15 juli 2005

Over verwevenheid met de aarde

Zoals de mierenkolonie als een poly-organistisch individu is verweven met haar nest in de aarde, zo is de microbiologische wereld deel van de totale wereld.
Stephen Jay Gould spreekt over een wereldwijde laag van ongeveer 1 meter hoog, de wereld omspannend, waarin alle micro-organismen passen. Overal zijn micro-organismen. Hun functies zijn enorm breed en als collectief vormen ze één alles omvattend biologisch systeem dat alles kan van stikstof-fixatie tot onbinding, van methaanvorming tot foto-synthese. Je ziet het als mens niet, maar de microbiologische wereld is de omnipotente en ubiquitaire biologische presentatie van het leven, geheel geïntegreerd met de aarde. Een enorme dissipatieve structuur, in stand gehouden door alle denkbare chemische processen die energie leveren.

Alles bij elkaar vormt de microbiologische wereld een enorm auto-katalytisch kringproces, een complex zichzelf in stand houdend systeem. Fascinerend is de gedachte dat complexe systemen zich aanpassen en zich verder ontwikkelen, afhankelijk van de omstandigheden. Fascinerend vind ik vooral het fractale karakter alsmede de mogelijkheid van de gedachte-exercitie vooruit en achteruit in de tijd.

Deze week hoorde ik de vraag op TV of de mens nog steeds evolueert; iedereen speelde stommetje. Ik denk dat de mens zich heden sneller evolueert dan ooit. De ingreep op de levensprocessen en de selectie op wie blijven leven, c.q. deel blijven nemen aan de voortplanting was nooit zò groot als heden. De deelname aan de voortplanting bepaalt de eigenschappen van het collectief aan nakomelingen. Ik gaf al de voorbeelden van het eiland der kleurenblinden en sikkelcelanemie, maar ook de dikke polynesiër door eiland gebonden eigenschappen in het kader van de vetopslag bij overvloed voor bitterder tijden.

Maar even fascinerend of nog fascinerender is terug denken in de tijd.
Een complex systeem ontwikkelt zich en komt dus ook ergens uit voort; en waar komt die micro-biologische wereld uit voort?
Van micro-organismen, procaryoten naar eucaryoten naar multi-cellulaire "hogere" organismen kunnen we ons voorstellen.

Als je iets niet ziet, maar het moet er wel zijn, dan is het overal. In dit geval is het het aards gesteente; het is overal en het zijn mijns inziens voor een belangrijk deel de uitgevroren delen van het proces waaruit ook leven is ontstaan. Daarover het volgende.

Cruciaal is dat er 1 proces was in den beginne waarin een molecuul zichzelf exact kon copiëren. Daar is een complex omheen gegroeid dat zich daarmee ging reguleren. Uit dat molecuul is DNA voortgekomen en daarmee de regelende factor geworden qua continuïteit, hetgeen als dè cruciale factor in biologisch leven wordt beschouwd.

Geen opmerkingen: