Machiavelli heeft vooral goed nagedacht.

Foto van beeltenis van Machiavelli. Gemaakt in
een museum te Florence

In 2003 begon ik mijn algemene ontwikkeling bij te schaven door "de klassieken" te gaan lezen. Daarbij begon ik met de "Discorsi" van Nicolo Machiavelli, omdat "De vorst", van zijn hand op dat moment niet beschikbaar was in de bieb. Omtrent Machiavelli kende ik toendertijd slechts de cliché's die nog steeds gangbaar zijn als uitermate goed becommentarieerd in een artikel in de Trouw van de hand van Wilfred van de Poll d.d. 30 oktober j.l.
In die cliché's wordt hij vooral afgeschilderd als een rücksichtlose machtspoliticus. En dat was hij volgens mij helemaal niet. In de inleiding van de Discorsi wordt een brief aangehaald die M. schreef. Hij was (straat)arm door politieke verandering waarbij hij zijn baan verloor. Overdag zat hij wat te drinken en te praten met de mensen uit de plaats waar hij woonde. Maar 'savonds trok hij zijn toga aan en verdiepte zich in de boeken van de Klassieken, waaronder met name Titus Livius, de grote Romeinse historicus die schrijft over de periode van De Republiek, een bijzonder succesvolle periode van het Romeinse rijk.
Die brief is geheel in lijn met Seneca's "de lengte van het leven": laat je vooral in met hetgeen geweest is en uiteindelijk heeft gebleken goed te werken. Dat zie je in de "Discorsi", het boek waarin Machiavelli analyseert waarom een bepaalde strategie van de Romeinen, als beschreven in de eerste decade van Livius' "Ab urbe condita", de geschiedenis van de stad Rome, goed heeft uitgewerkt.
Bij mijn eerste bezoek aan Florence heb ik het in hout gebeiteld portret mogen aanschouwen waarop Machiavelli is afgebeeld. Geen groot beeldhouwer; het perspectief deugt niet waardoor de schouders naar verhouding veel te breed zijn en het net lijkt of Nicolo maar een klein koppie heeft. Kennelijk is dit het enige portret van deze politicus; het gaat mij te ver om hem als filosoof te zien; ik geloof niet dat hij zich zelf die rol ooit heeft aangemeten. Hij analyseerde de beslissingen die goed hadden uitgewerkt in de oudheid en hoe die in de dagelijkse praktijk van zijn eigen tijd konden worden toegepast. In 2003 toen ik het boek las, deed ik zelf projectmanagement en heb ook profijt gehad van het boek Discorsi en dat was absoluut geen kwestie van machtspolitiek.
Destijds heb de Discorsi zelf aangeschaft en zeer grondig gelezen. Mijn vader wilde het ook lezen; het zou zijn laatste boek worden; hij heeft het niet tot het einde uit kunnen lezen. Toen hij was gestorven heb ik de bladzijde omkringeld tot waar hij was gebleven. Nu ik dit Bloggie aan het schrijven ben heb ik het boek gezocht tussen m'n boeken, maar kan het niet vinden. Dan baal ik toch wel heel erg van m'n vergeetachtigheid en slordigheid! Vast aan iemand uitgeleend, maar ik weet niet meer aan wie; of het ligt ergens en kom ik het nog wel eens ergens tegen. Dat hoop ik dan maar.

PS En laat Roos er nu gisteren 1 december 2012 mee aan komen zetten. Het lag gelukkig bij haar in de boekenkast. Ik ga het weer lezen.