Haydn

Zo stel ik me de natuur in de 18e eeuw voor.
Schilderij: Barend Cornelis Koekkoek

Ongeveer 15 jaar geleden zong ik in een koor te Zeist. Mijn buurvrouw Jannie wist dat ik in een aantal koren had gezongen en had bij ons in de keuken een papier neergelegd waarin heren-zangers werden opgeroepen tot deelname aan het Requiem van Mozart. Nou, dat wilde ik wel; ontbrak nog aan mijn lijstje van grote werken waar ik graag in wilde zingen. Bij de eerste repetitie realiseerde ik me pas wie dat briefje had neergelegd in onze keuken: "verrassing!"

In dat koor heb ik later ook "die Jahreszeiten" van Haydn gezongen - goede keuze van onze dirigent Danny Nooteboom destijds, de plezierigste dirigent waar ik ooit bij gezongen heef - maar ook "ein Deutsches Requiem" van Brahms en "de Messiah" van Händel in een bewerking van niemand minder dan Mozart. Maar nog wel meer mooie werken; in totaal heb ik daar zo'n kleine tien jaar gezongen denk ik totdat de programmering me niet meer aanstond.

Zo wordt "de natuur" in de 21e eeuw beschouwd.
Ergens in Afrika. Foto: Jap Smits

Sinds ik de Bose noise cancelling koptelefoon heb zit ik met ontzettend veel genoegen muziek te luisteren; ik doe dat enigszins gestructureerd aan de hand van een enorme hoeveelheid muziek die ik van een grote schijf op een SD schijf (ook enorm trouwens) heb gecopieerd. Vandaag was ik bij Haydn aangekomen en daar stond die Jahreszeiten voor me te wachten. Het is een lang werk waarin vooral de natuur wordt bezongen en hoe de mensheid daar in die jaren mee omging en ervan oogstte. Ik realiseerde me ten volle dat deze prachtige muziek en tekst in de 18e eeuw tot stand is gekomen, dus voor de industriële revolutie. En dan zo'n meesterwerk, geconcipieerd in die in onze ogen nog zo primitieve tijd. De schoonheid van het werk trof me meer dan toen ik het gezongen heb, vooral de plaats die de natuur (nog) had in die 18e eeuw; de warmte waarmee daarover wordt gezongen en de prachtige muzikale omlijsting. Kom daar tegenwoordig eens om; de natuur is een plaats ergens heel ver weg waar je wilde dieren of het oerwoud gaat bekijken; of hier in de buurt de plek waar je je hond laat schijten. Landbouw is verworden tot een industrie in een twee-dimensionaal fabricage proces.