07 juni 2010

The Superorganism

Bert Holldöbler en Edward Wilson hebben weer een schitterend boek doen verschijnen over sociale insecten, met name dus over mieren, hun ongeëvenaard kennisgebied. In het blad "Entomologische Berichten" van de Nederlandse Entomologische Vereniging staat een onderhoudende boekbespreking van de hand van Marten Zijlstra, één van Neerlands grootste mierendeskundigen. Mieren kennen erg veel verschillende soorten met allerlei verschillend gedrag; werkelijk "gefundenes Fressen" voor biologisch evolutionaire speculatie; iets waar ik mij al dagdromend graag mee bezig houd. Op de rol van de mannetjes bij de mieren gaat Marten wat nader in; zo is er een mierensoort waarbij het bevruchte wijfje al copulerend het mannetje opvreet terwijl deze rustig doorgaat met het overpompen van zijn genetisch materiaal om de toekomstige kolonie van nakomelingen te kunnen voorzien. Verder verbaast hij zich met de auteurs over de geringe rol van de mannetjes in de mierenwereld. Misschien wordt deze houding van verbazing gevoed door de toch wat macho-achtige masculiene wereld die wij als genus mens ons gebouwd hebben. Ik las in de Volkskrant dat het verdwenen mysterie van de zure regen en de stervende bossen ook was gevoed door een sociale ontwikkeling meer dan door wetenschappelijke bevindingen. Misschien geldt dat ook voor onze wat neerbuigende houding naar de rol van de mannetjes mieren. Wij mannen kunnen het niet uitstaan dat mannetjes niets te betekenen zouden hebben in de mierenmaatschappij!
Maar..... een mierenkolonie gedraagt zich als een superorganisme waarbij de koningin voor de initiatie van de nieuwvorming zorgt van het superorganisme en de werksters voor de voeding en verzorging van het nieuwe weefsel in dit multicorpusculaire organisme. Voor de mannetjes is geen andere taak weggelegd dan het bevruchten van soortgenoten c.q. koninginnen van andere kolonies; eigenlijk niet meer dan een verpakking en vervoermiddel van het sperma. Zo'n passieve rol past ons mannen mensen toch niet!
Ik ga dit boek aanschaffen en verheug me er nu al op om het te lezen.

Geen opmerkingen: