Meino en Yuval

De cover van het proefschrift van Dr Meino Smit

In de Trouw van enkele dagen geleden stond een bijzonder interessant artikel over de landbouw in het perspectief van de klimaatproblematiek. Het betrof de dissertatie van Meino Smit, een leeftijdgenoot van mij die 8 jaar aan zijn promotie aan de Landbouw Universiteit Wageningen heeft gewerkt. Hij biedt beleidsmakers een alternatief plan voor de landbouw dat teruggrijpt op de situatie in de vijftiger jaren.
Die gedachte is aan mij zeker besteed; ik beschouw de vijftiger jaren - en niet alleen omdat het mijn jeugdjaren waren - als het optimum van onze westerse beschaving; oorlog en hongersnoden voorbij; geen vergiftiging van het leefmilieu en een politiek die voor een ieder goed waren. De natuur en cultuur waren voortreffelijk in evenwicht; van menig natuurkenner heb ik begrepen dat de biodiversiteit in de vijftiger jaren maximaal was door de veelheid aan gradiënten die door de landbouw naast de schrale natuur bestonden; nog geen landbouwgif, althans niet op die waanzinnige schaal van tegenwoordig en geen absurde verlaging van de grondwaterstand.
Meino draaft overigens niet zo door als ik; hij benadert het probleem van de komende decennia als opwarming en het opraken van grondstoffen en geeft aan "hoe het anders zou kunnen", inclusief verbetering van de volksgezondheid.

Anderzijds las ik ook een paar boeken van Yuval Harari die een heel ander toekomstperspectief schetst met Kunstmatige Intelligentie (AI) die vrijwel alle menselijke arbeid overbodig maakt alsmede een ongebreidelde verbetering van het medisch/genetisch handelen, inclusief het "verbeteren" van de soort Homo Sapiens. Hij schetst ook de enorme ongelijkheid die zou kunnen ontstaan binnen het door hem geschetste toekomstperspectief alsmede de volstrekte doelloosheid en ledigheid van het leven  voor de meeste mensen.
Meino Smit ziet een terugkeer naar de handmatigheid in de landbouw inclusief lichaamsbeweging en daar zie ik in ieder geval een aansluiting tussen de twee toekomstbeelden; een doelloos, ledig bestaan of tuinieren c.q. landbouw en veeteelt bedrijven ten gerieve van de voedselvoorziening zou de mensheid beter passen en hem terugvoeren naar de fase van de vroege landbouw.
Haalbaarheid van het voorstel van Meino Smit lijkt mij in een democratisch stelsel - hij zelf ook trouwens - onhaalbaar, hoe wenselijk het ook is. De toekomst volgens Yuval Harari doet mij daarentegen huiveren. Hoe zal het in werkelijkheid  gaan?