Spectaculaire kunst in Enschede

De annonce van de TT van werk van Gerard De Lairesse
in het Rijksmuseum Twenthe

Het laboratorium van de Vrije Universiteit te Amsterdam, waar ik de eerste stappen op weg naar een loopbaan als chemicus zette bevond zich in de Lairessestraat. Waar die naam vandaan kwam werd me pas onlangs duidelijk; Gerard de Lairesse was een zeventiende eeuws schilder. Het eerste dat ik van hem in die hoedanigheid zag was een portret dat Rembrandt van hem had gemaakt; een foeilelijke man waarvan ik later begreep dat een congenitale infectie met de syphilis bacterie hem dat had bezorgd. Hij was een zeer begaafd schilder helemaal passend in de geest van eind zeventiende eeuw. Precieze schilderkunst met religieuze en historische motieven.
Heden heeft het Rijksmuseum Twenthe een uitgebreide tentoonstelling van het werk van de Lairesse; dat werd tijd, want ondanks dat hij destijds grote roem vergaarde is hij - net als Tadema, ook zo'n precisie schilder - door de tijd ingehaald; de impressionisten hebben de figuratieven een beetje naar de zijlijn gedrukt. Tadema maakt heden overigens een enorme revival; kunst is een ongelooflijke hypemarkt als ik het zo mag munten, vergelijkbaar met de tulpengekte in de zeventiende eeuw: wat de gek ervoor geeft.
De onderwerpen van de Lairesse spraken me minder aan en van zijn kundigheid was ik ook niet zo onder de indruk, althans daar waar textuur uitdrukking betrof. Wat wel mijn bewondering afdwong waren de enorme grisailles waarmee de rijken van de 17e-18e eeuw hun hallen en gangen opluisterden; de trompe d'oeuil effecten en de indrukken van klassicisme vond ik heel bijzonder en op zich al het bezoek aan deze speciale TT waard; het is toch wel een hele onderneming om naar Enschede af te reizen.
Spectaculair waren de enorme orgelluiken van de Westerkerk, destijds door de Lairesse geschilderd. Grote historische schilderingen die normaliter voor het publiek nauwelijks zichtbaar zijn opgehangen op 15 meter hoogte in de kerk. Het proces van de verplaatsing van deze enorme houten beschilderde luiken wordt op video getoond in de zaal van het museum; is overigens ook via de website van het museum te zien; ronduit spectaculair. En dat staat dan fraai opgesteld daar in Enschede.
Daarna hebben we de vaste collectie, die ook zeer de moeite waard is weer bekeken. De 2 schilderijen van Koekkoek hebben natuurlijk al mijn aandacht maar ook Weissenbruch en Schelfhout. Er hing ook een fraai werk van Leo Gestel en van Monet. Echt weer de moeite waard.
En onderweg fijn gelezen in de nieuwe biografie over "mijn koningin", koningin Juliana.