Hoezo dissonant?

Still uit de film Amadeus

Sinds ik het boek van Maarten 't Hart ter hand heb genomen ben ik intensiever gaan luisteren naar de muziek van Mozart: een revelatie; onbegrijpelijk dat ik deze virtuoos niet eerder intensief heb beluisterd?! En dat terwijl ik de muziek in de film "Amadeus" fantastisch vond; om zijn Requiem te kunnen zingen ben ik zelfs lid geworden van het Zeister koor; imposant en weergaloos. Ik herinner me nog zo de uitvoering bij de begravenis  van prins Claus, uitgezonden op TV en zichtbaar op een enorm scherm in de hal van het kantoor van de KNMG in Utrecht. Het vijfde vioolconcert (kv 219) heb ik ooit een keer gehoord in 1980 in München en daarna nooit meer vergeten; laatst uitgezocht met youtube om welk opus het eigenlijk ging want ik heb dit concert nadien slechts twee keer op de radio gehoord (ik luister zelden naar de radio) en had geen idee welk nummer het was.
Maar vooral zijn liederen hebben diepe indruk op me gemaakt; "Abendempfindung" heb ik veel met Roos gedaan (nu ik voor de blog deze fantastische uitvoering van Arleen Auger hoor, springen de tranen letterlijk in m'n ogen, zo indringend is dit lied; heb gewoon een brok in m'n keel), "das Veilchen" en nog enkele andere eveneens. Was ik Schubert gewend en een slordige pianist daar merkte ik bij Mozart, ook al speelde ik zo'n lied al meerdere jaren, telkens een verrassend nootje tussendoor, een noot die ik altijd verkeerd had gespeeld, op "de automaat", zoals kan bij Schubert, maar dat zoveel meer kleur in de muziek legt. Dan sprong mijn hart eigenlijk van bewondering op.
Een vergelijkbaar gevoel kende ik bij de pianobegeleiding van verschillende cantates van Johann Sebastian Bach, de door Maarten en mij als absoluut grootste beschouwde componist. Bij Bach paste de kleur van de muziek altijd zo fantastisch bij de tekst. Dan was ik de begeleiding aan het instuderen (was meestal erg gecompliceerd en muzikaal lastig) en bij iets verrassends vroeg ik mij af welk gevoel erin vertolkt werd en keek ik naar de bijbehorende tekst; dan werd ik stil van bewondering.
Maar nu heb ik het over Mozart. Ik heb er veel spijt van dat ik zo weinig van zijn muziek ken en probeer dit nu met het boek van Maarten in de hand enigszins te compenseren. Ergens noemt hij een quartet in zijn boek: zijn vrouw Hanneke kon dat zo zuiver voorzingen dat hij opslag verliefd op haar was en er inmiddels al meer dan 40 jaar mee gehuwd is. De vertolking van dit quartet, kv 387 door het Hagen quartet op youtube beschikbaar en uitgevoerd in het Mozarteum beluisterend kon ik mezelf wel voor de kop slaan; net zo schitterend, misschien wel genialer dan de quartetten van Schubert en Haydn. In het youtube rijtje stond ook het Dissonanz quartet; daar had ik het wel vaker over gehad met Roos, maar nooit beluisterd. Dat heb ik nu goed gemaakt. Alleen het begin is dissonant en misschien verderop nog enkele maten, maar van weergaloze kleur. Als je dat vergelijkt met die krankzinnige muziek van sommige hedendaagse componisten dan kun je dit quartet vooral verrassend noemen en valt de connotatie van "vals", die bij dissonant hoort feitelijk weg. Virtuoos en een grappige gedachte dat de toehoorders bij de premiëre het werk niet konden waarderen; het moet even wennen zijn geweest denk ik.
Het komt waarschijnlijk omdat ik zo weinig van hem op de piano heb gespeeld dat ik zo weinig van dit veel te vroeg gesmoorde supertalent heb beluisterd. Beter laat dan nooit; met die fantastische moderne techniek is alles voorhanden terwijl je gewoon je ontbijtje zit te nuttigen in bed. De Wifi extender, koptelefoon en Youtube brengen alles onder bereik en ook nog in verschillende uitvoeringen.
Foto is van deze site afkomstig.