Jansje Swart

Mijn overgrootmoeder Jansje Swart;
moeder van de moeder van mijn vader

Via een aangetrouwde achterneef, Karel de V. beschik ik over een genealogisch overzicht met een onwaarschijnlijke serie voorouders. Fabelachtig vind ik dat. Daarnaast heb ik ook een fotoarchief van al mijn overgrootouders.
Deze Blog gebruik ik toch voor van alles, van recepten tot wandeltochten en van politiek tot vakanties. Dus waarom niet die paar dingen vastgelegd die ik nog weet over mijn overgrootouders. Het is niet zo gek veel, maar waarschijnlijk ben ik de enige uit mijn familie die nog iets weet.
Zo weet ik uit het overzicht dat ik van Karel kreeg, de naam van deze overgrootmoeder. Zij is de moeder van mijn grootmoeder Sientje. Haar naam is Jansje Claas Swart, geboren op vrijdag 12-08-1864 in Oostzaan. Uit de stamboom die ik van Karel kreeg kon ik zien dat werkelijk alle voorouders uit deze lijn uit Oostzaan komen. Misschien verklaart dat ook wel waarom mijn vader zo verknocht was aan dat kleine plaatsje met haar groene huisjes. Ook ik voel me verbonden met die prachtige plek in Noord-Holland.
Van Jansje wist ik zowel de voornaam als de achternaam. Ze was een keurige huisvrouw; alles moest blinken, zodanig dat ze zelfs de gootsteen wreef met wrijfwas, een inmiddels bij iedereen in ongenade geraakt huishoudmiddel. De kinderen van mijn grootmoeder Sientje, dat waren (voor de duidelijkheid) mijn vader en zijn zus, werden zwaar voorgetrokken. De andere kleinkinderen die in Oostzaan waren geboren en opgegroeid beschouwde ze maar als boerenkinderen. Ik hoorde dat die laatst genoemden niet eens binnen mochten komen en bij de deur werden afgescheept als ze bij hun grootmoeder langs kwamen; niet erg sympathiek dus. Uit wat bij mij resteert uit de verhalen is toch vooral een wat kille vrouw die het wat hoog in het hoofd had.
Mijn moeder heeft haar kort gekend als oude, ongemakkelijke dame. Zij overleed op 5 april 1946. Haar grafzerk staat nog steeds op het kerkhof van Oostzaan; ik kom daar regelmatig.
Ik heb nog een porseleinen poesje staan dat oorspronkelijk bij haar vandaan komt. Ik heb haar natuurlijk nooit gekend maar herken familietrekken in haar gezicht; familietrekken die zich zo te zien na zoveel generaties in mijn oudste dochter nog enigszins tot uitdrukking komen, maar dat kan verbeelding zijn.
Het hier getoonde portretje ken ik al vanaf mijn prilste jaren; het stond altijd te pronken bij mijn grootmoeder. Zij sprak het woord "moeder" uit alsof het een heilige betrof. Toen mijn oma Sientje was overleden heeft mijn opa in het overbekende lijstje een foto van Sientje gedaan. De foto van overgrootmoeder kwam tot mijn verrassing weer tevoorschijn toen ik Sientje uit het lijstje verwijderde. Roos heeft het fotootje van Jansje Swart voor me gescand. Ik vond het een beetje roerend dat met die moderne techniek zo'n persoon uit het verleden weer enigszins tot leven komt.