Fallstaf

In een van de boeken, die ik de laatste tijd onder handen heb genomen las ik iets bijzonders over het creatief vermogen op latere leeftijd; niet dat ik dat op mezelf vind slaan overigens hoor! Geschreven werd over Richard Strauss en de "Vier letzte Lieder für Sopran und Orchester", de meesterwerken die hij aan het einde van zijn leven en carrière heeft gecomponeerd; liederen van een onbekende schoonheid. Toen hem ooit gevraagd werd of hij nog werk zou kunnen maken met dezelfde kwaliteit als in zijn dertiger jaren had hij dat ontkend. Echter, later in zijn leven, na het componeren van genoemde meesterwerken, zei hij dat hij door de inspiratie van de teksten, de gedichten onmiddellijk de muzikale lijnen in zijn creatief vermogen tot muziek voelde komen. Dus de tekst inspireerde hem in de meest letterlijke zin van de betekenis van het woord. Overigens waren drie van de gedichten van nog zo'n wonderlijke creatieveling, Hermann Hesse.
Ook Verdi werd op latere leeftijd, aan het einde van zijn carrière geïnspireerd door teksten en kwam zo tot de compositie van Othello en Falstaff. Roos en ik hebben onlangs een begin gemaakt aan het beluisteren van Falstaff waarbij zij een filmische uitvoering had gevonden op Youtube; prachtige muziek inderdaad op een alleridiootst verhaal, zoals dat veel van die 18e en 19e eeuwse opera's betaamt. 
Aan het eind van het leven van bejaarden kan kennelijk een oprisping van creativiteit ontstaan, maar waarschijnlijk ook een ingetogenheid van uitvoerend artiesten die nodig is om indringende muziek ten gehore te brengen. Aldus constateren Roos en ik bij de prachtige liederencycli van Schubert, "die Winterreise" en "die schöne Müllerin". Jongere uitvoerenden missen het inlevend vermogen om die indringende levensverhalen in deze liederen tot uitdrukking te brengen terwijl iemand als Ian Bostridge of Brigitte Fassbaender daar wel in slagen.