21 juni 2022

Stikstof; probleem?

 

Wortels van de tuinboonplant met daarop de
knolletjes met de stikstof bindende Rhizobium
bacteriën

Tja, wat een stampij heden over stikstof?! Gaat het allemaal wel over stikstof? Nee, het gaat over gebonden stikstof; onze hedendaagse atmosfeer bestaat voor een kleine 80 procent uit stikstof en dat al miljoenen jaren; niet altijd hoor; miljarden jaren geleden was de samenstelling van de aardse atmosfeer heel anders; CO2, methaan en ongetwijfeld ook stikstof, waterdamp, maar nog geen zuurstof de voor vele soorten onontbeerlijke brandstof. Het probleem dat o.a. door de intensieve landbouw wordt veroorzaakt is de gebonden stikstof. 
Stikstof is een vrij inert gas; niet zo inert als de zgn. edelgassen, Helium, Neon, Argon, Krypton en Xenon, maar het kost veel energie om ongebonden stikstof uit de atmosfeer te binden. Natuurlijk heeft de natuur dit proces onder de knie gekregen; de Rhizobium bacteriën zijn daar meester in; zij doen dat vaak met behulp van planten die voor de energie zorgen die nodig is voor het proces van de stikstofbinding; de rhizobium leeft dan in symbiose met zo'n plant; bonen zijn daar meester in, zij maken speciale kamertjes waar de rhizobium in kan "wonen" binnen het wortelstelsel van de plant. De gebonden stikstof is noodzakelijk als onderdeel van het biochemisch complex van het leven; slechts microörganismen zijn in staat om dit proces uit te voeren en vorm(d)en van oorsprong de enige bron.
Afgelopen zondag was Roos lekker bezig in de tuin en trok daarbij een laatste plant van de tuinbonen uit de grond. Zij liet mij toen zien hoe het wortelstelsel vol zat met van die wratjes, de uitstulpinkjes aan de wortels waarin de Rhizobium zijn voor plant en dier en mens heilzaam werk doet. Zo werkt de stikstofbinding, zo noodzakelijk voor levende wezens al miljoenen jaren; pas sinds de uitvinding van Haber, die samen met Bosch het Haber-Bosch proces uitdacht om chemisch stikstof te binden is daar verandering in gekomen en de kunstmest productie op gang kwam met alle gevolgen van dien. Nu, na een kleine honderd jaar zitten we met de gebakken peren.

Geen opmerkingen: