 |
| Portret van Stefan Zweig |
Eigenlijk zomaar, zonder daadwerkelijk zoeken heb ik het boek "Ongeduld" van Stefan Zweig van de bieb meegenomen; ik had nooit iets van hem gelezen en kende slechts zijn naam. Een waar juweel van schrijverskunst, van de kwaliteit van Flauberts' Madame Bovary. Natuurlijk moet je de schrijfkunst door de romantiek van de negentiende en vroeg-twintigste eeuw heen kunnen lezen. Iedere zin van het verhaal heeft inhoud, er zit veel energie in het verhaal van een jongeman die nog niets in het leven heeft meegemaakt, die als militair in het keizerlijke Oostenrijks-Hongaarse leger een bijzonder geïsoleerd bestaan leidt. Officier, cavalerist, het is om te smullen als je die vooroorlogse sfeer tot je neemt; dat vond ik ook zo schitterend bij Joseph Roth, ook zo'n fantastische schrijver uit de Oostenrijkse keizertijd.
De "ik figuur" komt in aanraking met een rijke familie en met de jongedochter des huizes die zwaar gehandicapt is en als een verlamde aan de stoel is gekluisterd. Steeds verder zakt hij, door medelijden behept en aangezet door de andere hoofdrolspelers, de vader van het meisje en de behandelend arts in het emotionele moeras. Als het meisje verliefd wordt onderneemt hij enkele vergeefse vluchtpogingen, telkens weer onderbroken door de kracht van het opgewekte medelijden. Totdat het werkelijk tot een ontknoping komt en het meisje zelfmoord pleegt. De oorspronkelijk bedachte titel van het boek luidde niet voor niets: "Mord durch Mitleid". Op een bepaald moment weet je dat het verhaal zich zo zal gaan ontknopen, precies zoals Madame Bovary uiteindelijk een greep in de arsenicumpot doet, wanneer zij merkt dat haar minnaar gevlucht is.
Het boek is, ik verval in herhaling, als een met fijn penseel gemaakt schilderij, als het landschap van Koekkoek. Niet de verhaallijn "an sich" is voor mij het genoegen van dit boek, maar vooral de sfeertekening eromheen. Maar in zijn tijd een ongelooflijk schrijver in een historisch en cultureel zo interessante tijd.
De intellectueel Zweig heeft een tragisch leven gekend, getekend door die zelfde historie. Waar hij in WO I vrijwillig bij de oorlogspers werkzaam was, verliet hij zijn vaderland in 1933 vanwege zijn Joodse afkomst. Verdreven naar Engeland en uiteindelijk naar Brazilië, waar hij in 1942 een vrijwillige dood verkoos vanwege zijn treurnis over het avondland Europa; zo'n ontwikkeling wilde hij niet langer mee hoeven te maken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten