Zeus en de geologie

De Ilias en niet te vergeten de Odysseia van Homeros behoren alweer vele jaren tot mijn grote favorieten; regelmatig neem ik deze oer-klassiekers - zij het in vertaling - ter hand. Eén van de fascinerende dingen in het verhaal betreft toch wel de invloed van de godenwereld in deze verhalen. Zo treft mij het steeds dat de onderhuidse spanning tussen oppergod Zeus en zijn ega Hera zo'n beslissende rol kunnen spelen en daarnaast natuurlijk ook dat een eenmaal genomen beslissing van een godheid geen ommekeer kent.
In de Ilias wordt de Trojaanse oorlog beschreven waarbij Zeus min of meer op de hand van de Grieken lijkt te zijn en Hera toch meer op de hand van de Trojanen. Zij benadert Zeus en weet hem tijdens een dutje te verleiden tot een slaperige knik waarmee hij "ja" zegt tegen haar voorstel. Een dramatische wending in het gevecht van Grieken en Trojanen is daarvan het gevolg. Wanneer de slaperige Zeus ontwaakt uit zijn slaapje merkt hij deze wending op en toornig zorgt hij voor een nieuwe wending.
Wat ik hiermee wil illustreren is vooral dat "wij" mensen afhankelijk zijn van factoren die we misschien wel denken in de hand te hebben, maar dat dit feitelijk maar schijn is. Deze gedachten dringen zich sterk bij mij op na de geologische reis die Roos en ik hebben gemaakt de afgelopen weken; de geologische processen zijn van een grootsheid die geheel buiten de menselijke maat vallen.
Bij deze reis kreeg ik een leesadvies van een onzer reisgenoten, Betsie; zij adviseerde het boek "De vis in ons" van Neil Shubin; zij had het boek bij zich - toch wel een voordeel van veel bagage meenemen op vakantie?! - en gaf mij de gelegenheid om het een avond door te bladeren. Een bijzonder interessant boek. Mijn ondernemende Roos ging de dag van terugkomst direct naar de bieb en heeft het vertaalde boek kunnen lenen. Maar daarnaast had ze ook een boek over de "recente" geologische tijd - het holoceen - meegenomen: "IJstijd, het complete verhaal" onder redactie van Brian Fagan geschreven door menig deskundige over de ijstijd; ze heeft het mij doorgeleend en ik heb het direct uitgelezen.
Het boek beschrijft een veelheid aan facetten die samenhangen met de ijstijd, de enkele miljoenen jaren durende periode waarin glacialen en interglacialen elkaar afwisselden. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat bij dit proces zo ontzettend veel factoren betrokken zijn waaronder de verschillende aspecten van de baan van de aarde om de zon maar vooral ook de geologische dynamiek van de aarde, de platentectoniek.
De huidige mensheid die als enige soort beschikt over het fenomeen verstand; het stemt mij trots als ik zie hoe ontzettend veel informatie is verzameld en wetenschappelijke conclusies zijn getrokken. Deze informatie geeft mij toch vooral ook het gevoel als hier boven beschreven dat het uiteindelijk buiten het vermogen van de mensheid ligt om het Lot adequaat te beïnvloeden; de gevolgen van menselijk handelen lijken toch vooral in het niet te vallen vergeleken bij de uiterst complexe werkelijkheid van moeder aarde.
Overigens een absolute aanrader voor mensen die wat meer over verleden en toekomst van de aarde willen weten.