder al te veel resultaat maar al vrij snel vertrok het span weer. De oudere heer zeulde een mand met ontworteld groen met zich mee naar de wagen waarin het hele span plaats nam en vertrok. De stoep voor ons portiek was nog steeds met een fors groen tapijt bedekt, dus wat ze daar nu hadden uitgevoerd was me een raadsel. Het geheel deed mij sterk denken aan het eerste hoofdstuk van het boek: "De komst van Joachim Stiller", van de pen van Mülisch meen ik. O nee, schande, het is van mijn voorheen zo favoriete schrijver Hubert Lampo met zijn vaak wat wonderlijke vertellingen. Daar begint het verhaal met een stel heel bijzonder geklede werkers die de straat open breken en die even later ook gewoon weer herstellen zonder iets te hebben uitgehaald. Dat was met mijn oranje geklede volkje wel iets anders getuige de mand met groen die door de oudere meneer werd afgevoerd. 

Arenden in gevecht

 

Van Hans van Zummeren ontving ik een serie natuurfoto's genomen in de Oostvaardersplassen. Het verbaasde mij niet dat hij daarbij - zoals steeds - heel bijzondere opnames had en wel van twee arenden die met elkaar het gevecht aangingen. Dat heb ik enkele malen gelezen in de klassieke werken van Homeros en Livius; een gevecht van twee arenden die elkaar te lijf gingen en daarbij krijsten en elkaar ook de halzen kaal plukten; het was steeds een boodschap van de goden aldus deze klassieke auteurs. Dat laatste is hier niet aan de orde en het kabaal hoor je niet, maar de serie foto's die Hans ervan heeft geschoten is indrukwekkend genoeg. Hier heb ik er eentje uit de serie toegevoegd om de blog te sieren, Complimenten voor deze natuurfotograaf die ik jaren geleden ontmoette op Lesbos en mij inmiddels andermaal toestemming heeft gegeven om foto's die hij rondstuurt te plaatsen in mijn Blog.

100.000 vaten olie

 Hoeveelheden opgepompte aardolie worden steeds uitgedrukt in "vaten"; hoeveel liter zo'n vat precies bevat weet ik niet, maar dat zal toch wel zo'n 80 liter bedragen vermoed ik. Onlangs las ik dat president Biden de regering van Saoudi Arabië had aangespoord om de hoeveelheid opgepompte olie wat te verhogen omdat de wereld prijs te hoog werd. Dat leidde tot een verhoging met "slechts" 100.000 vaten per dag, een schijntje want dat zou slechts 0,1% van de dagelijkse behoefte betreffen. Toen ben ik wat gaan rekenen. 0,1% betekent dus dat de volle 100% 100 miljoen vaten per dag betreft; u leest het goed, we verbranden dagelijks 100 miljoen vaten olie om de wereld draaiende te houden, d.w.z. de wereldeconomie, want dat is feitelijk niet meer dan een buitengewoon ingewikkelde manier om olie te verbranden.
Die 100.000 vaten verbranden we collectief dus in 0,1% van de duur van de dag dat is in 86 seconden oftewel binnen anderhalve minuut. Het is ook geen wonder dat de samenstelling van de atmosfeer daardoor wordt veranderd. En als eerder gezegd, de natuurlijke productie van CO2 door de vulkanen is een honderdste van wat de mensheid momenteel produceert door verbranding van fossiele brandstof, toch altijd nog het equivalent van pakweg een miljoen vaten olie per dag. Het houdt mij allemaal erg bezig merk ik.
PS een vat olie is ongeveer het dubbele van wat ik dacht n.l. 160 liter.

Een alternatieve rauwkostsalade

 

Op basis van kennis op divers terrein en vanwege af en toe grote problemen met mijn stoelgang heb ik het afgelopen jaar een remedie ontwikkeld in de vorm van een rauwkostsalade. Een wonderlijk bestanddeel daarvan is de aardpeer, niet erg geliefd vanwege de winderigheid die je er van krijgt, maar waarvan ik uit ervaring inmiddels weet dat die winderigheid minder wordt wanneer je het regelmatig eet. Het bevat erg veel vezels waarmee het microbioom aan de gang gaat om te verteren en waarbij deze kwalijk riekende gassen vrij plachten te komen. Ze zien er onooglijk uit, maar je kunt ze even afspoelen en met velletje en al fijn snijden; smaakt een beetje als radijs en is erg goed voor de darmen.
Een ander ongebruikelijk ingrediënt zijn de paardenbloembladeren die ik heb gekozen als vezelrijk groen onderdeel van de salade. De jonge bladeren zijn het lekkerste, de oudere bladeren worden een ietwat bitter, maar bevatten wat meer vezels heb ik de indruk; van de bittere smaak merk je weinig in het mengsel. Als er een overvloed van paardenbloemen is dan kun je het wassen, fijnsnijden en invriezen voor gebruik in wintermaanden wanneer er geen groei is. 
Voor een lekkere smaak worden appel en rozijnen gebruikt, maar ook partjes mandarijn heb ik wel gebruikt en een beetje zout voor de smaak. Alle ingrediënten worden fijn gesneden omdat het kauwen anders wel een hele onderneming wordt.

Ingrediënten, hoeveelheid zelf te bepalen: paardenbloembladeren, winterpeen, aardpeer, appel, walnoot, deze worden fijn gesneden, In een mengschaal doen en verder toevoegen:  rozijnen, en verder voor de smaak wat citroensap, olijfolie en 1 of 2 eidooiers om het wat te binden. Je kunt ook mayonaise gebruiken, maar citroensap, eidooier en olijfolie past meer vind ik. Snufje zout maakt het af. Alles goed mengen en eten maar. Neem vooral de eerste tijd de geur van de winden, flatus voor lief (duurt een paar uur na het eten voordat je het merkt) en merk op dat je op zeker moment uitstekend afgaat, althans dat is mijn ervaring! Ik voel me het lekkerst als ik iedere dag van deze salade eet en voel me dan soms een natuurmens voor wat mijn darmstelsel betreft; moet dan vaak wel drie keer een beetje afgaan, geen diarrhea hoor!

Weer hard gewerkt

 

Aan het werk

Viel vanochtend niet meer om vroeg op te staan; eigenlijk voor het eerst dat het me gewoon moeite kostte om mezelf op gang te krijgen. Gelukkig had ik gisteravond alles al klaar gezet en stond de rugzak bepakt klaar. Een kopje thee en een kopje koffie en een klein stukje krentenbrood waren genoeg en uiteindelijk vertrok ik met de fiets en zwaaide nog naar Roos die voor het raam stond. Ja ja, Roos was ook zo vroeg opgestaan; ik weet nog steeds niet wat haar bezielde; waarschijnlijk een enorme dosis extra energie die zij had gekregen door haar ervaringen van gisteravond toen zij met twee professionals een tiental van haar liederen aan het instuderen was en dat met groot plezier en waardering van allen. Zal het binnenkort beluisteren. Ze wilde ook snel terug naar Wijhe om het e.e.a. verder te bewerken.
Ik ging naar Amersfoort en via Amsterdam CS naar Edam waar Ab en zijn broer Dick mij al opwachtten op het busstation; als altijd bij de pisbak, die ik na de busrit pleeg te bezoeken.
De rit naar de werkschuur in de eilandspolder ging weer door de fraaie dorpjes aldaar. Kees had taart gehaald en vanaf half negen zaten veertien heren aan de koffie met gebak. Gezellig om elkaar weer te spreken. Met de boot naar de twee landjes die gisteren waren gemaaid door Ab en waarvan we met z'n allen het riet afvoerden, d.w.z. op een hoop aan de kant sjouwden teneinde het oppervlak te verschralen; hierdoor komt een fraaie vegetatie tot haar recht; het veenmosrietland met orchideeën en andere bijzondere soorten in samenhang.
Ik hoefde helemaal niet voorzichtig aan te doen vanwege de lichte rugklachten die ik afgelopen week had; ik voelde al dat bij dit werk de rugspieren het werk moesten doen en dat het SI gewricht daar hooguit baat bij had. Heerlijk zwoegen met het natte riet dat door massa's "pispotjes" soms amper hanteerbaar was. En natuurlijk weer ontzettend gezellig met zo'n club kerels; dit keer was er geen enkele dame die deelnam aan het werk.
Het werd almaar warmer en de beloofde regen bleef gelukkig uit. Tegen 14 uur waren we klaar en stelde Ab voor om nog een stukje door de polder te varen waarbij het landje van Corinne werd aangedaan. Ab leidde haar beide zonen die inmiddels deel uitmaken van onze werkgroep over het landje. Daarna terug naar de werkschuur. Wim-Jan en Herman brachten mij naar station Kogerveld waar ik mijn waterflesjes kon bijvullen; het was een dorstige werkdag geweest. Viel niet mee om wakker te blijven in de trein.

Twee keer nat geregend

 Een droeve dag natuurlijk die vooral in het teken stond van het afscheid van de kleine Jack. In de loop van de ochtend gingen Roos en ik een wandeling maken hier achter in het bos; het had al zo lang niet geregend dat ik er niet eens aan had gedacht om een paraplu mee te nemen, en jawel hoor, het regende zo hard dat de paraplu van Roos niet eens voldoende was om ons beiden droog te houden; het eerste natee pak van deze dinsdag.
En verder was ik deze dag vooral bezig met boodschappen doen en in de keuken met koken terwijl mijn gedachten maar steeds elders waren. Het is ook niet niks wat er allemaal gebeurt in onze extended family. Jessica appte uitgebreid over hoe zij haar medeleven aan Jessy kon uiten; Mariska deelde haar gedachten met ons. Ik vind het wat hoor.
Roos had een belangrijke afspraak waarvoor ze om 7 uur van huis moest op mijn fiets naar de bushalte bij de tunnel onder de Utrechtse weg; ze ging naar Driebergen om met twee professionals een serie van de door haar gecomponeerde liederen in te studeren. Ik ging nog een avondwandeling maken in het wel heel erg overbekende bos hier achter. Voor de zekerheid bekeek ik nog Weeronline en daarbij ook de buienradar; geen bui te zien en te verwachten. Toen ik eenmaal in het bos aan de wandel was vond ik het toch best wel dreigend en Donar liet zelfs van zich horen. Dus toch maar voortijdig gedraaid en ja hoor, bij het waterleiding bedrijf al, zo'n 2 km van de flat vandaan begon het te regenen, zelfs te hozen! Ik maakte me vooral zorgen of mijn telefoon dat wel zou overleven en zocht naar een aparte zak voor de telefoon in mijn nieuwe korte wandelbroek; niet gevonden. Wat proberen te schuilen onder een boom maar het liet zich aanzien dat het nog wel even zou duren. En inderdaad, door de stromende regen naar huis gesjouwd. Bij het parkeerterrein kwam ik een andere wandelaar tegen die eveneens Weeronline had geconsulteerd. Thuis gekomen keek ik nog even naar buitenradat en tot mijn verbazing bleek dit buiteje geheel in zijn eentje binnen ons vaderlands gebied net boven de Bilt e.o. aan het sausen was. Ik heb het geweten; een tweede keer nat tot op m'm hemd en zelfs een behoorlijk nat geworden keukenvloer.

Een kaarsje voor Jack

 

Een droeve dag voor ons en vooral voor dochter Jessy en haar partner; de zwangerschap kent zodanige complicaties dat besloten is om deze voortijdig te beëindigen. Vandaag deed Jessy daarvan kond door via de Internet media een kaartje rond te sturen met daarop de boodschap van het afscheid van Jack.
Wij waren op de hoogte dat het stond te gaan gebeuren en het deed pijn om het kaartje te zien. Roos had kaarsjes gekocht die wij zouden branden wanneer het zo ver zou zijn; vandaag was ze bij mij en hebben we op het achterbalkon een kaarsje voor Jack aangestoken en aandachtig gewacht tot het uit zichzelf uitdoofde. Het restant van het kaarsje staat nu in mijn uitstalkast met memorabilia.

James Lovelock

 Ergens in de 70-er jaren maakte collega Emar V. mij attent op James Lovelock en de Gaia theorie; de theorie waarin gesteld wordt dat de complexiteit van de biosfeer een matigende invloed heeft op veranderingen. Ik vermoed ook dat dat op een relatief korte termijn bekeken en bij relatief kleine veranderingen het geval zal zijn. Richard Dawkins heeft de basis van Lovelocks' theorie overigens op basis van de evolutietheorie verworpen en ik weet het niet meer; had willen opmerken dat de relatief stabiele periode die we tot voor een jaar of 30 beleefden en feitelijk een heel bijzondere periode blijkt te zijn geweest zich gedroeg in de geest van Lovelocks theorie, maar dat die niet bestand is tegen de onwaarschijnlijk grote atmosferische verandering die wij als moderne mens veroorzaken; ik las dat de CO2 uitstoot die door de verbranding van fossiele brandstoffen honderd maal zo groot is als de uitstoot van alle vulkanen tezamen. Dit is een verandering die vergelijkbaar is met de komeetinslag van 60 miljoen jaren waarbij de grote reptielen verdwenen.

Mierenpaadjes

 Vanmorgen wandelde ik weer om half zeven van huis en even later door het inmiddels wel wat overbekende bos. Ach, overbekend; ik kom er al meer dan 40 jaar en toch verveelt het niet, integendeel vaak word ik - nostalgisch als ik ben - overvallen door herinneringen aan die veertig jaar geleden dat ik net vader was geworden en een paar jaar later met mijn dochtertje door dit zelfde bos liep en me verstopte zodat ze piepend om mijn aandacht vroeg. Ach ja en later met het hele span door het bos en naar het krokodillenvijvertje, een kuil waar altijd wel water in stond (toen, nu al lang niet meer).
Maar nu stapte ik lekker over de zandpaden en zag tal van mierenpaadjes, overdwarse streepjes van wit zand door al die duizenden pootjes die daar overheen hebben gelopen. Nu zag ik er eentje waar de mieren ondanks het vroege en dus wat koude uur voor deze insecten, al druk bezig waren; in twee richtingen liepen zij over het zeker drie centimeter brede pad. Ik heb dat destijds in Andalucia vaak gezien waar zaadmieren met enorme aantallen hun wintervoorraad aan graszaden aan het vullen waren. Een interessante soort met tal van taken waarvoor verschillende soorten werksters worden ingezet. De sterkkakigen voor het "malen" van het graszaad en de kleinere voor het voeden van het broed en het verzorgen en voeden van de koningin. 
Mieren hebben mij vanaf mijn jonge jaren geïnteresseerd en nog steeds ben ik lid van de Mierenwerkgroep Nederland hoewel niet erg fanatiek moet ik bekennen. Die sociale insecten beschouw ik altijd als een kolonie van 1 organisme, geen "superorganisme" zoals de Amerikanen dat hebben gemunt, maar als een multi-copusculair organisme dat in het geval van de mieren op bijzondere wijze is geïntegreerd met moeder aarde. Kijk maar eens naar de video van een reuzestad van mieren onder de grond.

100 jaar geleden

 De dertiende augustus is al gedurende mijn hele leven een bijzondere dag; dat was de verjaardag van mijn vader Hendrik van Elven; Henk voor eenieder. Vandaag was het precies honderd jaar geleden dat hij ter wereld kwam; hartje Amsterdam in de tweede Weteringdwarsstraat; ik heb het geboortehuis nog een keer opgezocht maar het oorspronkelijke gebouw met onder een winkel waar mijn grootvader een melkzaak dreef, was al lange tijd geleden afgebroken; er stond nu een relatief nieuw gebouw.
Mijn grootvader had daar destijds een melkzaak, gekocht omdat zijn schoonvader het ongepast vond dat zijn dochter zou trouwen met iemand die geen "eigen baas" was. Opa heeft mij verteld dat hij het een gruwel had gevonden: "boertje, heb je nog twee eitjes en een halfje melk", en dan kon hij weer drie trappen op en af. Hij droomde er nog van vertelde hij toen ik misschien pas een jaar of twaalf was. Grootmoeder deed de winkel terwijl opa de buitenklanten bediende met een melkkar. Ach ja, daar groeide mijn vader op; als enige herinnering die hij mij verteld heeft was een verhaal over een katje dat was overreden door een paardenkar op de brug aldaar.
Ik had mij voorgenomen om deze dag niet ongemerkt voorbij te laten gaan en om 12.00 uur op het kerkhof zijn geboortedag te gaan gedenken samen met mijn broers als dat haalbaar was. De hittegolf weerhield mij ervan. Wèl stuurde ik een WhatsApp bericht over de groepsapp die ik met mijn viertal heb met een herinnering over zijn 70e verjaardag die hilarisch gevierd werd. Leuke reacties van hen; warme herinneringen aan mijn goede vader, hun grootvader.

Wat een hitte

Vanmorgen vroeg opgestaan en thee gezet. In het boek Kathedraal aan zee begonnen; lag nog in de vensterbank bij Roos op me te wachten. Allemachtig wat een wereld wordt daar beschreven in het middeleeuwse Spanje; lijfeigenschap en de gruwel van adel en kerk worden bijzonder indringend beschreven rond het recht van de eerste gemeenschap van de heer; ik gruwelde bij de gedachte dat dit soort zaken in die tijd echt speelden; wat is de mens toch een wolf voor de mens. Een goed boek; inmiddels ben ik in hoofdstuk 2 aangeland. En toen kwam Roos de kamer binnen; lekker uitgeslapen zo te zien. We ontbeten en dronken koffie in de tuin. Het werd steeds later maar tegen een uur of elf nam ik toch de trein; ik wilde per se naar fruitteler Westeneng in Bunnik en naar Boer Dirk als daar nog tijd voor was.
In de trein zat een stel tegenover mij, een jaar of 35 die duidelijk met het zelfde dilemma te maken hadden als Roos en ik; hij wilde niet alleen maar aan de ellende van milieuvervuiling en klimaatverandering denken met alle problemen van dien; hij wilde toch vooral van positieve dingen genieten. Zij had daar duidelijk meer moeite mee en vond gedragsverandering iets waar je toch voortdurend mee bezig moet zijn. Ik voel dat ook zo: "Zwei Seelen in einem Brust", zo voel ik dat aan. Zeker omdat ik die hele klimaatellende al decennia verwachtte en er nu keihard mee geconfronteerd word; daarnaast heb ik in die jaren, maar vooral de laatste paar jaren zo veel gelezen over wat onderzocht is - met name het boek van Valerie Trouet - en wat er nog aan staat te komen; daar lijd ik geestelijk echt onder ten koste van mijn gevoel van levensvreugde.
Overigens wel heel gezellig met Westeneng zelf staan praten en ach, die was helemaal niet zo somber over de huidige droogte: "langdurige regen is voor de landbouw desastreus", daar houd ik het dan maar even op, maar ik weet ook dat de Rijn zelden zo laag heeft gestaan; van Hisso weet ik dat de gletschers in Zwitserland met een rotgang smelten en daarmee de albedo verlagen. Nou ja, tismaarvullus, zal ik maar zeggen.

Volgende week heeft Westeneng James Grieve! Dat is in ieder geval een positief punt om naar uit te zien; mijn favoriete appel. 

Bridgen in Apeldoorn

 Roos en ik ontmoetten elkaar op station Apeldoorn de Maten; we hadden een afspraak met Gerjo en Mirjam die we enkele weken geleden aan de bridgetafel hadden ontmoet tijdens het weekend bridgen met Dekker bridge in Vlodrop. Was zo gezellig aan de eettafel en bij het bridgen dat de dames dat hadden geregeld. En gezellig werd het zeker weer. 
Ondanks de hitte buiten hebben we in een koel huis kunnen bridgen terwijl een gezellig zestiger jaren muziekje niet opdringerig de achtergrond vulde; Gerjo's partner Rob zorgde daarvoor; hij was groot fan van menig popgroep uit die tijd dat werd me wel duidelijk, met Golden Earring als topper. Ook speelde hij op zijn orgel voor ons; muziek en motorrijden waren zijn grote hobbies. Wij gingen aan het bridgen en wel 24 spellen. Was ontzettend relaxed en genoeglijk spelen zo in de privé sfeer; tussendoor wat praten waarbij menig onderwerp aan de orde kwam. Daar waar Roos en ik gedacht hadden om in Utrecht bij de Chinees op het station te gaan eten nodigde Gerjo ons uit voor de maaltijd en dat deden wij met groot genoegen. Liep zodanig uit dat we nog met de laatste gelegenheid terug konden van station de Maten naar Zutphen en niet naar Apeldoorn CS dus niet naar de Bilt maar naar Wijhe; was nog korter ook. Nog even in de tuin gezeten en bijtijds naar bed.

DNA

 Wonderlijk goedje dat DNA. In mijn studententijd heb ik bij een practicum biochemie DNA moeten isoleren uit een bacteriekweek, zal wel E. Coli zijn geweest, de laboratoriumbacterie bij uitstek. Ik weet nog dat je de celwand moest lyseren, oplossen met een bepaald enzym - denk ik - en direct ontstond een merkwaardig samenhangende klont slijmachtig materiaal. Ik weet het allemaal niet meer zo precies, maar het was echt een gel; een materiaal waarin water was gebonden tot een soort stevig snot. Dan met twee glazen staafjes werd dat "spul" opgedraaid als een klos garen en gedroogd; bleef bijna niets van over; een beetje poeder. Merkwaardige gewaarwording. Het heeft de wetenschappers aanvankelijk ook moeite gekost om de functie van DNA te ontrafelen en dat bleek achteraf wel een heel cruciale te zijn; alle informatie die een organisme tot een organisme doen vormen is in dat DNA vastgelegd; zonder DNA geen organisme. 
En nu na pakweg honderd jaar na de ontdekking van DNA kunnen we er van alles mee waaronder verwantschap tussen mensen vaststellen. Als sperma donor word ik daar stevig mee geconfronteerd; de eerste keer dat een "match" werd vastgesteld, met donor dochter Mariska was nogal wat! Later maakte ik op die manier met in totaal 8 donorkinderen kennis en dat alles via dat DNA, dat ook nog eens van individu verschilt en afkomstig is van de voorouders; mutaties en cross-overs in dit bijzondere molecuul maken die individuele verschillen. Slechts identieke tweelingen zijn gelijk.
Maar via de organisatie Myheritage krijg ik regelmatig bericht dat er nieuwe verwantschappen zijn gevonden:  3e tot 5e graad neef of nicht; dat is toch wel grappig. Nooit iemand met een herkenbare naam tot onlangs, de naam van mijn overgrootmoeder van moeders moeder kant (har har). En inderdaad, toen ik contact opnam bleek zij een mij bekende te zijn; een nicht van mijn moeder, een dochter van de jongste broer van mijn oma Mien, leeftijdgenote van mij. Dat deed mij nadenken; tenslotte ben ik al 74 en via mijn stamboom, het document dat aangetrouwde achterneef Karel dV heeft uitgezocht en vastgelegd beschik ik over een macht aan gegevens omtrent overgrootouders en betovergrootouders! Dus als iemand zich kenbaar maakt als 3e - 5e graads neef of nicht en over een stamboom beschikt moet je de overeenkomstige voorouder kunnen traceren; best leuk eigenlijk.
Zo hebben Gerti en ik ooit onze verwantschap kunnen vaststellen; onze oma's waren nichten, en Gerti beschikte over het trouwboekje van haar grootmoeders moeder zelfs geloof ik en daar vonden wij Roelof Landman en Artje Ariese, onze gezamenlijke voorouder waarvan we beiden nog het mitochondriaal DNA moesten hebben stelden we vast. Mitochondriaal vererf je louter via je moeder, voor de geïnteresseerde. maar is wat anders dan wat bij DNA verwantschapsanalyse wordt gebruikt.

De eerste hittegolf

Er wordt voor de komende week een heuse hittegolf aangekondigd; 5 dagen achtereen minimaal 25 graden en waarschijnlijk oplopend tot 30 graden. De eerste keer dat ik daarmee werd geconfronteerd was in de zomer van 1977 en wel in Griekenland. Dat jaar was ik in mei samen met Lien voor het eerst op een vliegvakantie en wel naar Griekenland. Ik vond dat vliegen toen die eerste keer reuze spannend weet ik nog en zat zenuwachtig kauwgum te kauwen, zodanig dat Lien zei dat ik niet zo ordinair moest zitten kauwen; bij iedere trilling van het vliegtuig vreesde ik dat we neer zouden storten har har.
Dat werd een heerlijke, onbezorgde vakantie; eerst een week rond de Peloponnesos met een huurauto, waarvan de accu verrot was zodat we na de eerste dagen de auto steeds door een stel Grieken moesten laten aanduwen. We hebben toen "bij toeval" Olympia en Epidauros met haar schitterende amfitheater gezien. Een tweede week naar Kos waarvan ik me de schoonheid van het onderzeese landschap heb leren kennen met duikbril en zwemvliezen. En niet te vergeten het genoegen van gebakken inktvis!
Toevalligerwijs moest ik dat jaar in de eerste twee weken van augustus al een tweede keer naar Griekenland voor een veertiendaagse cursus Immunologie op het eilandje Spetse. Daarom hield ik het weer aldaar in de gaten en zag dat er een hittegolf heerste; er werd al dagenlang een temperatuur van 30 graden gemeten. Ik zag er tegenop als een huis.
Uiteindelijk werd het een week die ik nooit zal vergeten, nu 45 jaar geleden; een week die mij wilde haren bezorgde en een andere kijk op de levensloop. Een tweede reden, naast de viering van Jokes 40e verjaardag die mijn gedachten deze week in nostalgie doen verkeren.

Bridge studeren

 Met bridgen heb ik een wonderlijke verhouding; enerzijds vind ik het een uitdaging, anderzijds vind ik het vaak ook een beetje zonde van m'n tijd omdat alle studie en inspanning geen verbetering oplevert. Ben ik niet gewend geweest in mijn leven, dat zal de reden zijn en dat wetende zet ik toch steeds weer door; het spel blijft intrigerend.
Roos had vandaag geen zin om te gaan wandelen en ik wel, dus na de koffie naar Dalfsen, een wandelpareltje op 30 minuten treinafstand van Wijhe. Ik heb daar een rondje, dat uitbreidbaar is uiteraard maar dat ook diverse bankjes kent. Het bridgestudieboek van Mollo had ik meegenomen en daar ben ik op een aantal bankjes lekker in gaan studeren; hoofdstuk 2 en 4, gaande over het tegenspelen probeer ik te begrijpen; is best heel moeilijk. En hoofdstuk 6 gaat nog weer een stuk verder. Het is echt een "Totalspiel", waarbij je rekening moet houden met wat de tegenstanders geboden hebben en dat ook vasthoudt bij je uitkomst, de belangrijke "eerste zet" van het bridgen. Het is uiterst boeiend en ik heb daarom ook best begrip voor die studenten destijds op Uilenstede die zich zo in het bridgen hebben verdiept dat zij, de studie op de tweede plaats zettend een boterham met bridgen zijn gaan verdienen. 
Stilletjes overdenk ik ook wel eens hoe het gegaan zou zijn als mijn jeugdvriend Bram en ik ons aan het bridgen hadden gezet in onze jonge jaren. In zijn familie werd al jaren gebridged; ik had van mijn grootmoeder al het kaarten, zij het klaverjassen geleerd en was best gek met kaartspelletjes. Uiteindelijk heb ik het bridgen pas in mijn studententijd opgepakt en ergens eind 70er jaren een cursus gedaan en de boekjes van Sint en Schipperhein bestudeerd; een vaste bridgepartner had ik nooit totdat Roos per se het spel in de vingers wilde krijgen en er aanzienlijk meer energie in stak. 

Een lange reis

Op het tuinterrasje

We waren gisteren na afloop van het feest in Gouda naar de flat gegaan en wilden vandaag doorreizen naar Wijhe. Een wandeling door  het bos lag voor de hand, maar ik stelde voor om via landgoed Sandwijck te gaan wandelen; het Houdringhebos ken ik zo langzamerhand wel een beetje erg goed. Altijd mooi dat oude landgoed dat door de werkgroep Sandwijck al jarenlang prachtig wordt onderhouden. Er was verder niemand behalve op de verhoging waar in vroeger tijden de koeien werden geholpen; daar zat iemand van de koelte te genieten onder het loof van de overhangende bomen. Wij liepen door over de Utrechtse weg, door park Bloeyendaal en door de stad Utrecht. Ergens op de Burg. Reigerstraat stelde Roos voor om iets te gaan gebruiken in de tuin van een klein restaurantje; was ontzettend leuk zo middenin de stad; een paar tafeltjes op een binnenplaatsje. Lekkere chocoladekoek, goede kop koffie en reuze genoeglijk zo onverwacht met z'n tweetjes; gezellig. Vervolgens liepen we door naar Utrecht CS. Daar namen we de eerste trein richting Wijhe, de Intercity naar Deventer; hadden we achteraf beter niet kunnen doen want naar later bleek was er een aanrijding geschied tussen Apeldoorn en Deventer en moesten we in Apeldoorn overstappen in het kleine Arriva stoptreintje naar Zutphen. Tot mijn grote verbazing paste er een enorm aantal reizigers in dit treintje en kon Roos zelfs zitten omdat een jongere haar de zitplaats aanbood. Uiteindelijk waren we nog redelijk op tijd in Wijhe.
Wèl had ik nog even gekeken op de menulijst van het Chinees restaurant op station Utrecht CS en daardoor besloten dat we binnenkort maar eens daar een rijsttafeltje of iets dergelijks moesten gaan doen!

Groot feest

 

Jokes vrienden zingen haar toe

Dit was toch wel een groot feest; mijn oudste werd 40 jaar geleden geboren en had Roos en mij gevraagd om dat mede te vieren. Het wordt een feest met een workshop en met sketches; nou dat beloofde wat. 
Deze hele maand al, vanaf 1 augustus, met de verjaardag van Anneke speelt het verleden een sterke rol in mijn gedachten. 40 jaar is dan zo'n kroonjaar. Joke's geboorte verliep bepaald niet vlekkeloos; uiteindelijk moest zij met een keizersnede ter wereld worden geholpen in het academisch ziekenhuis van de VU. Toen Joke het had over een sketch tijdens het feest bedacht ik mij dat ik wel een speechje zou kunnen houdern over hoe zij geworden was wie zij nu uiteindelijk was; haar moeizame geboorte en het eerste moment dat zij en ik samen waren en ik tegen mijn dochtertje in haar couveuse zei dat het nu allemaal ellende leek maar dat we vast veel pret zouden hebben in de toekomst en dat was ook zo.
Haar tweede jaar dat in het voorjaar de zon scheen en zij tegen de zonnestralen zei en met handgebaartjes zei: "kom maar", ze was toen al onder de indruk van de schoonheid van de natuur en dat zou zo blijven. Dat ze naar de tekenfilm "Dombo" keek en zo'n medelijden had met het olifantje toen zijn moeder werd afgevoerd: "komt wel goed hoor", zei ik en gelukkig vertrouwde ze me. Dat we, geïnspireerd door die film ook samen in de regen, al zingend een tent hebben opgezet in de tuin. Ach en nog meer verhalen uit de oude doos die ik natuurlijk tot vervelens toe heb gedebiteerd; ik hoorde haar al zeggen of denken: "dat is de honderdste keer pap", maar voor mij waren het toch wel de hoogtepunten in mijn vaderschap.
Het zou niet gebeuren, ik kwam in gesprek met een aantal van haar oude minnaars, die ook waren uitgenodigd en vrienden van haar, de broer Bas van Pieter en met de vader van Pieter en zijn vrouw. Leuk! Anneke verwaardigde zich zelfs om wat woorden met me te wisselen over haar wandeltocht over het Pieterpad.
Uiteindelijk ook een ontzettend leuke sketch van een stel van haar vrienden in het geïmproviseerde theatertje in de schuur; was ontzettend leuk en voor Roos en mij ook een mooi moment om te vertrekken; was een hele middag geworden uiteindelijk met veel en lekker eten en mooi weer in de tuin.

Begin augustus

 

Feest op Spetse 1977

De eerste twee weken van augustus zijn voor mij altijd een tijd van contemplatie, gevoed door nostalgie; dit jaar, 2022 wel in het bijzonder omdat het daarbij zelfs een aantal lustra bevat. Het mag dan ook nauwelijks toeval zijn dat ik nog een gaatje had in deze blog binnen dit tijdsbestek op 5 augustus, de geboortedag van grootmoeder Sientje die op 5 augustus 1897 werd geboren, hoe kan het anders, 125 jaar geleden, een bijzonder lustrum dus, hetgeen ik constateerde toen ik het uitgebreide overzicht van mijn voorouders bekeek om haar juiste geboortedag vast te stellen; ik dacht dat zij jarig was op 4 augustus en haar geboortejaar wist ik echt niet.
Mijn eerste stappen op het pad van de liefde begonnen op 1 augustus 1964 toen ik verkering kreeg met Lien; ook mijn eerste baan bij de VU kreeg ik begin augustus in 1972 nu dus 50 jaar geleden, vijf jaar later had ik dat onvergetelijke veertiendaags immunologie congres in Griekenland, op het eilandje Spetse vlakbij Hydra. Daar heb ik een bijzondere herinnering aan, zichtbaar op deze 45 jaar oude zwart wit foto, genomen door een plaatselijke fotograaf tijdens het gezamenlijk feestje aldaar. Heb daar een wat al te hartelijke vriendschap onderhouden met Christine, die ik ook later nog heb ontmoet; denk daar nog met veel warmte aan terug en nostalgisch als ik ben heb ik dat witte overhemd van die avond ook tot heden zorgvuldig bewaard; draag het nu pas weer intensief om te verslijten wellicht.
Maar de herinneringen gaan verder vooral die eerste augustus dat ik bij Anneke introk, op haar verjaardag nota bene in 1979, naar Bilthoven verhuisde in 1980 en naar de Bilt waar ik in 2017 voor het eerst in mijn leven op mezelf ging wonen, in de flat waar ik dit bloggie nu zit te schrijven. Joke die 40 jaar geleden werd geboren. Dat alles schiet deze veertien dagen sterk door mij heen. Oma Sientje 125 jaar geleden en vader Henk 100 jaar geleden en ik over ?? jaar. Zo gaat het; de ouden zeiden het al; de generaties zijn als de bladeren aan de bomen, ze gaan en worden vervangen door de nieuwe. Zal dat ook in de eerste weken van een augustus worden? en welk jaar dan?

Nicolaas Witsen

 Zijn naam kende ik slechts van de kade die naar deze voormalig burgemeester van Amsterdam is genoemd. Daarnaast was hij in de 18e eeuw tevens een van de bewindhebbers van de VOC. In een brief die deze hoogwaardigheidsbekleder schreef aan een collega las ik dat hij kritisch kijkt naar het ontbreken van wetenschappelijke interesse binnen zijn kring; informatie die hij van verre - het koloniaal gebied van de Nederlanden - tot zich krijgt via lieden uit het veld belandt steeds in de onderste laden van de administratie van de VOC.
Ik heb daar over wat zitten peinzen zeker nadat Andrea Wulf mij zo treffend attent had gemaakt op de niet aflatende wetenschappelijke interesse van de broeders Humboldt, Goethe en anderen die zich lieten voeden met wetenschappelijke waarnemingen vanuit alle hoeken van de wereld met briefwisselingen; de VOC liet haar informatie in de onderste lade.
Ik vroeg mij dan ook af of dat waar was en inderdaad heb ik nooit een standaardwerk in handen gehad over bijvoorbeeld de levenswijze van de Khoi San, de oorspronkelijke bevolking van Zuid Afrika, destijds energiek door van Riebeeck et al veroverd en tot de groentetuin gemaakt voor de VOC schepen die onderweg waren naar de Oost. Het boek "Stemmen uit zee", geschreven door een Zuid Afrikaan was het eerste dat ik hierover las; het Rijksmuseum heeft ook een tentoonstelling aan deze tijd gewijd. Maar van NLse auteurs ken ik geen overzichtsboek hieromtrent, geheel in lijn met wat Nicolaas destijds al schreef. 

Geen wolkje aan de lucht

 Hier een ouderwetse uitdrukking voor een situatie waarin zich geen problemen voordoen. Zojuist keek ik uit het slaapkamerraam, gewoon zomaar, niet omdat ik iets bijzonders verwachtte maar omdat het zonnetje zo mooi scheen en ik dankzij een zorgvuldig hitte resistentie regime de temperatuur in de flat redelijk in de hand kon houden zonder air conditioning of andere energie slurpende zaken; het is om half twee 's-middags "slechts" 26 graden Celsius in de bovenste lade van mijn dressoir waar ik de precisie thermometer uit de nalatenschap van Roos' vader bewaar, de temperatuur die ik definieer als kamertemperatuur. "Geen wolkje aan de lucht zover".
De ochtend heb ik voor een belangrijk deel doorgebracht met kijken naar de uitzending van "Zomergasten", programma van de door mij gesponsorde omroepvereniging - hoe kan het anders - de VPRO. Deze bijzondere uitzending was ons geadviseerd door een 89-jarige vriend van ons en hij had gelijk! Sandra Phlippen, econoom bij ABN-Amro was de gast; een combinatie van economie en sociologie was haar intellectuele bagage en dat leidde tot een bijzonder genuanceerde kijk op economische mechanismen als kapitalisme en het met elkaar omgaan binnen de samenleving, regeringsvorm en de energietransitie. Helaas zag ook Sandra in dat het uitblijven van een drastische ommekeer in de CO2 uitstoot een niet meer te keren klimaatcatastrofe zou veroorzaken; kortom nu of nooit. Helaas heb ik het gevoel dat deze catastrofe heden in alle hevigheid aanzwelt; straks geen drinkwater meer in Zuid Europa om maar iets te noemen.
En kijkend uit mijn slaapkamerraam, inderdaad geen wolkje aan de hemel maar wel een enorm aantal condens strepen van straalvliegtuigen; meer dan ik ooit heb waargenomen; ik zie het klimaat scenario uiterst somber in.    

Woestijnwandeling

 Op sommige dingen ben ik heel zuinig, zoals op mijn kortmouwige witte overhemd; heb het al meer dan 45 jaar en vanwege de goede kwaliteit van destijds - nog uit de 70er jaren - kan ik het nog steeds dragen. Maar ja, net als mijn zoon Peter ben ik nogal een sloddervos met mijn kleding; vooral het vrijhouden van vlekken is niet mijn forte, vandaar dat ik het alleen in uitzonderingsgevallen aantrek en dat is de laatste dagen het geval. Ik las een advies om in deze warme dagen enig gerief te ontlenen aan witte kleding; die stralen de warmte weer terug voor zover mogelijk. En toen moest ik direct aan dat witte overhemd denken en trok dat aan tijdens een wandeling hier in de buurt, zonder rugzak; met rugzak wil ik dat mooie witte overhemd gewoon niet dragen; wordt het vast vies. 
Verder met een petje op is het wel te hebben als je dat maar af en toe een beetje nat kunt maken en dat kan hier achter in het bos bij een plek waar ons waterleidingbedrijf een gracht vult om het grondwater voor de bomen enige watervoorziening te geven; schoon water en lekker koel. Zo heb ik een wandeling gemaakt die elke drie kwartier even langs deze drenkplek gaat om af te koelen. Zonder dat is het 's-middags gewoon geen doen meer om te gaan wandelen. Het is een hele kunst om een leefbare leefomgeving te creëren; 's-nachts de flat afkoelen, 's-morgens vroeg op het balkon lekker in de koele ochtendlucht ontbijten en wandelen met de drenkplek. En tussendoor met de fiets en de trein een boodschap o.i.d. doen.
In vroeger jaren gingen Roos en ik expres op de warmste dag van het jaar de wandeling over het Hulshorsterzand doen; we noemden dat onze woestijnwandeling; dat laten we het laatste decennium met die klimaatverandering en grote hitte wel uit ons hoofd.

Bramen alom

 

Verdord en toch vruchten

Hier in het bos hangen de bramen er redelijk goed bij. Ik neem mijn petje af voor deze struiken; het is gortdroog en desondanks hebben ze hun stengels en bladeren uitgeperst om bramen met sap te produceren. Niet iedere struik heeft dat gered, maar het verbaasde me werkelijk dat er zo veel eetbare bramen aan de verdroogde struiken hangen.
Bramen zijn goed in staat om zich ongeslachtelijk, vegetatief te vermeerderen; hun uitgebreide wortelstelsel staat daar gerant voor. Desondanks blijft die evolutie-gedreven geslachtelijke voortplanting buitengewoon manifest. Als boven vermeld zet de struik alles op alles om de vruchten, de bramen waarin de kans op evolutionair succes zich manifesteert te produceren; het lijkt wel het enige waar ze de hele periode van voorjaar en vroege zomer mee bezig zijn.
Het zelfde natuurlijk de dieren; let maar eens op de vogels die vanaf het voorjaar niets anders doen dan zich voortplanten en voedsel aanslepen voor hun nakomelingen. Die levensprocessen zijn een ongelooflijk sterke drive van het leven.