Het was nogal wat gisteren met het hele stel en de knelpunten benoemen, met name die samenhangen met het kennismakingsproces van donor en donorkind. Ik moest er maar steeds met Roos over praten en besloot om terwijl Roos naar de bridgeclub zou gaan vanavond alles eens op een rijtje in een adviesnota vast te leggen. Wat er verder mee gaat gebeuren weet ik niet, maar mijn gedachten waren goed gescherpt voor het moment en dan vloeit "de pen" optimaal. Dus hier dan:
Adviesnota donorconceptie
Probleemstelling
Kunstmatige Inseminatie met Donorsperma (KID) is een item dat vaak wordt verhuld in de taboesfeer, althans daar waar het een hetero stel betreft waarvan de man niet in staat is om zelf nageslacht te verwekken. Een echtpaar wenst zich een kind en wendt zich tot een kliniek voor KID. Een donor zal in de meeste gevallen uit altruïsme handelen en onbekende echtparen in staat stellen om die kinderwens vervulbaar te maken. De kliniek volvoert de daarvoor benodigde klinische behandeling.
Indien deze tripartite interactie met succes wordt bekroond is een welgeschapen baby het resultaat, echtpaar blij en tevreden. Echter, baby wordt groot en uiteindelijk volwassen, in die situatie zijn inmiddels veel echtparen en inmiddels volwassen donorkinderen beland.
In voorkomende gevallen zal het donorkind zich van niets bewust zijn en de situatie als normaal beschouwen en de vader volkomen terecht ook als verwekker beschouwen en dus als biologische vader. De praktijk is echter weerbarstig, donorkinderen komen er soms op de meest onwaarschijnlijke manier achter dat hun vader helemaal niet hun verwekker is geweest, maar dat er sprake was van een klinische ingreep, KID. Soms voelen ze zelf dat er iets niet klopt, soms verspreekt een opa of oma zich of iemand anders uit de omgeving die op de hoogte was en tegenwoordig ook door zich, al dan niet met een reden te laten testen bij een internationaal DNA analyse laboratorium als ftDNA of Myheritage. Tot hun verbijstering kunnen ze dan geconfronteerd worden met hun onbekende vader, c.q. een donorvader?! Dat is nogal wat.
Op dat moment dondert hun wereld in elkaar, voelen zich vaak bedrogen, waarom niet eerder verteld vragen zij zich af. Daarom een dringende oproep aan alle ouders van donorkinderen om toch vooral openheid van zaken te geven. Stap over het taboe heen, bijt door de zure appel en kom uit de kast in deze existentiële zaak voor het betrokken kind. Het kind was uiterst gewenst dat moge duidelijk zijn anders werd al die moeite niet gedaan en het is zonder meer in liefde groot gebracht, dat moet de basis zijn van het proces en het doorbreken van het onterecht gevoel van incompetentie van de vader. Zal misschien niet meevallen, maar doe het toch vooral voor de betrokken kinderen.
De donoren
Vanaf 2004 is het niet meer toegestaan om anoniem te doneren althans niet via een officiële KID kliniek. Kinderen die vanaf die tijd zijn verwekt zullen dan in beginsel op de hoogte zijn van hun biologisch afkomst, althans dat was de bedoeling van de wetgeving.
Volwassen donorkinderen zullen in de regel te maken hebben met onbekende donoren die voor 2004 al dan niet anoniem hebben gedoneerd. Voorliggende notitie beperkt zich tot deze groep donoren. Het advies is: maak je bekend als voorheen donor voor KID, donorkinderen zijn veelal intensief op zoek naar die onbekende man die tenslotte de helft van henzelf vertegenwoordigt, zoals één van mijn donorkinderen het eens mooi formuleerde: "het begint met een heel klein zaadje, maar inmiddels is het wel de helft van mij". Vanuit die gedachte is het zeker legitiem dat een donorkind wil weten wie dan wel die donor was.
Inmiddels is de eerder genoemde DNA analyse techniek zodanig ontwikkeld dat een genetische verwantschap kan worden vastgesteld. Veel van de donorkinderen hebben hun DNA reeds ter analyse bij de verschillende laboratoria aangeboden en worden matches gevonden, maar vaak ook niet, omdat de donoren zich niet allen bekend hebben gemaakt. Ook hier een oproep om dat wel te doen, er wordt mogelijk leed mee gelenigd en wie "A" zegt moet ook "B" zeggen, dat was in ieder geval mijn gevoel toen ik vele jaren geleden vernam dat donorkinderen wel degelijk hun donor wilden kennen.
Kennismaking donor en donorkinderen
In NL kennen we het FIOM, het expertise centrum op o.a. het gebied van verwantschapsvragen. Zij bemiddelen op bijzonder professionele wijze bij het kennismaken van donorkinderen en hun donor, c.q. biologische vader. DNA analyse vormt de basis, daarbij moeten donor en donorkind uiteraard beiden via FIOM worden geanalyseerd, zodra er sprake is van een "match", wordt het kennismakingsproces opgepakt. Daarbij worden beiden tevoren apart ontvangen en door een consulent voorbereid op de kennismaking en uiteindelijk ook bij de eerste ontmoeting begeleid. Is een buitengewoon plezierige manier om dit psychisch indringend proces mee te maken kan ik u uit ervaring verzekeren niet alleen voor de donorkinderen maar de eerste keer ook zeker voor de donor. Voor de kinderen is het altijd de eerste keer dat zij een ontmoeting hebben maar voor de donor kan het meermaals gebeuren, maar ingrijpend blijft het elke keer weer!
Heel anders gaat het bij een "match" via een internationale DNA-databank, daar worden donorkind en donor plompverloren met de match geconfronteerd en eventuele halfbroers en zussen eveneens. Het is wel zaak om dat proces goed te sturen. Daar ben ik door ervaring en vooral door overleg met mijn donorkinderen wel achter gekomen. Het devies is dat je het vooral niet overhaast moet doen. Laat alles even betijen en laat het vooral aan het nieuwe donorkind over om actie te ondernemen. Het betrekken van eventuele andere donorkinderen, de zgn. "halfjes" bij dit proces werkt drempelverlagend voor het nieuwe donorkind. Het blijft voor alle betrokkenen indringend.
En verder
Tja voor de donor speelt natuurlijk ook zijn achtergrond, zijn partner, zijn echtelijke kinderen en ongetwijfeld nog veel meer. Dat zal per situatie sterk verschillen. Maar ik zou er toch wel naar de collega-donoren op willen aandringen om toch vooral aan het belang van de donorkinderen te denken in het handelen. Zij hebben niet om deze manier van conceptie gevraagd maar zijn er wel het resultaat van, daar dragen alle bij de conceptie betrokkenen, donor, wensouders maar ook de clinici verantwoording voor. Neem die verantwoording vooral serieus en meld je bij FIOM en/of een internationale DNA databank als ftDNA of Myheritage. Inmiddels zijn er zo veel donorkinderen waarvan het DNA is geanalyseerd dat je wel gevonden kunt worden als donor. En zijn er geen matches, dan heb je in ieder geval je plicht als donor gedaan!
Wijhe
20 maart 2023,
dr E.H. van Elven
Geen opmerkingen:
Een reactie posten