 |
| Een oeroud, miljarden jaren, stukje rots |
In mijn rariteiten kabinetje ligt een klein stukje rotsachtig gesteente dat ik enkele jaren terug heb meegenomen van een geologische excursie reis naar Sardinië; het is niet zomaar een stukje rots, maar als je goed kijkt zie je een gelaagdheid en volgens de deskundigen was het een stukje stromatoliet, de oudst bekende vorm van leven op aarde. Het is gevormd door bacteriën en wel de eersten die zuurstof hebben geproduceerd als afvalstof, emissie van O2 dus. De eerste zuurstof werd weggevangen door het vrije, oplosbare ijzer in de zeeën en daarbij ontstond onoplosbaar ijzeroxide, beter bekend als water onoplosbaar roest; uiteindelijk in grote lagen die de mens heden gebruikt als ijzererts. Naarmate het ijzer allemaal was neergeslagen bleef de geproduceerde zuurstof in de atmosfeer en verwoestte daarbij veel van het bovengrondse, anaërobe leven, nog steeds allemaal bacteriën overigens.
Een gedachte die bij mij boven kwam betreft deze atmosferische zuurstof, voor ons zo onmisbaar, niet alleen voor onze inwendige, fysiologische verbranding, maar ook als basis voor de UV bescherming hoog boven in onze atmosfeer, de ozon laag; die bestaat uit O3, het zeer reactieve ozongas. Kennelijk hadden de stromatolieten die bescherming niet nodig; in tegendeel, wellicht maakten zij juist gebruik van die veel grotere energie inhoud van de UV straling voor hun fotosynthese. En even in deze gedachtegang doorstomend kan het de vorming van de ozonlaag wel zijn die de ondergang van de stromatolieten heeft ingezet; pure speculatie mijnerzijds hoor; ik heb nog nooit iets gelezen over ozon en stromatolieten in samenhang, maar het zou zomaar een steekhoudende hypothese kunnen zijn har har. Uiteindelijk hebben de stromatolieten het wel volgehouden na 3,7 miljard (u leest het goed!) jaren; in shark bay in Australië is nog sprake van een kolonie stromatolieten in een refugium in de oceaan; deze moderne stromatolieten kunnen zich daar nog steeds handhaven. Een echt gidsfossiel, d.w.z. uitgestorven na een periode van zeer grote bloei, zijn ze dus niet.
Ik moet hier aan denken sinds wij mensen nu zo'n dikke 200 jaar, enigszins vergelijkbaar met die stromatolieten, de atmosfeer ook doen veranderen. Wat is ons voorland als we zo doorgaan met het gebruik van fossiele brandstoffen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten