Terug in de tijd in stappen van tien

Eik zonder bladeren

Kees Boeke, de bekende onderwijsvernieuwer en stichter van "De Werkplaats Kindergemeenschap", gevestigd hier in Bilthoven heeft ooit het universum beschreven in stappen van tien, van heel groot tot heel klein. Het meest fascinerende daarvan vond ik die leegte die veel van de stappen kenmerkte: de afstand tussen de sterren met daartussen leegte, de afstand van de sterrenstelsels, de melkwegen, met daartussen eveneens vrijwel niets; terug naar het kleine: de leegte tussen de schil van het atoom en de kern van het atoom.
Wat mij ook zo fascineert is die tijd van 6 miljard jaar dat de aarde als eenheid bestaat, voortgekomen uit het restant van sterre-explosies. Wij, levend in het heden zijn daarmee verbonden op mysterieuze wijze. Ik nodig u uit om met mij mee te denken; ik probeer het beeld op te bouwen vanuit het heden, terug naar het mysterieuze begin. Dat beeld, ik verklap het maar vast, is dat van een oude boom, een eik in de herfst met grote takken die uitlopen in kleine takken en uiteindelijk heel fijne takjes aan het einde; het heden bevindt zich dan aan het uiteinde van deze takjes; iedere dier/plant/bacteriesoort wordt gesymboliseerd door zo'n takje. En dan terug in de tijd via mini-takjes en grotere takjes naar dikke takken en uiteindelijk de stam, daar waar het organistisch leven zich ontwikkelde uit de protobiologie, gesymboliseerd door de dikke wortels. En tenslotte de daaraan ten grondslag liggende proto-chemische processen, gesymboliseerd door de haarwortels en die plaatsvonden toen het plasma-mengsel, het gloeiend hete plasma, het sterrenstof waaruit de aarde zich vormde afkoelde zodanig dat de aarzelende eerste chemische processen plaats konden vinden. Nou ja, eigenlijk heb ik de clou al verklapt. Dus laat ik het hier voorlopig even bij. De uitwerking hebt u van me tegoed.