Naar de Lakenhal voor Utopia

Tekening van het Vondelparktheater
van de hand van Hendrik Wijdeveld

Peter C. maakte me attent op de tentoonstelling in de Lakenhal te Leiden onder de naam Utopia; daar ben ik vanmiddag dus maar eens naar toe gegaan terwijl Roos naar de Dodezeerollen in Assen ging kijken; handig die Dalvrij abonnementen.
Tussen 1900 en 1940 waren er twee stromingen in de kunst die toonaangevend waren, hoewel elkaars reciproke en die hier in deze tentoonstelling bijeen waren gebracht: het constructivisme en het expressionisme.
Het constructivisme had een optimistische kijk op mechanisering, ook van het mensbeeld en bracht dat vooral tot uitdrukking in de beeldende kunst; sprak mij niet erg aan hoewel ik Bauhaus wel erg fraai vind in haar uitingen, ook in de dramatische expressie (ballet met name, Oskar Schlemmer) die je hier in deze TT overigens niet te zien kreeg.
Het expressionisme wilde terug naar de essentie van de mens; greep daarbij terug op gedrag van de mens in zijn natuurlijke omgeving, c.q. natuurvolken. Je ziet dat terug in de schilderijen, maskers, foto's en het heeft zijn weerslag ook op de architectuur. Een expressionist bij uitstek was architect Hendrik Wijdeveld die een fantasierijk idee had om de Amsterdamse Leidsepleinbuurt inclusief het Vondelpark op de schop te nemen. Een enorm theater met een merkwaardig vagineuze ingang domineerde het plan. Daar zat ook wel een idee achter; de vorm kwam niet voort uit een perverse gedachte maar betrof wel het teruggaan naar de baarmoeder aldus de brochure bij de TT.
Die Wijdeveld die 102 jaar oud is geworden heeft een prominente rol gespeeld dat moge wel duidelijk zijn. Bij onze twee wandelingen door Amsterdam heeft Peter mij ook op werken van zijn hand gewezen. Al die architecturale input van Peter krijgt steeds meer perspectief en dat vind ik wel heel plezierig.
De boven getoonde foto is afkomstig uit een artikel uit 2006 over een tentoonstelling over het werk van Wijdeveld in het Nederlands Architetuur Instituut te Rotterdam.