Redmond O'Hanlon

 

  

In de buurtbibliotheek vond ik een behoorlijk verfomfaaid boekje met de titel: "Naar het hart van Borneo", van de schrijver Redmond O'Hanlon, een leeftijdgenoot van mij die aldus dit boek in de jaren 80, dus pakweg 40 jaar geleden een reis heeft gemaakt - zij het met een motor aangedreven boot - door een gebied dat je rustig mag beschrijven als gelijkend op de gebieden in Zuid Amerika waar 150 jaar eerder de grote Alexander von Humboldt doorheen reisde en grondig onderzocht. Dat onderzoek was niet bepaald iets waar Redmond zich intensief mee bezig hield; meer met overleven in een buitengewoon bedreigend - althans in de ogen van mij, veilig levende Hollander - milieu waar woeste stroomversnellingen, insecten en wilde dieren het leven niet echt veraangenamen.
Een avonturenroman zoals Redmond deze expeditie door de binnenlanden van Borneo beschrijft; Borneo, ooit in "bezit genomen" door de Hollanders; een tot voor kort onbetreden tropische jungle wat ik zo lees in dit boek. Overigens is die zelfde O'Hanlon inmiddels neergestreken in een heel wat rustiger omgeving, Koekange in het Drentheniers paradijs, aldus een artikel dat ik op Internet las in Het Parool. Hij is dus niet opgevroten of om het leven gekomen bij al zijn avontuurlijke reizen, maar vegeteert rustig in Neerlands uithoek.
In zijn ongehoord boeiend boek beschrijft hij de tropische natuur met haar vogels en andere dierlijke bewoners; helaas vindt hij geen spoor van de Borneose Rhino waarnaar deze expeditie feitelijk op zoek was; slechts de laatste zinnen van het boek beschrijven hoe een hoog bejaarde inlandse jager een aantal van deze dieren met zijn speer heeft gedood; de apotheose van het boek feitelijk. 
Voor mij was vooral leerzaam hoe gevaarlijk het leven van de oorspronkelijke mens was. Gevoed door de informatie uit het boek van Jared Diamond "De wereld van gisteren", waarin het leven van de oorspronkelijk levende mens in Nieuw Guinea wordt beschreven en het boek van dr Paul Julien over de pygmeeën geeft O'Hanlon aan dat in de tachtiger jaren van de vorige eeuw op Borneo het leven in de jungle geen lolletje is in onze ogen. Hij beschrijft een gemeenschap, waarin overigens vrolijkheid en feesten een belangrijk gebeuren zijn dat veel volwassenen sterven door de plaatselijke omstandigheden en dat er daarom volstrekt gangbare regels zijn voor opvang van wezen; de kinderen worden opgenomen door de resterende volwassen bevolking. Hij was verbaasd over het aantal jongeren in de desbetreffende gemeenschap en hoorde van deze gang van zaken. Dat is een van de belangrijkste dingen die ik uit dit boek heb onthouden. Maar het is vooral ook bijzonder lezenswaardig omdat de avonturen tijdens de hele reis zo levendig beschreven zijn. Kortom, een aanrader!