Muziek voor Marjorie

Ik ben op 30 oktober 2019 met Marjorie naar een orkestrepetitie van het Concertgebouw Orkest geweest. Tot mijn verbazing vond zij de toch best lastig toegankelijke muziek van Shostacovich heel fijn om te horen; ze heeft daarom volgens mij best een brede muzieksmaak, althans veel breder dan ik had toen ik in mijn dertiger jaren verkeerde. Ik sprak met haar af dat ik "links" zou maken voor haar naar muziek op Youtube die ik haar zou willen adviseren; van klassieke muziek heeft ze vrijwel geen kaas gegeten en ze wil het leren kennen. Beschouwt u lezer deze blog als vooral gericht aan mijn schoondochter Marjorie.
De eerste muziek waarvan ik mij bewust was kwam uit de vingers van mijn moeder; zij speelde op de piano muziek van Chopin: walsen en mazurka's. Arthur Rubinstein was haar grote favoriete pianist. Staat allemaal op youtube. Natuurlijk zijn er veel meer uitvoerenden; ik was nogal gecharmeerd van Tamas Vasary.
Als jong kind kreeg ik ook pianoles en kreeg de techniek in de vingers. Ik was niet bijzonder geïnteresseerd in piano spelen maar had best talent denk ik; ik heb de tweede prijs gewonnen bij de culturele avond van de middelbare school toen ik in de eerste klas zat. Daarvoor speelde ik een tweestemmige invention van Bach die hij had gecomponeerd voor zijn 7 (sic) jarig zoontje. Mijn liefde voor Chopin en Bach zou altijd blijven. Die tweede prijs was een langspeelplaatm met het vioolconcert van Beethoven; schitterende muziek die ik vele malen heb beluisterd. Mijn ouders kochten het vijfde pianoconcert van die zelfde Beethoven.
Ergens rond mijn 30e levensjaar heb ik de piano weer opgepakt en heb mij geworpen op de Nocturnes van Chopin; schitterende muziek.
Niet zo veel later leerde ik vriend Dick O. kennen; een kenner van een heel scala van muziek; hij heeft mijn smaak helemaal opgerekt.
Met Dick heb ik bijvoorbeeld de Mattheus Passion van Bach beluisterd; waar mijn moeder altijd had gezegd "dat er geen eind aan kwam", wist ik niet wat ik die eerste keer hoorde; vanaf de eerste noten van de bassen was ik door en door gefascineerd; ik vind dat nog steeds de mooiste muziek die ik ken; heb ook zelf tot twee maal meegedaan aan een uitvoering als bas in het koor en heb het inmiddels wat erg vaak gehoord, maar toch...
Destijds leerde ik Dick kennen toen ik in Utrecht ging werken en met Anneke in Bilthoven ging wonen. Op het nieuwe werk kocht ik een tweede hands radio-tape recorder. Daar zat een tape in met een vioolconcert waar Anneke nogal van onder de indruk was; ze is met het tape-je naar een winkel gegaan om te vragen welk vioolconcert het was; bleek het vioolconcert van Mendelssohn te zijn, inderdaad een schitterend stuk vrolijke en toegankelijke muziek. Ik begon in die tijd de zondagmiddag concerten op te nemen waaronder de prachtige symfonie van Gustav Mahler, das Lied von der Erde; heb ik vele malen beluisterd. Later ontdekte ik dankzij Dick alle symfonieën van Mahler en ook het machtig oeuvre aan liederen van deze componist. Al wandelend luisterde ik eindeloos naar deze imposante muziek met een "walkman" op mijn hoofd. Ik had een groeiend gezin en probeerde altijd dingen te combineren; wandelen en muziek luisteren ging op die manier samen.
De tweede symfonie van Mahler vind ik ook zo spectaculair en mooi; de derde symfonie ook trouwens; ach als je tijd hebt, beluister ze dan allemaal, maar niet achter elkaar hoor.
Dick liet mij ook "Die vier letzte Lieder" van Richard Strauss horen; daarvan staan vele uitvoeringen op Youtube, waaronder die van de onlangs overleden Jessy Norman; ik vind vooral de opname van Kiri te Kanawa  weergaloos mooi; het derde lied, "beim schlafen gehen", heeft mijn hart gestolen. Er is ook een fraai ballet op deze muziek gechoreografeerd; Anneke dacht zelfs dat het een ballet was waar de muziek speciaal voor geschreven was. Het wonderlijke van deze muziek is dat de componist was gestorven voordat het de eerste keer werd uitgevoerd; niet te geloven!
Dick rekte mijn smaak op zei ik al; zo liet hij mij het kwartet van Debussy horen; vond ik de eerste keren afgrijselijk; zo modern?! En alweer vele jaren mag ik dit fraaie werk met zo veel plezier beluisteren. Hij liet mij ook de schilderijententoonstelling van Mussorgsky horen; kende ik helemaal niet. De goedzak gaf mij zelfs de pianomuziek; hij heeft er alles aan gedaan om mij uit m'n comfortzone te trekken en dat is hem gelukt. Zo kreeg ik van hem een CD met een sonate van Schubert met de bijbehorende partituur en die vond ik zo verschrikkelijk mooi dat ik hem heb ingestudeerd. Nogmaals veel dank Dick (want je zult dit wel lezen).
Ook troonde Dick mij mee naar de opera; de opera Samson en Delilah kan ik me nog herinneren, maar ook de Fliegende Hollander van Richard Wagner. Zelf luisterde Dick veel naar zang; hij had het over Schubert met de "Winterreise" en "die schöne Müllerin"; heb ik later met Roos gespeeld; zij zong en ik speelde piano. Maar ook de liederen van Mahler beluisterde Dick veel; ben ik pas later gaan waarderen. Wel had ik in mijn jonge jaren kennis gemaakt met de zang van de jong overleden Kathleen Ferrier en Dietrich Fischer Dieskau, twee weergaloze zangers. Van Fischer Dieskau kende ik "der Erlkönig", een bijzonder lied van Schubert. Kathleen vond ik zelfs als klein kind al een fantastische stem hebben heb ik mij later gerealiseerd; ik luisterde daar al naar via de radio-distributie bij mijn oma thuis, liggend op mijn buik onder een stoel met mijn oor bij de luidspreker. Ach ja, terwijl ik dit schrijf realiseer ik me wat muziek altijd voor me heeft betekend; mijn hele kop zit vol muziek; net een jukebox har har. De Alt rapsodie van Brahms, uitgevoerd door Ferrier ontroert me nog steeds, vaak tot tranens toe; maar beluister vooral ook moderner, technisch betere opnames van de Altrapsodie, gezongen door andere zangeressen.
Ik wil voor orkest muziek vooral violiste Hillary Hahn noemen; zij heeft de meest uiteenlopende concerten op Youtube laten zetten waaronder zelfs Schönbergs viool concert; razend moeilijk voor solist en voor het orkest dunkt mij.
Een geniale pianiste is Yuja Wang die het zich kan permitteren om in de meest bijzondere kleding op te treden. Rapsody in blue in mini mini Maar ook Martha Argerich met het derde pianoconcert van Rachmaninov.
Een absolute must voor jou Marjorie is Strawinsky en in het bijzonder Le sacré du printemps. Heel bijzondere muziek die bij eerste concert een opstootje veroorzaakte van voor- en tegenstanders. En wat dacht je van de Carmina burana van Orff. Niet helemaal mijn goesting, maar velen zijn dol op deze dolle muziek met scabreuze, zij het Latijnse tekst.
Maar graag zou ik je ook kennis willen laten maken met opera. Begin maar eens met zo'n lichtvoetige met zo'n onzin verhaal maar met onwaarschijnlijk mooie muziek en vooral aria's waar je kippenvel van krijgt: La nozze de Figaro
En dan wil ik je van Bach dit eerste klavier concert aanbevelen. Vind ik een geweldige uitvoering waar je alle instrumenten goed kunt horen.
Wordt vast nog vervolgd; mijn liefde voor het lied is nog niet aan bod gekomen. Is van later
Zo mooi als deze uitvoering van het kerstoratorium, o.l.v. Harnoncourt heb ik nog nooit gehoord. Beluister die jongenssopraantjes! Zo zuiver, helder en hoog!!