16 oktober 2005

Over de voeding

Over de voeding

Algemeen

Om het lichaam normaal in stand te houden is voeding nodig om te voorzien in de energie die nodig is voor alle levensprocessen van hersenfunctie tot lichaamsbeweging. Die hoeveelheid is afhankelijk van wat je als persoon zoals dagelijks doet. Voor een zittend leven heb je minder energie nodig dan wanneer je de tour de France moet rijden. Maar zelfs onder geheel rustige omstandigheden heb je voedsel nodig om het basaal metabolisme van energie te voorzien. Normaal gebruik je zoveel voedsel als dat nodig is voor je energievoorziening. Eet je meer, dan wordt dat als reserve in de vorm van lichaamsvet opgeslagen. Eet je minder dan wordt het vet verbruikt, met name in de spieren.
De evolutie heeft natuurlijk bepaald hoe wij als mens functioneren. Van oorsprong waren we jager-verzamelaars, en later boeren, de hele dag lichamelijk actief bezig en vaak maar krap aan voldoende voedsel.

Houding tegenover eten

Mensen met overgewicht hebben een heel positieve relatie met eten. Het wordt heel belangrijk gevonden, het moet goed smaken, het moet vooral ook genoeg zijn. Een gevoel van lichte trek wordt ervaren als honger en moet ook direct worden bestreden met de inname van voedsel, veelal snacks. Er lijkt geen weg terug. In menig geval worden wel pogingen gedaan om af te vallen. Daarvoor worden allerlei wapens uit de kast gehaald als dieet producten (halvarines, halva jams) waar de voedingsindustrie ons op attent maakt en diëten. Maar feitelijk gaat het erom dat je gewoon altijd wat minder eet, althans niet meer dan je lichaam nodig heeft. Doe je dat wel, dan slaat het lichaam de overtollige voedingsstoffen op in de vorm van vet. Dat is bedoeld voor magerder tijden, alleen die breken in onze Westerse maatschappij (gelukkig!) nooit aan. Om dit te voorkomen zul je dus evenwicht moeten brengen in wat je lichaam nodig heeft en wat je eet!

Verslaving: het moet steeds prikkelender

Wanneer je wat dikker bent, heeft je lichaam feitelijk helemaal geen behoefte aan voedsel en het zendt ook geen echte signalen uit dat er gegeten moet worden, zeker niet als je wat meer beweegt en de hele hormonale rimram aan het werk zet die ervoor zorgdraagt dat je reserve calorieën, oftewel het lichaamsvet, wordt afgebroken. Toch heb je trek. Ondanks de overvloedige opslag, blijft het lichaam in de vorm van "trek" om voedsel vragen. Hoe dat fysiologisch in elkaar zit, kunt u elders vinden. Het doorbreken van die ongewenste cyclus is het fundament van een gezonde Lifestyle.

Voedingsmiddelen industrie

Vanzelfsprekend is de voedingsmiddelen industrie erop gericht om haar producten te verkopen. Daarbij gaat het uiteraard om de winst en niet om uw gezondheid. De genotsmiddelen moeten ook steeds lekkerder worden, niet alleen uit concurrentie overwegingen maar ook omdat het volstrekt van voedsel verzadigde lichaam van de westerse mens het nog wel lekker moet vinden. Knapperige, hartige, vette snacks; het water loopt je in de mond als je ze ziet, qua smaak en calorisch kan het niet op, maar je raakt er nooit van verzadigd. Je lichaam wil steeds meer. Het wordt ook niet voor niets junk-food genoemd. Bij een gezonde Lifestyle hoort dat je geen junk-food meer eet, maar ook niet meer wilt eten, feitelijk nooit meer. En junk-food is meer dan MacDonald hamburgers maar ook al die zoete frisdrankjes, chips en andere snacks.

Terug naar natuurlijke voeding

Uitgaande van onze biologische afkomst kunnen we eens kijken wat onze natuurlijke voeding is. Wat aten onze ouders, onze voorouders. Laten we het vooral niet idealiseren maar er wel de juiste bevindingen uit halen en die toepassen met alle mogelijkheden die ons in deze rijke maatschappij ter beschikking staan.
Onze natuurlijke voeding bestaat uit ongeraffineerde voedingsmiddelen. Die kom je ook tegen in de zogenaamde lijst van vijf. Volkoren meel is een belangrijke ingrediënt, verder aardappelen, groenten, fruit, vlees, vis, zuivelproducten, oliën, noten maar ook nauwelijks meer gegeten voedingsmiddelen, als erwten en bonen en niet te vergeten: water. En wat er zeker niet op voorkomt zijn dingen uit een potje of een fles of een pak, zoals frisdrank, snacks, ijs en andere zoetigheid en hartige snacks, ook wel samengevat als junkfood, d.w.z. snel naar binnen te werken vette en smakelijk gevonden happen.
Het voordeel van ongeraffineerde producten is dat zij geleidelijker worden afgebroken en daarom langer een gevoel van verzadiging geven. Verder zijn deze producten heel goed voor de spijsvertering en bevatten zij meer vitaminen dan geraffineerde producten. Bovendien zijn zij veel goedkoper.

Beetje trek is goed en doet alles beter smaken

Erwten, bonen, bruin brood, misschien denkt u wel, gedverdemme, dat eet ik niet hoor, geef mij maar wit brood van de warme bakker en pasta met een saus uit een pot. Smaakt goed en is snel klaar.
Wil je een gezonde Lifestyle dan is een belangrijk element dat je door discipline niet meer snoept, d.w.z. niet meer de suikerhoudende en vette hartige snacks eet en dat je daarnaast wel heel erg lekker, maar vooral matig eet. En daar is het geheim: wanneer je echte trek hebt, dan smaakt alles je veel beter, dus ook de ouderwetse, maar zeer gezonde voedingsmiddelen als bonen en erwten. En op het laatst taal je absoluut niet meer naar een snack of naar zoetigheid.
Discipline is natuurlijk het toverwoord, maar het moet wel haalbaar blijven; als je niet kunt slapen van de honger dan ben je misschien wel ouderwets, maar niet realistisch bezig! Overigens gaat het hongergevoel meestal vanzelf over, zeker wanneer je in beweging bent zoals bij het wandelen; de reserves zijn er tenslotte niet voor niets en die worden door de actie van hormonen afgebroken. Het gewenste resultaat is dat het reservevet verdwijnt en dat je afvalt.
Wil je toch iets tussendoor; neem dan een kwart of halve snee volkorenbrood, bij voorkeur zelf gebakken of van de natuurvoedingwinkel, besmeerd met boerenboter met lekkere oude kaas, ook van de zelfkazende boer. Of een paar rauwe amandelen die je los bij de Turkse groenteman hebt gekocht. Maar geef je n iet meer over aan een zak chips of een reep chocolade.

Lekker eten maar vooral heel matig

Hier dus geen dieet advies in de zin dat je na het bereiken van het gewenste gewicht weer terug valt in de oude gewoonte. Nee, het is bedoeld als een gidstraject naar een gezondere leefstijl waarbij je in beginsel de rest van je leven lekker in je vel steekt, dus niet te zwaar, een zo goed mogelijke conditie en een optimistische levenshouding. Daarbij past het niet dat je alleen maar mager eet. De Low Carb of Low fat, of wat voor andere dieet benaderingen zijn onvergelijkbaar met het NewLifestyle advies. Daarbij gaat het om een blijvende verandering.
Lekker eten is daarbij het devies en veel bewegen. Houd dagelijks je gewicht in de gaten: word je zwaarder of blijf je te zwaar dan moet je minder dus kleinere porties eten en vooral ook meer bewegen. Probeer de nieuwe levensstijl in te passen in uw dagelijkse activiteiten; ga met de fiets i,p,v, gemotoriseerd, ga wandelen als mogelijk.
Het advies is dat u nog meer moet bewegen en nog wat minder moet gaan eten indien u niet het gewenste gewicht kunt bereiken of handhaven. Een handig devies is: eet de helft, en is dat kennelijk nog te veel, opnieuw de helft daar weer van. Probeer dat niet in 1 grote stap te bereiken maar geef je zelf de tijd om stap voor stap te wennen.

Houd je ook lekker bezig met eten, ga zelf dingen maken

Eten is altijd belangrijk voor u geweest en zal ook altijd belangrijk voor u blijven, dat is waarschijnlijk ook de reden dat u deze informatie leest. Daarom is ons devies ook om veel tijd en aandacht te besteden aan de inkoop en bereiding van het voedsel. Ik kan niet genoeg accentueren dat u vooral heel matig eet. Maak wat meer en vries het in in kleine porties of zet een schotel in de koelkast en neem dagelijks een kleine portie. Zo'n piepklein beetje koken is, zeker bij schotels wat moeilijker. Gebruik vooral lekkere ingrediënten, bij voorkeur direct van de producent, of zelfgemaakt.
Uit persoonlijke ervaring adviseer ik producten van de zelfkazende boer, dus roomboter, bij voorkeur van de boer, lekkere volvette kaas. Daarnaast zelfgebakken volkoren brood. De ingrediënten koop ik graag bij een groenteman (de Koopman) waar je nog ouderwets losse producten kunt kopen als gedroogde zuidvruchten, noten, en allerlei smakelijke groenten. Vlees kun je natuurlijk bij iedere slager kopen.