Het narratief in de kunst

Dit schilderij trof mij diep toen ik het de eerste
keer zag in Hamburg. Ben wel vier keer terug gegaan
om het te bekijken destijds.

Een belangrijk aspect van kunstbeleving betreft hetgeen een werk met je doet en wat het in je oproept voor gedachte: het narratief, althans zo begreep ik van Nathalie. Zij vroeg ons onlangs expliciet of wij van een kunstwerk dat ons getroffen had zouden willen aangeven wat dat was en kunstenaar zowel als kunstwerk zouden willen noemen.
Ik heb daar vandaag al wandelend over nagedacht. Nathalie had het ook over foto's en het narratief dat dat voor de kijker oproept. Al peinzend en wandelend kwam ik tot het fantastische schilderij van Max Liebermann, "der zwölfjärige Jesus im Tempel".
Het religieuze aspect van dit schilderij laat ik v.w.b. mijn toelichting geheel buiten beschouwing. Wat mij zo trof was de wijze waarop een beeldend kunstenaar de gebaren van een jong kind dat iets van het grootste belang wil overbrengen op een volwassene tot stand bracht. Die handen van het kind en dan die toegeeflijke kop van de oudere man die goedwillend zit te luisteren naar dit zo indringend vertellende kind dat zo overtuigd is van hetgeen het te vertellen heeft.
Al peinzend moest ik denken aan een oude foto die mijn vader had gemaakt van mijn toen misschien vijfjarige broer Jan. Onze moeder had ons wijs gemaakt dat wanneer je onwaarheid sprak dat je dan blauwe strepen op je voorhoofd kreeg; ik geloof niet dat ik dat ooit voor waar heb genomen maar broer Jan op die leeftijd in ieder geval wel. Met een verontwaardigd gezicht houdt hij met zijn hand zijn haar omhoog van zijn voorhoofd om te laten zien dat hij geen blauwe strepen heeft en dus niet jokt; waarschijnlijk werd hij ten onrechte ergens van beticht. Ook daar zo'n narratief bij een foto betreffende een kind dat zijn waarheid wil overbrengen. Over die foto beschik ik helaas niet meer.
Het heeft iets aandoenlijks wanneer een kind aan een volwassene iets nadrukkelijk duidelijk wil maken zonder te schreeuwen of te zeuren.