Vadervlekken

De expositie van Nathalie Schram in Kunsthuis 18 in Naaldwijk

Zwaar beladen met foto-apparatuur kwam ze iets later dan wij binnen; Nathalie wilde ons graag haar expositie laten zien. Die was te bezichtigen in een galerie in Naaldwijk. Naar ik had begrepen ging het om een werkstuk dat zij had gemaakt in het kader van haar afstuderen. Roos en ik waren al wat vroeger en hadden de foto's al bekeken; ik had er niet veel van begrepen maar dat zou veranderen.
Na onze hartelijke begroeting legde ze de eerste fotoserie aan ons uit; het ging hier om het dementeringsproces van haar inmiddels overleden grootvader. Een almaar kleiner wordende wereld en daarin een aantal dierbare stukken.
De volgende serie bestond uit drie enorme foto's, een soort drieluik. De linkse liet een enorme sierhaan zien, van achteren gefotografeerd; je kon zijn ogen niet zien. De middelste was een meer dan levensgroot portret van Nathalie met op haar gezicht allemaal kartonnetjes geplakt met op elk kartonnetje een stipje. Op de meest rechtse foto stond een arm, zo te zien ook van Nathalie met in de hand drie deels kapotte eieren waarbij het struif over de arm liep.

Het was nogal wat! Ik moest haar in mijn armen nemen.

Misschien had ik nooit goed geluisterd, misschien had ze er ook nooit iets over verteld, maar het geheel vormde voor mij een diep emotionele verrassing.
Wat bleek, de titel van de expositie was: "vadervlekken", maar dat wist ik echt niet. "Wat is die haan?", vroeg ik argeloos want ik had geen idee wat de betekenis achter het geheel was: "dat ben jij!", zei Nathalie en ze legde uit wat de drie foto's betekenden en dat was nogal wat!
Zij heeft deze expositie gemaakt toen ze nog wanhopig op zoek was naar haar donor-vader; het enige dat ze van hem wist waren de moedervlekken - dat waren de stipjes op de opgeplakte kartonnetjes - en dat hij er überhaupt moest zijn; daarom heette de expositie ook "vadervlekken". Ze legde verder uit dat eieren in vroeger tijden vooral stonden voor mannelijke vruchtbaarheid en dat de gebroken eieren symbool stonden voor mannelijke onvruchtbaarheid.

Nathalie en Roos 

Maar de fotoserie was niet alles; er hoorde ook een geluidsopname bij die Nathalie voor Roos en mij hoorbaar maakte. Fragmenten van een aantal interviews met haar moeder, haar oma van moeders kant en haar stiefvader, zodanig in volgorde gezet dat een coherent verhaal ontstond. Bij Roos en mij stonden de tranen in de ogen toen we ons realiseerden wat er emotioneel allemaal speelt bij alle direct betrokkenen; dat ben je je als donor helemaal niet bewust. Ik vond het wat en naast diepe emotie voelde ik vooral ook grote trots hoe Nathalie hier vorm aan had weten te geven; ik moest haar in mijn armen nemen.

Een derde onderdeel van de expositie betrof het sterfbed van haar vader. Ook hier een serie met een verhaal dat mij diep roerde. Alles bij elkaar was het nogal wat hoor; mensen kinderen.
Tot slot natuurlijk een fotosessie waarbij Nathalie professioneel alles nog eens keurig registreerde en natuurlijk foto's waarbij zij en ik waren betrokken.
Er hoorde ook een uitleg bij de expositie op papier en daarin bedankte ze de anonieme donor. Dat schiet zelfs nu ik dit schrijf nog flink door me heen. Wat ben ik blij dat ik mijn anonimiteit bij eerste roep daarom heb opgeheven door mijn DNA beschikbaar te stellen voor verwantschapsanalyse.

Op de website van Nathalie staan de foto's van haar project zowel als de toelichting bij het project "Vadervlekken".

Nathalie aan het woord:
In mijn werk wil ik de kijkers meenemen in mijn gedachtegang en wil ik de emoties overbrengen die ik voel. Veel werken zijn dan ook autobiografisch. Zo ook mijn werk "vadervlekken" over de zoektocht naar mijn biologische vader. Al eerder heb ik een deel van mijn werk geëxposeerd in het Westland met de serie "Westlands goud". Nu wil ik het Westlandse publiek mijn andere werk laten zien dat veel meer gericht is op portretten dan op landschappen en gebouwen. De serie "Vadervlekken" vertelt mijn verhaal als donorkind, een relevant thema op dit moment waar ik graag de aandacht op wil vestigen.
De titel "Vadervlekken" slaat op het feit dat ik veel moedervlekkenheb en het verder niet voorkomt in de familie van moeders kant. Hierdoor wist ik bijna zeker dat ik de moedervlekken van mijnbiologische vader heb geërfd. Voor mij zijn het daarom vadervlekken. Verder suggereert het woord "vlekken" iets van onduidelijkheid. Het wazige omtrent mijn biologische vader die voor mij niets meer is dan een aantal eigenschappen in mijzelf.

Vadervlekken
Wat is beter? Weten dat je vader je vader niet is, of stoppen met je studie en gaan reizen omdat je jong denkt te overlijden aan een erfelijke ziekte? Die vraag vroeg mijn moeder zich enkele maanden na het overlijden van mijn vader af. Toen kwam de aap, of beter gezegd de donor, uit de mouw. Ik ben donorkind, kind van anonieme donor. Nadat je die kennis krijgt begint pas de zoektocht, in de spiegel zie je iemand die je niet herkent en op straat zoek je die herkenning in de gezichten van vreemden. Zoeken naar je afkomst als donorkind is een onbegrepen zoektocht voor velen. Je hebt of had een geweldige vader, waarvoor moet je dan weten waar je DNA vandaan komt, een zaadcel is slechts zo’n klein ding. Maar een zaadcel blijft niet klein, het wordt de helft van wie je bent, innerlijk, uiterlijk, alles. Ik ben half mijn donor, dus als ik niet weet wie hij is, hoe kan ik dan ooit echt weten wie ik ben? Mijn groene ogen en mijn moedervlekken heb ik van hem, dat weet ik, vadervlekken eigenlijk. In de spiegel kijk ik niet in mijn ogen, ik kijk in zijn ogen.