Reinbert de Leeuw in "Zomergasten"

Reinbert de Leeuw in Zomergasten

Huib maakte mij er afgelopen woensdag op attent dat er een heel interessante aflevering van Zomergasten (natuurlijk) van de VPRO was geweest; Reinbert de Leeuw, exponent van het NLse muziek establishment had de gelegenheid gehad om 3 uur lang over muziek en alles wat daaromheen leeft te vertellen. Degenen die mij kennen weten dat ik geen TV heb en het zelfs niet meer op kan brengen om ernaar te kijken, maar zo'n drie uur durend interessant praatprogramma, gepresenteerd door zo'n interessante vent als Reinbert de Leeuw, daar ga ik graag voor zitten.
Dus op mijn kleine groom-PC-beeldschermpje, met mijn uitstekende Logitech koptelefoon heb ik van deze aflevering geluisterd via "Uitzending gemist"; de techniek van internet vind ik geweldig!
Onder leiding van een modern kaalgeschoren, bruinhoofdige, mij uiteraard volstrekt onbekende presentator, die spreker kordaat bij de les moest houden, verhaalde Reinbert, struikelend over de superlatieven over Igor Stravinsky, le Sacre du printemps (prachtig ballet trouwens!); daarmee zette hij wel de toon want zijn voorkeur voor (vaak ultra-) moderne, voor niet-kenners volstrekt onverteerbare muziek stak hij niet onder stoelen of banken. Het schandaal dat deze muziek veroorzaakte bij de eerste opvoering in Parijs waarbij het publiek elkaar met wandelstokken te lijf ging; het deed hem zichtbaar plezier. Schönberg passeerde met zijn muziek, maar gelardeerd met inhoudelijke informatie over het einde van de harmonie; Brahms die Wagner een brief schreef met een waarschuwing dat hij de harmonie stuk maakte; fantastisch om hierover te vernemen. Wenen aan het begin van de 20e eeuw, broeinest van vernieuwing op allerlei terrein; Schönberg met de Verklärte Nacht, de Gurrelieder; strijkkwartet nr 2, opus 10 liet hij horen en zien, merkwaardige muziek waar ik nog eens intensief naar ga luisteren.
Een stomme film als presentatie van een ballet van Yiri Kilian, "Car men" genaamd, verrassend harmonisch en vooral geestig.
Tot slot een droevige déconfiture van Louis Andriessen of van het concertgebouworkest, het is maar hoe je het bekijkt. Een in mijn oren en duidelijk ook in de oren van een aantal concertleden en zo te zien ook van de dirigent, krankjorem klinkend klankenspel werd opgevoerd in aanwezigheid van de componist zelf. Vriend en collega Reinbert had er geen goed woord voor over dat een orkest niet de volle concentratie opbracht voor de muziek ook al was het niet ieders smaak. Die weinig professionele houding kan ik eerlijk gezegd ook niet begrijpen.
Maar tot slot, de apotheose werd het mooiste wat op muziekgebied was geschreven aldus Reinbert ten gehore gebracht en dat was "Erbarme Dich", uit de Mattheus Passion van Johann Sebastian Bach. Reinbert kon zijn handen niet stil houden en ik dacht zelfs een traan te zien op zijn door het vele roken diep doorgroefde wangen. Zijn bewondering voor Bach doorbrak alle grenzen van de superlatieven voor de moderne muziek; met zichtbare instemming noemde hij de naam van een componist die een "Bach Passion" had geschreven.
Intussen ben ik Reinbert dankbaar dat hij mij heeft geholpen om mijn grenzen voor de moderne muziek verder op te rekken. In de 80-er jaren heeft vriend Dick mijn smaak met enkele decennia opgerekt; waren het Chopin en Beethoven en een beetje Bach in die tijd, daar werd het van Schütz tot Debussy opgerekt. Schönberg moet zich nog een plaats veroveren in mijn smaak, maar daar ga ik aan werken dankzij Reinbert de Leeuw.
Dank VPRO (ben ik lid van, zonder gids terwijl ik helemaal nooit TV kijk en ook nooit naar de radio luister; dit vanwege het soort inhoudelijke produkties als Zomergasten). En dank moderne techniek waarmee je vanuit je huiskamer "on demand" niet alleen de uitzending voor je neus kunt toveren maar ook al die muziek direct onder handbereik hebt via Youtube.