03 juni 2016

Zo, die durfde!

In 1894, dus temidden van de tijd der tsaren schreef Leon Tolstoj het korte verhaal: "De jonge tsaar". De figuur van de informatieve droom, zoals die ook vaak bij Homeros wordt gehanteerd toont de jonge tsaar hoe het er in zijn naam in het grote Russische rijk aan toe gaat: wrede straffen, vreselijke omstandigheden in gevangenissen, grote onrechtvaardigheid, corrupte ambtenaren, alcoholisme terwijl de accijns op brandewijn de grootste inkomstenbron voor het Rijk vormt en nog veel meer ellende die in zijn naam officiële regeringspolitiek betreft.
De jonge tsaar toont zich gevoelig voor de hem getoonde menselijke ellende en wil daar iets aan doen. Wanneer hij uit de droom ontwaakt wordt hij geconfronteerd met het establishment in de vorm van een hoveling en zijn verstandige, uit het buitenland afkomstige jonge vrouw, de tsarina. De hoveling spreekt zich uit voor het toch vooral geen veranderingen in de regeringswijze in te voeren terwijl de jonge tsarina zich uitspreekt voor het overdragen van een groot deel van zijn verantwoordelijkheid aan verstandige vertegenwoordigers van het volk.
De in de droom hem aangegeven weg spreekt hem op zijn eigen, menselijke gevoelens aan zo tegen het eind van dit wel zeer korte verhaal toe: .... de eeuwige plicht van de mens jegens zijn eigen ziel.

Tolstoj eindigde met: "Welke van deze drie wegen de jonge tsaar bewandelde zal na vijftig jaar worden medegedeeld." Het is toch wel gedurfd geweest van deze grote schrijver om dit temidden van de tsarentijd openbaar te maken.
We weten hoe het is afgelopen; het tsarenrijk heeft het volgehouden tot de bom ook werkelijk barstte in de vorm van de Oktober revolutie in 1917. De rook die dat met zich meebracht leek te zijn gaan liggen maar is nog steeds niet helemaal opgetrokken.

Geen opmerkingen: