450.000 jaar

 

Het eerste exemplaar

In toenemende mate bekruipt mij het unheimische gevoel dat het grondig mis gaat met moeder aarde, althans met haar biosfeer. Je merkt het nu al; het weer is sterk veranderd; ik zie gewoon op tegen de zomer met haar inmiddels 40 graden af en toe. De insecten lijken wel verdwenen; de flora is helemaal door het dolle; nog nooit zo'n uitbundige bloei in het voorjaar gezien en de paardenbloemen lijken wel struiken andijvie. En dan alles wat ik gelezen heb de laatste tijd; nu ook dat boek van de 1000 brains, geschreven door een echte wetenschapper; hij is ook zeer beducht dat we met onze oude hersendelen - "zeg maar", onze primitieve, reptielen hersendelen - uiteindelijk onszelf collectief naar de afgrond helpen. Hebzucht, gemakzucht en voortplantingsdrift hebben onze soort zover gebracht dat we moeder aarde aan roofbouw onderwerpen. 
De door ons toch wel als suffige, primitieve mensen beschouwde Neanderthalers hebben het niet zo ver laten komen; 40.000 jaar geleden hebben zij om onduidelijke reden het toneel verlaten om plaats te maken voor onze soort: Homo Sapiens, de denkende mens. Nu is er onlangs een grote vindplaats van zeer oude artefacten ontdekt en wel "Doggerland", de na de laatste ijstijd door het smeltend ijs weer volgelopen Noordzee. In opgespoten zand en in vissersnetten worden overblijfselen uit de oertijd gevonden waaronder ook werktuigen van de Neanderthalers. Dat wilde ik graag gaan bekijken bij het Rijks Museum van Oudheden in Leiden. Dus een "tijdslot" gereserveerd en met de trein van 9.30 op naar Leiden. 

Een hele vitrine vol

Een bijzonder imposante aanblik die oeroude werktuigen; alsof ze vorige week gemaakt waren; onbeschadigd door weer of wind hebben die daar duizenden jaren liggen wachten totdat ze nu kunnen worden tentoongesteld.
Eerder had ik al eens in stille bewondering naar werktuigen van Neanderthalers staan kijken bij een tentoonstelling ergens in Portugal, maar dat ze ook op vaderlandse bodem gevonden konden worden, zij het dan onder zee, verwonderde mij. Hebben dus ook gewoon rondgelopen in onze streken en niet alleen zuidelijker. 
Deze mensensoort heeft zich 450.000 jaar kunnen standhouden in het barre klimaat van de ijstijd; beheerste het vuur; kon goed samenwerken bij de jacht en voedde zich voor een belangrijk deel met vlees, verkregen door de jacht. Van landbouw was geen sprake. Misschien primitief, maar in ieder geval deel uitmakend van het ecosysteem zonder het klimaat in gevaar te brengen of de atoombom te ontwikkelen.