Scepsis over wetenschap

Sir Isaac Newton

Nog zo'n ouwe krant die op m'n "salontafel" lag te wachten totdat ik er een Bloggie mee zou voeden. Het gaat om de Volkskrant van dinsdag 5 juni j.l. waarvan ik een stuk in de trein vond. Een artikel van de hand van Stef Aupers, cultuursocioloog (wat is dat nou weer?) die behartenswaardige dingen schrijft over de beleving van wetenschap door Jan Publiek. "Wetenschap is ook maar een mening", is het gevoel dat bij veel mensen kennelijk overheerst. Daarover ben ik nogal verbaasd maar al lezend heb ik zowel begrip voor de mening van "Jan Publiek" als voor mijn eigen verbazing over de genoemde uitspraak. Ergens stuit ik op het begrip "wat is wetenschap?". En dan komt in mij de arrogante Bèta naar boven die alles wat geen natuurwetenschappen betreft niet echt als wetenschap kan kenmerken.
Het gaat mij te ver om de wetten van Newton, die uiteindelijk door Einstein met zijn relativiteitstheorie enigszins werd onttroond, te beschouwen als "maar een mening", ook al bleek zijn theorie niet geheel de juiste te zijn. Dat zelfde geldt wat mij betreft voor de evolutietheorie die, zeker door niet-wetenschappelijke, door de Bijbel geïnspireerde "gelovigen" (what's in the name) ook maar als een mening wordt neergezet. Het werk van Darwin, voortgezet in onze tijd door lieden als Stephen Jay Gould en Richard Dawkins en anderen spreekt toch voor zich!

Albert Einstein

De laatste tijd hoor je vooral uit de hoek van de gamma-wetenschappen van wetenschapsfraude; dat heeft de mening omtrent het betrouwbaarheidsgehalte van "de wetenschap" ook erg veel schade toegebracht. Dankjewel Diederik Stapel et al.
Maar eigenlijk denk ik dat het vooral weer die vermaledijde media zijn die graag verschillen van opvattingen tussen wetenschappers uitvergroten, het publiek in verwarring achterlatend. Een wetenschappelijke discussie is niet gebaseerd op verschillende meningen maar op verschillende interpretaties van harde gegevens, mogelijk zelfs verschillende hypotheses. Door de discussie worden wetenschappers gescherpt in hun meningen. Het verschil met de politiek waar het gaat om overtuigen zal niet voor eenieder even helder zijn en daar zit hem nu juist de kneep. In de wetenschap gaat het niet om de meerderheid, maar om de niet te falsifiëren "waarheid".
Trouwens heel grappig, Marten Toonder heeft ooit een verhaal uitgebracht waarin het juist wel de meerderheid was die besloot wat de uitkomst van een wetenschappelijk probleem was. Hij was een merkwaardige ziener die Toonder.