Polyergus in "Fuscaland";

Inheems Afrikaans gezin met vee

Uit enkele van de voorgaande blogs moge duidelijk zijn dat het boek "Red Strangers" een grote indruk op me heeft gemaakt. Het boek speelt in wat tegenwoordig Kenya is en de bevolking betreft hier de stam van de Kikuyu's. Afrika, een destijds, zo rond de eeuwwisseling van de 19e naar de 20e eeuw "biologisch" functionerend continent, waarmee ik bedoel, in evenwicht met de natuur. Strijd om het bestaan van individu en vooral de soort maken daar het hoofdonderdeel van uit. "Primitieve" stammen die op leven en dood met elkaar strijden om bezit van territorium en vee; natuurrampen als droogte en sprinkhanen; ziekten bij mens of vee. Maar geen ongebreidelde groei; een ecosysteem inclusief de diverse mensenrassen en -stammen.

En toen kwam langzaam maar zeker de Europeaan opzetten; uiteindelijk grote rampspoed voor het systeem.

Inheems Afrikaanse vrouw

Het proces van verval deed mij zo denken aan de mierenwereld. Formica fusca is een grote sterke soort die zich merkwaardig makkelijk door slavenhoudende mieren laat beroven. Ik heb dat ook wel eens gezien; ze lopen dan in grote getale paniekerig rond, terwijl de formica sanguinea rustig poppen rooft uit het nest.
Heel anders doet Polyergus de klus; deze soort is voorzien van vlijmscherpe kaken waarmee de beroofde soort te lijf kan worden gegaan; werksters of koningin van de overvallen soort worden gedood en voor het echte werk als voedselverzamelen en het nest bijhouden worden slaven ingezet.

Zo hadden de Europeanen geweren waartegen de met speren bewapende Afrikanen natuurlijk niet bestand waren. En daarmee verdween hun eigen cultuur binnen twee generaties. Overigens was die cultuur bepaald niet onberispelijk zoals Rousseau wel suggereerde met zijn "edele wilde". Ik aarzelde om het boek verder te lezen toen de aldaar destijds volstrekt gangbare vrouwenbesnijdenis aan de orde kwam; een krankzinnige mutilatie die mijns inziens slechts past binnen een rite van onwaarschijnlijk sadisme. Dat deze gewoonte door de blanken onder dwang is bestreden en uiteindelijk grotendeels is verdwenen is een positieve bijwerking van de verder zo drastische cultuurverdwijning.

Het is overigens geen wonder dat dit continent nog steeds zo worstelt met haar manier van leven.

De foto's heb ik gemaakt tijdens de fantastische tentoonstelling van het werk van Salgado in Rotterdam.