Lessen uit het verleden

Het vulpotlood van mijn oude vader waarvan hij niet alleen in zijn werkzaam leven gebruik
maakte maar ook de aantekeningen in mijn exemplaar van de Discorsi schreef

Ergens in het voorjaar van 2003 realiseerde ik mij dat "de klassieken" voor mij een onbekend terrein vormden; tot mijn niet geringe frustratie had ik geen klassieke opleiding gedaan; HBS-B i.p.v. gymnasium Bèta en eigenlijk had/heeft dat mij altijd een beetje dwars gezeten. De enige ingang naar de klassieken die ik mij - onbenul - kon bedenken was Macchiavelli. Zijn boek "De prins" wilde ik gaan lezen. Het boek was niet beschikbaar bij de bibliotheek Bilthoven, was uitgeleend, maar wel zijn boek "Discorsi", een uitgebreid tractaat over politiek, gebaseerd op de eerste decade van Livius' Ab urbe condita, een toen voor mij ook onbekend werk. Van de Discorsi was ik sterk onder de indruk en kocht een eigen exemplaar. Ik leende het boek uit aan mijn vader die het in 2003, zijn stervensjaar ook deels gelezen heeft. Toen ik na zijn overlijden het boek terugvond kon ik nog uitmaken tot waar hij was gekomen; die pagina heb ik gemarkeerd in mijn exemplaar. Ook heeft hij met bibberige lijntjes de uitspraken gemarkeerd die hij kennelijk van belang achtte; nu bij herlezing vind ik het erg roerend om dat terug te zien.
Toen we gisteren terug kwamen uit Nunspeet lag er een "Metro" van die dag met daarin een open brief van onze minister president; een oproep tot terugkeer naar een fatsoenlijke samenleving waarin men zich zou gedragen zoals dat behoort. Trof me om dit van onze hoogste politicus zo "unverfroren" te lezen. 'sAvonds voor het slapen gaan keek ik nog even op Facebook en kwam daar een filmpje tegen waarin Jan Terlouw een emotionele oproep deed tot terugkeer van het onderling vertrouwen; het spreekwoordelijke touwtje door de brievenbus. Verder op Fb een hoop gescheld over de nieuw gekozen Amerikaanse president. Het lijkt wel of de hele wereld in verwarring begint te geraken, precies zoals in de tijd waarin Nicolò Macchiavelli leefde, de tijd waarin hij zijn Discorsi schreef met als boodschap: "trek lering uit de geschiedenis".
Na mijn vroege bedgang van gisteravond werd ik tot mijn verbazing al om 1 uur wakker voor de eerste plas en om 4 uur met het gevoel dat ik nu wel genoeg geslapen had. Lekker fris kon ik dus aan Macchiavelli verder lezen. De inleiding van de vertaler was al een revelatie. Ik vermoed zo dat we heden nog steeds heel veel van Macchiavelli zouden kunnen opsteken; hij is overigens niet mals in zijn oplossingen voor maatschappelijke problemen, oplossingen die gebaseerd zijn op de politiek van de Romeinen tijdens de koningsfase en de republiek, dus niet op de Romeinse keizertijd die Nicolò verfoeide.