24 september 2011

Muziek als evolutionair verschijnsel


Door sommigen wordt het muzikaal vermogen van de menselijke soort beschouwd als een evolutionair bijproduct, ontstaan zonder een positieve "drive". Of we zonder muziek zouden kunnen is maar de vraag; gezien het luistergedrag van onze jongeren waag ik dat ook sterk te betwijfelen; de microfoontjes in de oren zijn toch een zeer algemeen verschijnsel. Een leven zonder muziek kan ik me ook niet goed voorstellen. In gesprekken neemt muziek ook vaak een vrij prominente plaats in, maar dat zal niet voor iedereen gelden.
Ik verbeeld mij toch dat de kwalitatieve top van de muziek uit west Europa komt. Met name uit Duitstalige landen en in mindere mate Engeland en niet te vergeten natuurlijk Frankrijk. Bach, Beethoven, Mozart, als de absolute top en dan een brede subtop met Mahler, Chopin etc. en niet te vergeten ook de Beatles.
De bakermat van onze soort was Afrika; de oorspronkelijke Afrikaanse muziek is qua ritmiek mijns inziens ongeëvenaard, daar kan zelfs Bach niet tegenop. Het gevoel voor ritme lijkt de Afrikanen ook wel sterk aangeboren; wanneer je een groep Afrikanen ziet demonstreren of samen oplopen dan doen ze dat steevast in een gezamenlijk, natuurlijk ritme.
Ooit hoorde ik het lied dat bij een Afrikaanse oorlogsdans hoorde. Met veel geduld en moeite was het door een Westerse componist in een partituur omgezet. Allerlei syncopes en onregelmatige maatwisselingen; het was fascinerend om naar een uitvoering door een Europees koor nota bene, te luisteren. Het gevoel bekroop mij hoe het geweest zou zijn indien JS Bach deze muziek gehoord zou hebben. Het zou hem zonder twijfel sterk beïnvloed hebben.
Muziek werd vanouds gebruikt bij het gezamenlijk doen van dingen; denk maar aan oogstliederen. In mijn twintiger jaren heb ik deelgenomen aan een metselcursus; op zaterdagmorgen met zo'n 20 mannen. We gingen lekker aan de gang en aldra klonk het gefluit; als vanzelf ging iedereen aan het fluiten. Ik heb ook wel eens vernomen dat je in de pré radio- en TV tijd op de maandagochtenden het zingen van de huisvrouwen kon horen. Aan de gang gaan en zingen horen gewoon bij elkaar. Co-evolutie heet dat geloof ik.

Geen opmerkingen: