Het Franeker van Eise Eisinga en Jan Hendrik Oort

Afgelopen zondag heb ik naast Harlingen ook Franeker bezocht, natuurlijk bekend vanwege het geniale werk van Eise Eisinga, het planetarium. Maar voor degenen die nooit in Franeker waren kan ik het stadje warm aanbevelen vanwege haar opmerkelijke rust en schoonheid. Het was regenachtig toen ik daar rond liep. Het prachtige stadhuis, de gevelstenen, het voormalig weeshuis, de rustieke grachten met fraaie namen die van grote godsvruchtigheid getuigen.

En daar zag ik een gedenkschild aan een huis; hier was in 1900 Jan Hendrik Oort geboren. Het kan toch geen toeval zijn dat op deze winderige plek in Friesland twee van deze opmerkelijke genieën op het gebied van de astronomie hebben geleefd. Ik kan me zo voorstellen dat de kleine Jan Oort zijn inspiratie heeft gevonden in het geheimzinnige kamertje met het prachtige planetarium. In het begin van de twintigste eeuw werd het museumpje vast nog niet zo intensief bezocht en ik fantaseer dat de kleine, zo geïnteresseerde hoogbegaafde jongen daar vaak op zijn vrije schoolmiddag kwam kijken terwijl de denkbeeldige geest van Eise Eisinga hem welwillend aanschouwde, althans inspireerde. Misschien louter fantasie van mij en is het puur toeval dat beide Friezen in de astronomie geïnteresseerd waren; tenslotte is Oort, zoals is te lezen op Wikipedia, op jonge leeftijd naar Oegstgeest verhuisd en heeft hij het planetarium van Eise Eisinga misschien nooit bewust aanschouwd.