Kwaliteit

Wat is dit nu voor een gek plaatje en wat heeft het met kwaliteit te maken? Welnu, het gaat hier om een zandpad met kuilen die veroorzaakt worden door auto's. Nee, geen gezeur over autogebruik op zandpaden, maar een illustratie van wat onregelmatigheden zich vergroten in een proces.
Als zo'n zandpad nat is geworden door de regen ontstaan er plassen op de diepere plekken. RIjdt er dan een auto door zo'n plas dan spuit het water, met daarin het zand uit het kuiltje naar buiten het spoor. Het gevolg is dat de kuil nog dieper wordt en het negatieve effect steeds groter net zolang tot er geen doorkomen meer aan is voor auto's. Heb je nou een asfaltweg dan treedt dit effect niet op, tenzij er gaten in de weg ontstaan; ook die hebben de neiging snel groter en dieper te worden.
Zo'n twintig jaar geleden, we waren met een gezelschap van o.a. gepensioneerde ingenieurs van de NS op stap met een bus ergens in Friesland. Vanuit m'n "oorhoeken" luisterde ik mee met een gesprek van een aantal van hen. Het ging over slijtage van de rails en de noodzaak om de rails regelmatig te slijpen. Ook daar heb je het effect zoals ik dat boven beschreef voor het zandpad. Een lichte oneffenheid in de rails, zeg maar een klein kuiltje wordt steeds dieper omdat de zware treinen er telkens weer "naar beneden" vallen, zij het maar een fractie van een milimeter, maar daarmee wel verdieping van het kuiltje veroorzaken. Als je naar de rails van een trein of tram kijkt dan zie je dat soms ook in de vorm van enige (zeer lichte) ribbeling.
Nu vertelde één van die ingenieurs dat er in Duitsland ergens een traject met de allergrootst mogelijke precisie was aangelegd en de rails voor gebruik van het traject volmaakt glad was afgeleverd. Een onverwacht effect was nu dat deze ribbeling niet meer optrad. De topkwaliteit verdiende zich geheel terug.
Voor mij is dit proces de rest van mijn leven de metafoor geworden voor het belang van kwaliteit in processen. Ach ja, daar moest ik aan denken toen ik dat zandpad zag op de Veluwe.