Constructieve paranoia

Jared Diamond beschrijft in zijn boek "The world until yesterday" (zie blog) een verschijnsel dat hij bij zijn intensieve contacten met papoea's heeft geconstateerd: constructieve paranoia; ik zou eerder zeggen een vorm van zeer goed doordachte voorzichtigheid. Paranoia heeft iets erg negatiefs over zich; meer achtervolgingswaan. Hij beschrijft situaties waarbij een in zijn ogen futiel verschijnsel tot indringende gedragsverandering leidt bij deze mensen; een gezelschap was absoluut niet bereid om de tenten op te zetten onder een dode boom bijvoorbeeld. Anderzijds realiseert hij zich wel dat dit gebaseerd is op een veel gevaarlijker leefomgeving.
Nu kwam ik in het boek over "Deep time" van Helen Gordon een fraaie passage tegen over lieden die in de rode gevaren zone wonen in het gebied van de Vesuvius. Zij beschrijft naar aanleiding van gesprekken met functionarissen rond het monitoren van het gevaar dat kan dreigen dat het zo ernstig kan zijn dat de mensen snel weg moeten uit het gebied; daar is dan een draaiboek voor: in een periode van 3 dagen met communicatie en organisatie zou het op z'n snelst voor elkaar moeten zijn. Even verderop beschrijft ze een situatie die uit de hand is gelopen en toevallig was dat Papoea Nieuw Guinea, een situatie dat een vulkaan zodanig tekeer ging dat de deskundigen aangaven dat de mensen weg moesten en wel binnen 12 uur. En daar gingen de mensen ook zonder dralen direct weg en vielen er nauwelijks doden. Daarentegen geloven de mensen bij de Vesuvius het wel en zijn ze gewoon niet bereid om naar de deskundigen te luisteren.
Ik constateerde dat de constructieve paranoia van de papoea's daar wel eens het verschil kon hebben gemaakt.