Pandemieën in de 19e eeuw

 Ik heb inmiddels het boek "Koninkrijk vol sloppen" van Auke van der Woud er nog eens op nageslagen hoe de vreselijke epidemieën van de 18e en 19e eeuw werden aangepakt en vooral hoe die tot een einde kwamen. Dit was een tijd van grote armoede onder een fors aandeel van de inwoners van ons land; velen woonden - zeker in de grote steden - in kelders en vooral heel klein en smerig; smerige grachten vol stront en ander vuil, enorme stank waren normaal in deze tijd. Brak er een epidemie van met name cholera uit, dan was er niets anders te doen dan het over de maatschappij heen te laten komen waarbij velen stierven. Vooral die armoedzaaiers werden slachtoffer van deze epidemieën. Op initiatief van artsen werd getamboereerd op het belang van betere behuizing van de armsten en vooral ook voor riolering en schoon drinkwater. Begin 20e eeuw werd dat gerealiseerd en bleken uiteindelijk inderdaad essentiële verworvenheden die de Volksgezondheid ten goede kwamen. Hygiëne, frisse lucht, goed voedsel werden verder door deze verlichte medici gezien als essentieel voor de gezondheid; lichaamsbeweging wordt hierin niet genoemd, dat hadden de mensen in die tijd zonder auto's als vanzelf. 
Deze randvoorwaarden voor een goede volksgezondheid zijn inmiddels volledig gerealiseerd; ik denk dat niemand meer in zo'n 19e eeuws krot hoeft te wonen in ons land en iedereen heeft toegang tot schoon drinkwater en riolering; we worden gemiddeld dan ook onvoorstelbaar veel ouder dan in die 19e eeuw; lees daar Auke van der Wouds boek maar eens over. Goede voeding en lichaamsbeweging?, daar schort het tegenwoordig wel vaak aan; dat heeft de burger zelf in de hand.