Heulen met Hitler

Achteraf is iedereen wijs. Wanneer men zich had gerealiseerd dat Adolf Hitler zich in een ongebreideld veroveringsavontuur had willen gaan storten in plaats van zich te manifesteren als een redelijk staatsman, dan had de apeasement beweging, die later zo zwaar in diskrediet is geraakt nooit zo veel aanhangers gekend. Over de grootste aanhanger, Lord Londonderry gaat dit boek. Een ijdele man, met veel buitenlandse, met name Duitse connecties die tot het einde toe heeft geprobeerd om tot een vergelijk met Duitsland te komen in de jaren dertig in de aanloop van WO II.
Het boek van Ian Kershaw "Heulen met Hitler" geeft een genuanceerd beeld van de aanloop van de oorlog en wat er allemaal speelde in het vooroorlogse Engeland; Kershaw is dan ook een gerenommeerd kenner van WO II en heeft een biografie over Hitler gepubliceerd. De figuur Londonderry wordt gedétailleerd beschreven met al zijn inspanningen voor vrede en vooral ook zijn sociale context en daar heb ik me eerlijk gezegd het meest over verbaasd.
De puissante rijkdom van deze aristocraat, louter via erfrecht verkregen is niet voor te stellen; het deed mij eerlijk gezegd denken aan de rijkdom van de Romeinse keizers. Het werd me ook duidelijk dat die rijkdom voor de hele aristocratie in Engeland normaal was; het verschil tussen arm en rijk was enorm, net als in Frankrijk en Rusland voor de respectievelijke revoluties. Dat in Albion nooit een revolutie is uitgebroken zoals in Frankrijk heeft me eerlijk gezegd het meest verbaasd, maar daar is mijn Hollandse afkomst ongetwijfeld debet aan. Het was ook niet voor niets dat de Engelse regering, die voor een groot deel bestond uit lieden van de aristocratische klasse doodsbang was voor het communisme; men was daar aanvankelijk aanzienlijk meer bevreesd voor dan voor het fascisme.
Ik heb wel eens eerder geconstateerd dat die angst ook tijdens de Spaanse burgeroorlog heeft veroorzaakt dat de democratisch gekozen republikeinse regering door de west-europese regeringen in de steek werd gelaten. Een weinig verheffend schouwspel was het gevolg. En daar heeft Hitler vervolgens ook nog eens kunnen oefenen; denk maar eens aan het bombardement van Guernica.
Door de enorme gedétailleerdheid krijg je een goed inzicht in hoe zo'n belangrijk politiek proces haar beslag krijgt en hoe politici en andere betrokkenen met al hun menselijke eigenschappen daarin hun rol spelen. Een aanradertje!