05 november 2018

Herennius' oordeel

Hier sta ik in Wenen naast een beeltenis van de door
mij zo bewonderde Titus Livius

Ongetwijfeld heb ik al meerdere keren in deze Blog over mijn entree naar "de klassieken" geschreven; hoe ik ooit besloot om HBS-B te gaan doen; hoe ik eigenlijk altijd het gevoel had dat ik iets had gemist; hoe ik in 2003 - wat aan de late kant - uiteindelijk begon te lezen, met als eerste Machiavelli's Discorsi, een zeer uitgebreid traktaat met politieke conclusies over zijn eigen tijd, gebaseerd op de eerste decade van Livius werk:  Ab urbe condita, over het begin van de stad. Tot mijn schande moet ik erkennen dat ik al op mijn 47e verjaardag het pareltje uit de klassieke literatuur als cadeau kreeg van Roos, in 1995 dus, 8 jaar eerder dan 2003. Had het gewoon ongelezen laten liggen?! en ben ik nu dol op; lees het vrijwel ieder jaar een keer.
De drie delen met het resterend werk van de grote historicus Titus Livius lagen gewoon bij ons in Bilthoven in de bibliotheek; in uitstekende vertaling. Die drie enorme pillen heb ik met veel plezier gelezen en later nog eens gelezen. Het derde boek "Vrijheid voor de Grieken" genoemd was in de boekhandel beschikbaar en heb ik gekocht. Ik raakte vooral verknocht aan het eerste boek: "Zonen van Mars", met de allereerste jaren van de fameuze stad Rome; de Sabijnse maagdenroof, Remus en Romulus en daarna al die oorlogen met naburige volken; maar ook de onderlinge twisten van patriciƫrs en plebejers; samenzweringen, gifmoorden, verraad.
Maar vooral ook veel wijze beslissingen, individuele moed, kortom een keur aan intermenselijke interacties die al dan niet tot wijze beslissingen leidden en dat op boeiende wijze verteld en voortreffelijk vertaald.
Toen ik "Zonen van Mars" ook wilde aanschaffen bleek het te zijn uitverkocht; de uitgever kon me ook niet helpen en het zou ook niet herdrukt worden was de verwachting. In de bibliotheek Bilthoven was het ook niet meer beschikbaar; werd kennelijk nooit uitgeleend behalve aan mij dan. Als ik het goed heb onthouden dan was er een oplage van slechts duizend exemplaren gedrukt; zoveel belangstelling is er niet voor deze klassieke wijsheden. Vergelijk dat eens met "50 tinten grijs"?!
Uiteindelijk slaagde ik erin om voor veel geld de hele serie van drie boeken bij "Boekwinkeltjes.nl" aan te schaffen. Daarna heb ik het eerste boek weer gelezen en nu met m'n macula-degeneratieve ogen lees ik het misschien wel voor de laatste keer. En zo kwam ik vanmorgen, al lezend in bed de bijzondere beslissing bij de Caudijnse passen weer eens tegen. De Romeinen waren met een gigantisch leger in een hinderlaag gelokt en zaten feitelijk opgesloten in een ravijn. De Samnitische hoofdman wist niet goed wat hij met deze overwinning aanmoest en vroeg zijn bejaarde vader, Herennius Pontius om raad. Deze adviseerde om het hele leger van de Romeinen zo snel mogelijk vrij te laten. Dat vond de bevelhebber een onwenselijk voorstel en vroeg om een alternatief; dat was nogal verrassend: tot de laatste man doden van het hele Romeinse leger. Ook dat werd als onwenselijk beschouwd en uiteindelijk werd het Romeinse leger "onder het juk door gejaagd" met elk slechts 1 kledingstuk vrij gelaten met een verdrag en gijzelaars. 
Nou dat hebben de Samnieten geweten; uiteindelijk is dit toen nog reusachtige bergvolk van de aardbodem verdwenen. Hadden ze naar Herennius geluisterd dan hadden ze een eeuwig durende vriendschap opgebouwd met de Romeinen die een dergelijke geste op waarde wisten te schatten. 
Ach, zo zijn er nog meer van die verrassende uitkomsten; het verraad van de schoolmeester bij het beleg van Falerii en nog veel meer. 
Maar het is wel moelijke kost zo'n dik boek.

Geen opmerkingen: