Gewoon, biologisch; logisch toch?!

Oorlogsherinnering. Het Auschwitz monument.
Dat nooit meer 

Onlangs nog luisterde ik naar een college van Bas Haring over evolutie; niet dat evolutie een voor mij onbekend thema is - in tegendeel zou ik denken - maar gewoon uit interesse. Hij noemde drie basisonderdelen van de evolutie theorie van Darwin: variatie, nakomelingen lijken op de ouders en "het bestaan" is vol gevaren. Denk maar eens aan konijnen; moeten altijd op hun hoede zijn dat ze niet opgevreten worden. Niet alle konijnen hebben even lange oren; degene die het beste kunnen horen en zien zijn in het voordeel en zullen minder snel ten prooi vallen aan roofdieren en zich derhalve kunnen voortplanten. Is er daarentegen te weinig voedsel dan zullen juist de kleinere dieren daar voordeel van hebben en zo zijn er vele invloeden die uiteindelijk bepalen hoe een soort zich kan handhaven. Weet dat meer dan 99% van alle organismen die ooit op aarde hebben geleefd zijn verdwenen omdat ze het niet redden in deze levensgevaarlijke mallemolen van soorten.
De moderne mens heeft zich ten dele losgemaakt van deze levensgevaarlijke mallemolen; vijanden, d.w.z. roofdieren zijn nagenoeg uitgeroeid; besmettelijke ziekten zijn grotendeels onder controle; honger is door achtereenvolgens landbouw, groene revolutie (kunstmest) en genetische manipulatie voorlopig uit beeld.
Maar ja, we blijven natuurlijk een biologische soort en dus planten we ons ongebreideld voort; voedsel lijkt nu geen beperkende factor, maar of dat zo blijft is maar de vraag.
Was Livius met zijn eerste decade een inspiratiebron voor Machiavelli om zijn politiek document "de Discorsi" te schrijven daar zie ik in die zelfde decade, verschenen onder de titel "Zonen van Mars" ook een voorbeeld van hoe de onderlinge strijd van groepen mensen om de schaarse voedselbronnen plaatsvond. Net als wolvenroedels hun territorium hebben en dat beschermen tegen indringers zo deden de volkeren in Italië dat ook. Het belangrijke verschil is dat de gebeurtenissen hier prachtig zijn vastgelegd en uiteindelijk door de grote historicus Titus Livius in samenhang zijn gebracht.
Wanneer het Romeinse volk is uitgegroeid tot een militair kundig geheel wordt zij in toenemende mate door de andere volkeren als bedreiging ervaren. Eerst de nabije volkeren als de Sabijnen die zij van hun dochters hebben beroofd in de beroemde Sabijnse maagdenroof; daarmee wordt uiteindelijk een blijvend verbond gesloten en de twee volkeren gaan in elkaar op. Iets vergelijkbaars gebeurt aanvankelijk met de Latijnen, maar daarna begint het gedonder dat uiteindelijk leidt tot een 800 jaar van vrijwel voortdurend oorlog voeren. De Samnieten zijn een fraai voorbeeld. Ik noemde al hun stommiteit bij de Caudijnse passen. Ooit waren de Samnieten binnen getrokken in de laars van Italië als een van de Indo-Europese volkeren in het kader van een van de volksverhuizingen denk ik. Zij breidden zich uit en zolang er ruimte was ontstonden er geen problemen. Maar je, de andere volkeren deden dat ook en met name de militante Romeinen. Na een aantal stevige oorlogen - lees de beschrijving in Livius' verslagen en de rillingen lopen je over de rug - waarbij vele duizenden soldaten om het leven kwamen overwonnen de Romeinen en van de Samnieten is niets over gebleven.
De Romeinen werden militair steeds geraffineerder; tactiek, bewapening, aantal mensen en namen het uiteindelijk op tegen een nog veel grotere grootmacht dan de Samnieten: Carthago. Staat niet in "Zonen van Mars" maar in een volgende decade; ook prachtig.
In onze tijd zijn veroveringsoorlogen ouderwets geworden; gebeurt niet meer gelukkig. Maar wat moeten we nu aan met de toenemende bevolkingsaantallen?! Zouden we doorgaan totdat opnieuw voedseltekort zal optreden? En wat dan? Of zou een collectief verstand plotseling de overhand gaan krijgen als het water ons allen tot aan de lippen is gestegen?
Ook hier kan de eerste decade van Livius misschien een inspiratiebron zijn. Wanneer de nood het hoogst was, met name wanneer er een invasie van een groot leger werd verwacht, of wanneer om andere redenen een noodsituatie was ontstaan dan legde men een onvoorwaardelijke macht in handen van een dictator voor beperkte tijd. Die had werkelijk alle bevoegdheden die maar denkbaar waren en dat viel eigenlijk altijd heel goed uit; men wist natuurlijk wel wie daarvoor werd benoemd. Cincinnatus is een prachtig voorbeeld, maar ook Titus Manlius Torquatus en vele anderen.
Misschien moet er uiteindelijk op het niveau van gaia uiteindelijk toch maar eens een wereldregering worden gekozen die zonder tegenspraak uitmaakt hoe we collectief verder moeten gaan.
Maar ziet u dat gebeuren lezer? We kunnen op Europees niveau niet eens tot eendracht komen; ik ben dan ook erg benieuwd hoe een toekomstige Livius in het jaar 3000 terug zal kijken op deze eeuw. Wat ik met elke vezel in m'n lijf hoop is dat er inderdaad in het jaar 3000 nog sprake zal zijn van een leefbare aarde met daarop nog steeds een mensheid en bij voorkeur een mensheid die zich wat bescheidener op zal stellen naar gaia, moeder aarde met al haar bewoners. De toekomst zal het leren.