28 december 2012

30 keer kauwen

Gisteravond in de bus, op de terugweg van onze bridgereis naar Berlijn heb ik genoeglijk zitten kouten over van alles met Hans; zijn achternaam ken ik niet eens, maar we hebben afgesproken dat we nog eens samen gaan bridgen. In die reisuren spraken we over van alles en natuurlijk over mijn stokpaardje van gezond eten. Hans had op mijn visitekaartje gezien dat ik iets had met "Lifestyle" en zo kwamen we daar over te spreken. Hans merkte op dat hij had gelezen (hij noemde een zekere Dr Rau) over het grote belang van "goed kauwen" en had zelf de ervaring dat je met intensiever kauwen van je voedsel ook sneller verzadigd bent. Ik had aanvankelijk moeite om me voor te stellen dat kauwen van zo'n groot belang kon zijn; had me dat althans nooit gerealiseerd als mogelijkheid; vond het (karakterprobleem vrees ik) eigenlijk maar onzin. Maar toen Hans vertelde dat hij er werkelijk bij ondervinding iets van had gemerkt, met name die snellere verzadiging, ging mij toch wel een licht op. Want wat gebeurt er vooral in de mond? dat is de vermenging met speeksel; en in speeksel zitten wel degelijk verteringsenzymen, met name amylase, het enzym dat direct in de mond al begint met het zetmeel in het voedsel af te breken tot kleinere eenheden die snel opgenomen kunnen worden in maag en dunne darm; langzaam afbreekbare suikers zijn en dus rustig aan verder afgebroken worden; het proces dat tot verzadiging leidt.
Heel toevallig had ik de afgelopen week een persoonlijke ervaring gehad met kauwen. Sinds enkele weken bak ik mijn brood van puur volkorenmeel; maakte ik het voorheen steeds van een mengsel van volkorenmeel en bloem, daar liet ik (sinds ik het uitstekend volkorenmeel uit Kropswolde heb) de bloem nu weg. Het resultaat is een bijzonder zwaar brood en wat ik merkte is dat je dan per hap veel langer zit te kauwen. Voor velen is dat een reden om dit soort brood (ook verkrijgbaar in natuurwinkels) ter zijde te schuiven als "te zwaar"; ik vind het heerlijk en doe er vaak nog een snee roggebrood bovenop.
Kauwen is, net als ademhalen een proces dat je bewust kunt doen maar in het algemeen verricht zonder erbij na te denken. Op een bepaald moment laat je het gekauwde voedsel langzaam in je keelgat glijden en slik je het door. Hedenmorgen heb ik een "experiment" gedaan en daarbij geconstateerd dat je "als vanzelf" langer kauwt op iets dat meer vezels bevat. Daar waar ik een hap brood met notenpasta rond de dertig keer kauwde, daar deed ik over een zelfde hap brood, maar dan met kaas en roggebrood erop (zeer vezelrijk) wel vijftig keer. Die relatie lijkt me ook nogal logisch; maar ik had er nog nooit bij stilgestaan.
Maar dat het vezelrijker, beter gekauwde brood dan ook eerder tot verzadiging leidt is lastiger uit te leggen. Daar ga ik nog eens over nadenken. Gegeven is wel dat geheel vezelloze, suikerrijke spijzen (denk aan frisdrank en snoep) nooit tot verzadiging, maar juist tot verslaving leiden. Die halfafgebroken zetmeel componenten zullen vast de sleutel vormen tot de verklaring van het fenomeen.

3 opmerkingen:

Richard Moretsoo zei

Helemaal mee eens!
Ik zeg altijd maar: Beter ten hele gekauwd, dan ten halve verteerd.

en dan heffen we tijdens het herkauwen vrolijk het etenslied aan:
Komt vrienden in het ronde,
Hoe heerlijk ziet het aan..
Propt happen in Uw monden,
Laat het niet langer staan.
Waarom nu langer nog gedraald,
We hebben niet voort niets betaald.
Hap slok, kauw, slik plemp aan,
zodat je later zeggen kunt:
Ik heb mijn best gedaan!
Hap-slok-kauw-slik
en plemp het aan.

hier een toepasselijk artikel van internet:
==================================

Goed kauwen is belangrijk!

Voorkom gaatjes en spijsverteringsproblemen:
Smoothies, drinkfruit en drinkontbijt zijn erg populair. En dus hoeven we steeds minder te kauwen. Maar kauwen is juist erg belangrijk! Als we minder kauwen, zou dat wel eens onverwachte gevolgen kunnen hebben voor ons lichaam.

De spijsvertering begint namelijk al met het kauwen, een proces waarbij er onder andere enzymen vrijkomen. Het zetmeel in brood bijvoorbeeld verandert hierdoor al drastisch van structuur.

Smaak en structuur:
Bovendien wordt het voedsel in deze fase geanalyseerd en worden de kenmerken ervan, zoals smaak en structuur, doorgeseind naar onze hersenen. Die gaan vervolgens ons spijsverteringsstelsel in paraatheid brengen.

Reden genoeg dus om onze kaken aan het werk te zetten. Door goed te kauwen, kun je zelfs aandoeningen als het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS), kolieken en een opgeblazen gevoel voorkomen of verminderen. Let op! Loos kauwen - bijvoorbeeld kauwen op kauwgom - heeft dit effect niet.

Verzadiging:
Een andere reden waarom kauwen belangrijk is, heeft te maken met het verzadigingsgevoel. Door niet of te snel te kauwen, krijgen onze hersenen geen tijd om histamine aan te maken, een verzadigingshormoon dat 15 tot 20 minuten na de eerste hap vrijkomt. Zo eten we meer dan we eigenlijk nodig hebben.

Verslapte kauwspieren en tandsteen:
Ook voor onze kaken is kauwen erg belangrijk. Tandartsen waarschuwen ervoor dat verslapping van de kauwspieren ook de kaken zelf verzwakt en het gebit kwetsbaar maakt.

Daar komt nog bij dat zacht eten makkelijker aan het glazuur blijft plakken en dus het risico op tandsteen en gaatjes vergroot. Slecht kauwen tast ook de aanmaak van speeksel aan, terwijl speeksel juist helpt om de mond te reinigen.

Door: Trui Engels, Bodytalk
02-09-2009
Laatst gewijzigd op: 08-09-2009

Renee zei

Wat ik wel typerend vind, is dat we ons steeds maar richten op het idee dat minder eten beter is. Natuurlijk omdat dat voor veel mensen in onze 1e wereld maatschappij ook zo is, maar toch! Veel kauwen is beter want dan ben je sneller verzadigd... Minder calorierijk voedsel eten is beter want dan word je niet zo snel dik... Maar ik heb eerder het tegenovergestelde, wil vooral genoeg binnenkrijgen ;) (zeker nu ik hardloop en nog meer verbruik).

Dus de les die ik uit je stukje trek, is: Ik moet minder lang kauwen ;) nu maar hopen dat ik me niet verslik!

11Science zei

Renee, als je veel sport dan zul je ook ongetwijfeld met stevige trek aan je maaltijd beginnen. En dan kun je kauwen wat je wilt, maar je gevoel van verzadiging zal vast pas optreden als je "genoeg" hebt gegeten. Dat zal ook ongetwijfeld je ervaring zijn neem ik aan. En volgens mij kauwt een mens of dier naar behoefte; daar denk je helemaal niet bij na, toch? Bedankt voor je reactie.